اختصاصی قدس آنلاین - اودیسئوس الیتیس، شاعر و نویسنده یونانی برنده جایزه نوبل زمانی نوشت: «اگر یونان را به کلی ویران کنید آن‌چه به جا می‌ماند یک درخت زیتون، یک تاکستان و یک کشتی است؛ که یعنی: با همین‌ها می‌توان دوباره یونان را ساخت».

بعد از هشت سال تحمل بحران عمیق اقتصادی، حالا هزاران یونانی جوان با ترک شهرها و کار بر روی زمین گفته‌های الیتیس را محقق کرده‌اند.  

یکی از آن‌ها الکساندروس کلیتساس ۳۵ ساله است که تا همین چهار سال پیش همه عمرش را در آتن، پایتخت یونان سپری کرده بود و برای یک شرکت خصوصی گواهی محصولات ارگانیک کار می‌کرد. بعد از دو سال بیکاری، الکساندروس دریافت هیچ چاره‌ای ندارد جز این که همه چیز را رها کند و به روستای پدربزرگش در کالاباکا نقل مکان کند. در آن‌جا او با کمک برادر و سه تن از دوستانش کار بر روی زمین کشاورزی را آغاز کرد.

الکساندروس می‌گوید: «لازم است یک نفر تولید را دوباره در این کشور شروع کند. همه ما نمی‌توانیم الزاما در بخش‌های خدماتی کار کنیم به همین دلیل بود که من شهر را ترک کردم. من از صفر شروع کردم. بدون زمین و بدون هر گونه تجربه‌ای».

الکساندروس تنها کسی نیست که این طرز تفکر را دارد. براساس آخرین اعلام خدمات آمار یونان، برای اولین بار در طول ۲۰ سال گذشته استخدام در بخش کشاورزی یونان افزایش پیدا کرده است و از ۱۱ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۱۲.۹ درصد در سال ۲۰۱۵ رسیده است. این درحالی است که تا سال ۲۰۰۸ به مدت ۳۵ سال نرخ اشتغال در این بخش همواره پایین بود. تقریبا نیمی از کشاورزان جدید، از شهرها آمده‌اند.

بیکاری مهم‌ترین عاملی است که منجر به افزایش شمار کشاورزان شده است. نرخ بیکاری در بین افراد زیر ۲۵ سال این کشور ۴۸ درصد و در بین افراد ۲۵-۳۴ سال ۳۰ درصد است. به این ترتیب با وجود خیل عظیم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که موفق نمی‌شوند در بخش‌های عمومی یا خصوصی شغلی برای خود پیدا کنند، هزاران جوان ۲۰ و ۳۰ ساله به کشاورزی رو می‌آورند.  

براساس اعداد و ارقامی که از سوی انجمن کشاورزان جوان منتشر شده، از آغاز بحران اقتصادی در سال ۲۰۰۹ تاکنون، شمار کشاورزان ۱۸ تا ۴۰ ساله در این کشور ۱۵ درصد افزایش پیدا کرده است.

حالا الکساندروس روغن زیتون آلی و گل راعی پرورش می‌دهد که یک گیاه علفی با خاصیت ضدعفونی کنندگی و ضدافسردگی است. او این دو را با هم ترکیب کرده تا یکسری محصول مراقبت از پوست به نام دیمیترا بسازد که در یونان آلمان، بلژیک، فلوریدا و بحرین به فروش می‌رسد.

کشاورزان یونانی هم چون صاحبان دیگر مشاغل این کشور با موانعی رو به رو هستند. تغییرات مداوم قوانین مالیاتی و عدم دسترسی به وام‌های بانکی مهم ترین چالش‌های پیش روی آن‌هاست.

به دلیل بحران اقتصادی بیشتر بانک‌ها از پرداخت وام خودداری می‌کنند. دولت بانک کشاورزی سابق یونان را به یک بانک خصوصی فروخته تا بتواند بدهی‌های خود را وصول کند.

دولت امسال مالیات بر درآمد کشاورزان را از ۱۳ درصد به ۲۲ درصد افزایش داده و برای آن دسته از کشاورزانی که درآمد سالیانه آنها بیش از ۴۳۶۰۰ دلار است رقم ۴۵ درصد را تعیین کرده است.

تئودوریس واسیلوپولوس ۳۵ ساله، مدیر انجمن کشاورزان جوان و یک کشاورز نسل سومی می‌گوید: «ما به سرمایه‌های اندکی نیاز داریم که می‌تواند از جانب سوبسیدهای اتحادیه اروپا یا از طریق بانک کشاورزی تامین شود. اما به دلیل قانونی که  در دهه ۱۹۹۰ تصویب شد بیشتر کشاورزان جوان به این سوبسیدها دسترسی ندارند».

او توضیح می‌دهد که براساس این قانون کشاورزانی که در آن دهه فعالیت می‌کردند هنوز نقدینگی دریافت می‌کنند در حالی که افراد جوان‌تر به این وجوه دسترسی ندارند. بسیاری از افرادی که این سوبسیدها را دریافت می‌کنند حالا در دهه ۸۰ عمر خود به سر می‌برند.

بوروکراسی یونان نیز مشکل دیگری است.

تئودوریس می‌گوید: «ما کشاورزان مجبوریم  روی زمین کار کنیم. کارهایی که می‌توان به طور الکترونیکی انجام داد باید به صورت آنلاین انجام شود نه این که یکی در اداره مالیات مدام به شما بگوید کار دارم فردا بیا».

