اختصاصی قدس آنلاین- بی تردید هیچ دگرگونی و انقلابی بی ریشه و علت پدید نمی آید و بسترها و عواملی در شکل گیری آن موثر است. ۱۵ خرداد سال ۴۲ جنبشی ماندگار است که نقطه عطفی در کارنامه انقلاب اسلامی ایران به شمار می رود به طوریکه حتی می توان آن را یوم الله نامگذاری کرد. این روز سرآغاز تحولات ودگرگونی هایی است که منجر به شکست رژیم شاهنشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی شده است. پایگاه خبری -تحلیلی «قدس آنلاین» در گفتگو با دکتر سید حمید روحانی پژوهشگر وتاریخ نویس معاصر به واکاوی حادثه ۱۵ خرداد و تاثیر گذاری آن بر پیروزی نهضت انقلابی امام و امت پرداخته است.

روحانی با بیان اینکه قیام ۱۵ خرداد در راستای کسب آزادی و عزت مسلمانان و اعتراض به دستگیری حضرت امام(ره) بود به خبرنگار قدس آنلاین گفت: قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۴۲ از آنجایی شروع شد که ملت ایران با همراهی و تبعیت از امام خمینی (ره) به دنبال کسب  استقلال، آزادی، عزت و سربلندی خود برآمدند. قیام ۱۵ خرداد ریشه در آموزه های اسلامی و قرآنی داشت چرا که خداوند متعال استقلال مومنان  از کافران را باعث سربلندی و عزت برای آنها می داند و از مومنان می خواهد که هرگز تسلیم کافران و مطیع آنان نشوند. وی در ادامه افزود: از زمانی که استعمار انگلیس خاندان پهلوی را در ایران به قدرت رساند ره آوردی جز ذلت، خواری، وابستگی و عقب ماندگی برای ملت ایران به دنبال نداشت. آنها درهر مقطعی سعی کردند مهره های وابسته به خود را بر حوزه های ملی و حساس ایران روی کار بیاورند در حالی که ملت ایران در تلاش بود تا دست مهره های وابسته و دست نشانده را از سرنوشت این کشور کوتاه کند که نمونه بارز آن در ملی شدن صنعت نفت خود را نشان داد. مردم ایران با فدارکاری و خلق حماسه، توانستند نفت را از چنگ استعمار انگلیس بیرون کشیده و نفت را ملی کنند. هر چند مردم از اخراج رضا شاه خائن از کشور خشنود بودند اما استکبار جهانی با نشاندن محمد رضا شاه بر تخت سلطنت به دنبال غارت منابع ملی ایران بود.

این پژوهشگر تاریخ انقلاب با بیان اینکه ایران در زمان پهلوی تحت نظر آمریکا اداره می شد خاطر نشان کرد: آمریکا به عنوان یک قدرت نوظهور که سعی داشت جای استعمار پیر را در عرصه های استعماری بگیرد توانست با حمایت از محمد رضا شاه پهلوی بیش از ربع قرن نفت ایران را به یغما ببرد و شاه را بر ملت ایران تحمیل کند. سلب آزادی از مردم ایران و توسعه فقر و تنگدستی از ره آورد بر تخت نشستن مزدوری چون محمد رضا شاه پهلوی بر اریکه قدرت بود. مردم ایران در طی حکومت خاندان پهلوی هیچ گاه استقلال خود را باز نیافتند و سرنوشت کشورشان در دست استعمار آمریکا قرار داشت که در خرد ترین  تا کلان ترین مسائل مملکتی دخالت می کرد.

وی در بیان خاطرات شب ۱۵  خرداد سال ۴۲ اظهار داشت: از آنجایی که ایران یکپارچه دستخوش اغراض استعماری آمریکا شده بود امام در چنین مقطع حساسی درصدد نجات و رهایی کشور  از بدبختی و وابستگی برآمدند بنابراین قیام ضد طاغوتی خود را آغاز کردند. رژیم شاه که تحمل اعتراض به خود را نداشت با قدرت تمام به  صحنه آمد تا  نهضت آزادی بخش امام امت را در هم بکوبد لذا در شب ۱۵ خرداد سال ۴۲ دستور دستگیری امام صادر شد. هنگامی که مردم از دستگیری امام خمینی (ره) مطلع شدند، با توجه به اینکه تا پیش از این در تاریخ ایران دستگیری مرجع تقلید بی سابقه بود به خیابان ها ریختند و به بازداشت و دستگیری امام اعتراض کردند.

