قدس آنلاین - روزشمار برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب آینده که یکی از مهم‌ترین رویدادهای عرصه کتاب کشور است، به دلیل همزمانی با انتخابات ریاست‌جمهوری از حالت ویژه‌ای برخوردار است و با سرعت و شتاب بیشتری همراه شده است. در این میان به نظر می‌رسد بی‌برنامگی عوامل اجرایی این رویداد و مناقشه‌های موجود در این زمینه، در حال ساختن یک بحران از این اتفاق است.
پس از کش و قوس‌های فراوان و حذف یکی از اعضای شورای ۷ نفره بخش خصوصی برای برگزاری نمایشگاه کتاب در هفته آینده، در نهایت با تغییر ترکیب اعضا به نفع اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و نیز انتخاب معاون اجرایی نمایشگاه از طیف اتحادیه تعاونی ناشران کشور (آشنا)، هفته گذشته حکم اعضای کمیته‌های مختلف نمایشگاه صادر شد.
ماجرای مدیران تازه‌کار یک نمایشگاه ۳۰ ساله
در میان این احکام اما افرادی به چشم می‌خوردند که به اذعان خود و نیز عملکرد سال گذشته، توانایی و تخصصی در زمینه برنامه‌ریزی و اجرا در این رویداد ندارند. به عنوان مثال کمیته اطلاع‌رسانی نمایشگاه کتاب که سال گذشته به دلیل فقدان برنامه‌ریزی و توان اجرایی، به اذعان بسیاری نتوانست فعالیت اجرایی مناسبی در نمایشگاه از خود نشان دهد، امسال نیز با همان نیرو و مدیریت برای اجرای این بخش مهم از نمایشگاه انتخاب شده است.
از سوی دیگر، در بخش ناشران خارجی فردی برای مدیریت کمیته انتخاب شده است که به اذعان خود هیچ تجربه و تخصصی در این زمینه ندارد. داوود موسایی، مدیر نشر «فرهنگ معاصر» که با حکم معاون فرهنگی وزیر ارشاد و به انتخاب شورای تشکل‌های نشر عهده‌دار این سمت شده است، هفته گذشته و در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود: من امسال نخستین سال فعالیتم است اما ناشرانی که تا سال‌های گذشته شرکت می‌کردند، معمولاً حضور در نمایشگاه کتاب تهران را در برنامه اجرایی خود قرار می‌دهند. هنوز جلسات اجرایی نمایشگاه برگزار نشده است. بنده هم در دوره‌های قبل مسؤولیتی نداشتم ولی مشورت‌هایی پیش از پذیرش این کمیته شده بود.
این اتفاق اما در بخش ناشران داخلی نیز کمابیش در حال رخداد است. امسال و با حکم معاون فرهنگی وزیر ارشاد هومان حسن‌پور، از مدیران اتحادیه ناشران تهران، به عنوان مدیر کمیته ناشران داخلی نمایشگاه کتاب انتخاب شده است. وی در نخستین اظهارنظر خود در سمتی که برای نخستین بار عهده‌دار آن شده است، گفت: هنوز زمان دقیق ثبت‌نام از ناشران برای حضور در نمایشگاه مشخص نیست. این اظهار نظر در حالی صورت پذیرفته که از نظر زمان اداری نزدیک به ۲ ماه تا زمان برگزاری نمایشگاه باقی مانده است.
یک نمایشگاه و انتخابات
همزمانی نمایشگاه کتاب با انتخابات ریاست‌جمهوری در سال آینده حساسیت‌های زیادی از منظر نحوه برگزاری و همپوشانی این ۲ رویداد که مخاطب مردمی بسیاری دارند را فراهم ساخته است.