خلاقیت‌های کشاورزان

تئودور و کشاورزان جوان خودشان به کشت محصولات ارگانیک و همین طور فرآوری، بسته‌بندی و صادرات آن‌ها اقدام می‌کنند.

سال‌ها کشاورزان یونانی هیچ برند یا اسمی برای روغن زیتون های تولیدی‌شان نداشتند. آن‌ها این محصولات را در بشکه‌های بزرگ به ایتالیا و اسپانیا می‌فرستادند. در آنجا این محصولات بسته‌بندی می‌شد و به عنوان روغن زیتون ایتالیایی یا اسپانیایی در سرتاسر دنیا به فروش می‌رسید. با فرارسیدن بحران، بسیاری از کشاورزان یونانی تصمیم گرفتند فروش روغن زیتون در بشکه را متوقف کنند و به جای آن محصولات‌شان را خودشان بسته‌بندی کنند و بازاریابی این محصول در سرتاسر جهان را به عهده بگیرند.

تئودوریس می‌گوید: «وقتی ما محصولاتمان را خودمان بسته‌بندی و فرآوری می‌کنیم ارزش آن‌ها افزایش پیدا می‌کند و می‌توانیم سود بیشتری ببریم».

زمانی جبشی به نام «بدون واسطه» آغاز شد. از سال ۲۰۱۲ تاکنون در روزهای یکشنبه تولید کنندگان در سرتاسر یونان محصولات خود را به شهرها می‌آورند و آن‌ها را به طور مستقیم به مصرف‌کننده‌ها می‌فروشند. به این ترتیب سود خود را به حداکثر می‌رسانند. این کاربه نفع خریداران هم هست.

بسیاری از کشاورزان وبسایت‌هایی برای فروش آنلاین محصولات خود به راه انداخته‌اند. تئودوریس محصولاتش را بر روی وبسایت و در مغازه‌های کوچکی که از محصولات محلی استقبال می‌کنند به فروش می‌رساند.  

برخی دیگر به محصولات جدید همچون سوپرغذاها رو آورده‌اند؛ یعنی برخی آجیل‌ها، دانه‌ها و غلات کامل. تئودور می‌گوید: «هم در یونان و هم در خارج کشور کیفیت بر قیمت پیروز می‌شود».

پیش به سوی مزرعه‌های خانوادگی

برای بسیاری از جوانان یونانی که امکانش را دارند، بازگشت به مزرعه‌های خانوادگی بعد از اتمام تحصیل، به مطمئن‌ترین فرصت شغلی تبدیل شده.

ماریا کالابوکا ۲۷ ساله که به تازگی با درجه ارشد از رشته حقوق فارغ‌التحصیل شده می‌گوید: «همیشه فکر می‌کردم وقتی بزرگ شوم کشاورزی می‌تواند منبع درآمد اضافه‌ای برای من باشد. مثل والدینم. اما با توجه به بیکاری که در شهرها وجود دارد، تصمیم گرفتم شغل خانوادگی‌مان را به یک شغل تمام وقت برای خودم تبدیل کنم. اگر در شهر بیکار باشید دیگر هیچ چاره‌ای ندارید.

او این ماه از خانه‌اش در سالونیک نقل مکان کرده تا کار تمام وقت در باغ زیتون خانوادگی‌شان را شروع کند.

کالابوکاس روغن زیتون بسیار خالصی تولید می‌کند که به کشورهایی همچون آلمان، دانمارک، نروژ و ژاپن صادر می‌شود. این خانواده سالانه بیش از ۱۲ تن روغن زیتون تولید می‌کنند. خواهر کوچک‌تر ماریا امیدوار است در رشته شیمی یا کشاورزی ادامه تحصیل دهد تا بتواند به این کسب و کار خانوادگی کمک کند.

بعد از اسپانیا و ایتالیا، یونان سومین تولید کننده بزرگ روغن زیتون در دنیاست و کالابوکاس با بیش از ۱۱ میلیون درخت زیتون، سومین ناحیه مهم تولید روغن زیتون در یونان به شمار می‌رود.

ماریا می‌گوید: «نمی‌توانم خودم را در یک چهار دیواری محصور تصور کنم و یک کار معمولی را هر روز و هر روز انجام دهم. این کار واقعا سخت است اما من از آن لذت می‌برم و در این محیط زیبا از زندگی باکیفیتی برخوردارم».

امید برای نجات اقتصاد یونان

از زمان آغاز بحران تا کنون، تولید ناخالص داخلی در یونان ۲۵ درصد کاهش یافته است. سال‌ها وجوه اتحادیه اروپا با سومدیریت، به جای این که در بخش‌های مادر سرمایه‌گذاری شود صرف خرید ماشین‌های گران و خانه‌های لوکس شد.

معاون اول کشور، آلکسیس سیپراس می‌گوید: این وظیفه اخلاقی و سیاسی کشور است که از کشاورزان حمایت کند چرا که ما یک هدف داریم و آن شکوفایی اقتصاد است.

امروزه سهم بخش کشاورزی در اقتصاد یونان با ۱ میلیارد یورو افزایش، از ۳.۱ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۴.۲ درصد رسیده است. بنا بر اعلام دانشگاه کشاورزی آتن سهم کشاورزی در اقتصاد یونان دوبرابر هر کشور دیگری در اتحادیه اروپاست.

تئودوریس می‌گوید: «ما افراد جوانی در بخش‌های مادر داریم و این کلید بازیابی از این بحران اقتصادی است. ما می‌توانیم؛ تا زمانی که در کنارهم باشیم و سخت تلاش کنیم».