حمید روحانی در ادامه افزود: تظاهرات مسالمت آمیز مردم در حمایت از آیت الله خمینی و اعتراض به دستگیری مرجع تقلیدشان حکومت را در وحشتی جدی فرود برد به نحوی که شاه دستور داد تا ارتش با توپ و تانک  به جنگ مردمی برود  که هیچ سلاحی در دست نداشتند و فقط  به شعارهای " یا مرگ یا خمینی"  مسلح بودند. تعداد توپ وتانکهایی که رژیم پهلوی علیه مردم به کار گرفته بود آنقدر حیرت آور بود که  حتی خبرنگاران خارجی را شگفت زده کرده بود. خبرنگاران خارجی شگفت زده شده بودند که مگر می شود به جنگ با ملتی رفت که اسلحه ای غیر از شعار ندارند! آن روز شاه با تمام قدرت در برابر ملت ایران ایستاد و مردم را در شهرهای قم، تهران؛ کاشان و آران و بیدگل به رگبار بست و عده زیادی را به شهادت رساند. آن زمان خبرگزاری های تهران آمار شهدا را بیش از هزار نفر ذکر کرده بودند. رییس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی تصریح کرد: بعد از کشتار ۱۵ خرداد رژیم به این امید بود که با چنین سرکوبی مانع ملت شده و آنها را برای همیشه در خاموشی و سکوت مرگباری فرو برده است. شاه گمان می کرد با به خون کشاندن ملت ایران تاج و تختش را  جاویدان کرده است. در حالی که به اعتراف صاحب نظران و ناظران سیاسی شمارش معکوس برای سقوط شاه از همان مقطع شروع شد. بی شک حمام خونی که شاه در کوی و برزن به پا کرد به اندازه دریای هامون بین او و ملت جدایی ایجاد کرد و از آن تاریخ بود که ملت ایران عزم خود را برای سرنگونی رژیم پهلوی جزم کردند تا  کشور را از چنگال آنها و اربابانشان نجات دهند.

حجت الاسلام سید حمید روحانی با اشاره به نقش امام(ره) در افزایش رشد سیاسی ملت ایران به قدس آنلاین گفت: قیام تاریخی ۱۵  خرداد سال ۴۲ زمینه مساعدی برای آماده ساختن مردم در برابر ایستادگی در برابر رژیم پهلوی شد به نحوی که مردم از آن زمان تا سال  ۵۷ از مبارزه دست نکشیدند. هر چند زندان ها مملو از جوانان آزادی خواه و استقلال طلب بود اما روشنگری های امام خمینی (ره) و استقبال مردم از آن منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد. مردم مساجد و منابر را کانون انقلاب کرده بودند و حوزه های علمیه و دانشگاه ها که نقش خوراک فکری برای مردم داشتند نیز در افزایش آگاهی و رشد سیاسی ملت ایران دخیل بودند. در سایه آگاهی رشد سیاسی مردم نه به توپ و تفنگ بلکه به سلاح تقوا و ایمان به راه انقلاب توانستند در برابر  سلاح شاه ایستادگی کنند و نشان دهند که قدرت فکری و ایمانی آنها به مراتب از قدرت تجهیزات نظامی شاه کارآمد تر است.

وی درباره شهادت خواهی ملت ایران افزود: از زمانی که ملت دیگر از مردن پروایی نداشتند و کفن پوش آماده قیام و شهادت در راه انقلاب و آرمانهایش شدند رژیم شاه به کلی خلع سلاح شد چرا که تنها حربه رژیم کشتار، سرکوب و به خاک وخون کشیدن مردم بود از آن زمان رژیم دریافت که دیگر قادر به سرکوب ملت با توپ وتانک نیست و از آن زمان بود که انقلاب به اوج خود رسید و هر روز  یک قدم به سمت رسیدن به فجر ۵۷ نزدیک تر می شد.

این تاریخ پژوه و تاریخ نگار معاصر ویژگی های امام خمینی (ره) را که منجر به محبوبیت ایشان در میان آحاد جامعه شد اینگونه عنوان می کند: از جمله ویژگی های امام که منجر به محبوبیت ایشان در میان توده های مردم شد و چنین ویژگی برای ملت ایران بی سابقه بود این بود که امام حرف دل مردم را می فهمید  و حرف دل مردم را می زد و نماینده همه مردم بود. امام خمینی (ره) به هیچ قشری وابسته نبود بلکه چنان رفتار می کرد و سخن میگفت که همه مردم از توده های باسواد و بی سواد تا دانشگاهیان وحوزویان حرفش را کاملا می فهمیدند و به آن ایمان داشتند. حرف امام بر دل مردمان شهرها تا دور دست ترین روستاها می نشست در واقع باید گفت امام از یک جامعه شناسی قوی و عمیقی برخوردار بود و خواست همه اقشار جامعه را به خوبی درک می کرد. این مساله مهم منجر شد که مردم پشت سر امام باشند و از ایشان حمایت کنند.