امیرمسعود شهرام‌نیا، قایم‌مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در این زمینه به‌تازگی گفته است: فکر نمی‌کنم با رعایت ضوابط قانونی، حتی برای برگزاری مناظره انتخاباتی، مشکلی در نمایشگاه کتاب و مخصوصاً فضای باز شهرآفتاب داشته باشیم. حتماً هم هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهیم تا مناظرات یا برنامه‌های انتخاباتی دیگر مطابق با ضوابط و قوانین پیش بروند.
به باور شهرام‌نیا، رفت و آمدهای چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی در این دوره از نمایشگاه بیشتر از سال‌های غیرانتخاباتی خواهد بود. با این همه به نظر نمی‌رسد همپوشانی برخی روزهای تبلیغات رسمی انتخابات با ایام برگزاری نمایشگاه مشکلی در روند برگزاری نمایشگاه کتاب ایجاد کند.
وی در این زمینه تصریح کرده است: محدودیت‌ها برای بحث تبلیغات و فضای سیاسی در نمایشگاه کتاب سال آینده صرفاً در چارچوب قوانین انتخاباتی و زمان قانونی تبلیغات وجود خواهد داشت. با این همه، حتماً برنامه‌هایی برای کمک به شور و حال انتخاباتی در نمایشگاه کتاب سی‌ام در نظر گرفته خواهد شد. اما جزییات و کمّ و کیف این برنامه‌ها و اینکه چگونه اجرایی و عملی شوند تا هیچ‌گونه تخطی از قانون اتفاق نیفتد، باید در شورای سیاست‌گذاری بررسی شود.
از سوی دیگر و در همین زمینه همایون امیرزاده، سخنگوی شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب، نیز عنوان داشته است: قطعاً می‌توان از تریبونی که فضای انتخاباتی را به نمایشگاه کتاب می‌آورد برای بهبود شرایط کتاب و نشر کمک گرفت. هرچند اهالی سیاست تلاش می‌کنند از تریبون نمایشگاه نیز برای انتقال برنامه‌ها و نظرات خود استفاده کنند اما دست‌اندرکاران فرهنگی هم می‌توانند با تکیه بر همین تریبون توجهات را به کتاب و کتابخوانی جلب کنند. تمام این موارد و نوع مواجه نمایشگاه با بسامدهای سیاسی و انتخاباتی در شورای سیاست‌گذاری بررسی می‌شود.
شهر آفتاب در کما
با وجود تمامی این اظهار نظرها، از وضعیت شهرآفتاب به عنوان میزبان نمایشگاه کتاب نیز کماکان خبری در دسترس نیست. با وجود اینکه سال گذشته شهرداری تهران وعده داده بود تا در این مجموعه و پس از برگزاری نمایشگاه کتاب اقدام به برگزاری چند نمایشگاه دیگر خواهد کرد اما همچنان اطلاعات درستی در این زمینه منتشر نشده و مشخص نیست نقص‌های این مرکز نمایشگاهی که سال گذشته خود را به رخ کشید، چقدر برای سال آتی باقی است. این مسأله زمانی خود را بیشتر نمود می‌یابد که اخبار ضد و نقیضی از وضعیت متروی شهرآفتاب به گوش می‌رسد و برخی از منابع آگاه، از خارج‌ازخط‌بودن ایستگاه شهر آفتاب به دلیل نقص فنی و عمرانی از سال گذشته خبر می‌دهند.
مدیران شهرداری تهران نیز کمابیش از هر نوع اظهارنظری درباره این مرکز خودداری کرده‌اند و از سوی شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه نیز در این زمینه خبری به بیرون درز نکرده است.
با این وصف، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سال آتی که قرار است میزبان کشور ایتالیا به عنوان میهمان ویژه نیز باشد، در حال تبدیل‌شدن به یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌ها و بحران‌های فرهنگی کشور طی سال آینده است که اگر با سرعت و درایت بیشتری برای آن برنامه‌ریزی نشود، مشخص نیست چه آینده‌ای را برای مناسبات جاری و بین‌المللی نشر ایران در داخل و خارج از ایران رقم بزند.
نظر شما