سید حمید روحانی افزود: دومین ویژگی حضرت امام این بود که بسیار دلسوز مردم بود. امام انسانی وارسته بود که بیش از آنکه به خود بیاندیشد به مردم و جامعه تحت ظلم خود می اندیشید از این رو برای خود چیزی نمی خواست و هیچ گاه به دنبال این نبود که به نفع خود کار کند از این رو این همه پاکباختگی امام و متعهد به ملت بودن واینکه همواره مردم را محرم رازش می دانست از جمله دلایلی بود که ملت از آغاز نهضت تا پیروزی انقلاب و تا آخرین لحظات زندگی ایشان در کنارشان بودند ولحظه ای از حمایت امام دست نکشیدند.

روحانی با بیان خاطره ای گفت: بد نیست برای خوانندگان قدس آنلاین خاطره ای از روزهای آغاز قیام امام خمینی نقل کنم همانطور که می دانید نهضت امام از ۱۶ مهر ماه سال ۴۱ آغاز شد آن زمان حضرت امام به بیت آیت الله حائری بنیانگذار حوزه علمیه قم رفتند و مراجع را فراخواندند واین جمله را گفتند که اگر می خواهیم اسلام و ایران نابود نشود باید خاندان پهلوی از قدرت پایین کشیده شوند چرا که استعمار انگلیس خاندان پهلوی را به قدرت نشانده تا به واسطه آنها اسلام و  ایران را به روز سیاه نشانده و  از بین ببرد. مراجع خطاب به امام(ره) گفته بوند: با کدام قدرت می خواهی چنین هدفی را دنبال کنی؟ ما که بمب در جیبمان نداریم که شاه را با آن از بین ببریم! شاه یک قدرت فوق العاده ای دارد و ارتش او تا دندان مسلح است. امام خمینی (ره) درجواب علما فرموده بودند: ما قدرتی داریم که از بمب قوی تر است و آن اتکا به قدرت ملت است، اتکا به ملت  رشد یافته و  وظیفه شناس رمز پیروزی اسلام و ایران است، فلذا امام تمام نیرو و توان خود را به  کار گرفت که به ملت اگاهی بدهد.

روحانی اظهار داشت: امام پانزده سال بعد از قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ در راستای آگاهی بخشی به ملت ایران تلاش کرد و در نتیجه این تلاش مکتب امام با سلاح ایمان رشد یافت و توانست حماسه تاریخی عظیمی را در قرن بیستم خلق کرده و  انقلابی را به ثمر بنشاند که درآن  تیر و تفنگ و حرکت های  چریکی نقشی نداشت. امام با حرکت مسلحانه مخالف بود و  می فرمود برای پیشبرد اهدافمان نیازی به حرکت مسلحانه نداریم.  

وی دستاوردهای ۱۵ خرداد را اینگونه عنوان کرد: بزرگترین دستاورد  ۱۵ خرداد سال ۴۲ این بود که مردم  ازآن روز درس های خوبی گرفتند. مردم ایران دریافتند که رژیم دیکتاتور خون آشام با مردم سر جنگ دارد چرا که تا قبل از ۱۵ خرداد مردم براین باور بودند که شاه می تواند حافظ منافع آنها باشد اما بعد از خونریزیهای ۱۵ خرداد مردم با ماهیت شاه آشنا و نسبت به او منزجر شدند. مردم  در ۱۵ خرداد با قدرت وعظمت اسلام آشنا شدند چرا که دشمن درصدد بود طوری القاء کند که گویی اسلام توان به حرکت درآوردن توده های مردم را علیه مستکبران ندارد بنابراین امام نشان داد که اسلام از قدرت فوق العاده ای در جهت قدرت بخشی به مردم ومبارزه با ظلم و  استکبار واستعمار برخوردار است.

این پژوهشگر تاریخ معاصر در خاتمه خاطرنشان کرد: مهمترین دستاورد ۱۵ خرداد افشای ماهیت آمریکا برای ملت ایران بود.   چرا که مردم دریافتند اصلی ترین حامی رژیم پهلوی که  از کشتارهای مردمی حمایت می کند کشور امریکاست از این رو  بود که مردم با همراهی وهدایت امام(ره) سرسختانه در برابر آمریکا ایستادگی کردند تا آنها را از سرزمینشان برای همیشه بیرون کنند. یکی دیگر از دستاورد های ۱۵ خرداد ترویج روحیه شهادت طلبی در مردم بود. مردم با حرکت در مکتب و نهضت امام با راه وحقایق زندگی حرکت عاشورایی امام حسین (ع) آشنا شدند و این مساله توانست قیام حسینی مردم را در برابر طاغوتیان منسجم تر کند به نحوی که آنها هرگز از اصول خود دست برنداشته و عقب نشینی نکردند و با تداوم استقامت خود پیروزی انقلاب اسلامی را رقم زدند.