به گزارش قدس آنلاین، هشت سال بحران عمیق اقتصادی ظاهرا زندگی بسیاری از مردم یونان را به کلی تغییر داده است. اما نسل جوان‌تر شاید بیشتر از بقیه متوجه تاثیری باشند که این بحران روی آینده کاری‌شان گذاشته است.
الکساندروس کلیتساس حالا ۳۵ ساله است، اما وقتی بحران اقتصادی در یونان شروع شد یک کارمند جوان بود که برای یک شرکت خصوصی در آتن کار می‌کرد. الکساندروس تمام عمرش را در آتن گذرانده بود و تحصیلاتش باعث شده بود بتواند در بخش خصوصی کار خوبی بگیرد.
اما بحران به تدریج موقعیت شغلی او و نیز موقعیت کارفرمایش را تغییر داد. او دو سال را در بیکاری کامل گذراند و سرانجام به این نتیجه رسید که راهی جز رها کردن زندگی‌اش در شهر آتن و رفتن به روستای محل زندگی پدربزرگ و مادربزرگش ندارد. آنها در روستای کالاباکا زندگی می‌کنند که چهار ساعت با آتن پایتخت یونان فاصله دارد. الکساندروس به همراه برادرش و سه دوست که همگی با مشکل بیکاری مواجه شده بودند، یک مزرعه در کالاباکا راه انداخت.
او می‌گوید: «در کشور امروز ما هرکس باید خودش به تولید فکر کند. دیگر امکانش نیست که همه ما در بخش خدمات خصوصی کار کنیم. باید کار روی زمین یا تجربه کارهای مشابه را کسب کنیم تا آینده‌ای داشته باشیم.»
ظاهرا بسیاری از جوانان یونانی حالا به همین نتیجه الکساندروس رسیده‌اند. برای اولین بار در بیست سال گذشته، اشتغال در بخش کشاورزی یونان افزایش پیدا کرده و از ۱۱ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۱۲.۹ درصد در سال ۲۰۱۵ رسیده و همچنان رو به افزایش هم هست. تقریبا نیمی از کشاورزان جدید، پیش‌تر در شهرها کار می‌کرده‌اند.
بیکاری در بخش‌های دیگر، بزرگ‌ترین عاملی است که نیروی کار را به بخش کشاورزی می‌کشاند. نرخ بیکاری در میان یونانی‌های زیر ۲۵ سال حدود ۴۸ درصد بوده و در میان افراد بین ۲۵ تا ۳۴ سال هم ۳۰ درصد است. درواقع بسیاری از یونانی‌هایی که مدرک دانشگاهی دارند حالا قادر به پیدا کردن کار در بخش عمومی یا خصوصی نیستند و در نتیجه به بخش کشاورزی روی آورده‌اند.
بنا بر آماری که انجمن کشاورزان جوان یونان ارائه داده است، از زمان بروز بحران در سال ۲۰۰۹ تاکنون تعداد افراد ۱۸ تا ۴۰ ساله که وارد بخش کشاورزی شده‌اند به میزان ۱۵ درصد افزایش یافته است.
یونان از لحاظ حاصل‌خیزی زمین و معتدل‌بودن آب و هوا موقعیت ممتازی دارد. اما در دهه‌های اخیر، اکثر یونانی‌ها جذب مشاغل موجود در شهرها شده بودند. درواقع سیاست‌های اتحادیه اروپا به کشاورزان و صاحبان مزارع کوچک یونان ضربه زده بود و آنها را به شهرها کشانده بود. سرعت شهرنشینی بالا بود و نیمی از جمعیت یونان داشتند در دو شهر بزرگ این کشور- آتن و تسالونیکی- زندگی می‌کردند. درنتیجه بسیاری از مزارع را کارگران کم‌تجربه که دستمزد کمی هم می‌گرفتند اداره می‌کردند و طبعا تولید در بخش کشاورزی هم افزایش نمی‌یافت.
الکساندروس و برادر و دوستانش حالا از زیتون‌های مزرعه خود روغن زیتون می‌گیرند و آن را به همراه محصولات دیگر به مناطق دیگر یونان و نیز به آلمان، بلژیک و حتی امریکا صادر می‌کنند.
موانع یونانی
اما کشاورزان یونانی هم مثل بقیه صاحبان کسب و کارها و کارآفرینان در یونان با معضلات مختلفی مواجه‌اند. قوانین مالیاتی در یونان دائم در حال تغییر است و بانک‌ها از ارائه وام به خصوص به کشاورزان خودداری می‌کنند.
درواقع به دنبال بحران اقتصادی گسترده یونان، بانک‌های این کشور ارائه وام را متوقف کرده‌اند و حتی آن را در اختیار کسب و کارهای سالم هم نمی‌گذارند. از سوی دیگر، دولت یونان بانک کشاورزی عمومی را به یک بانک خصوصی واگذار کرده تا با پول به‌دست‌آمده از آن، بدهی‌های مختلفش را بپردازد.
در این میان، تعداد کشاورزان تازه‌کاری که از یونان برای دریافت یارانه‌های اتحادیه اروپا در این بخش اقدام کرده‌اند افزایش نشان داده است. این رقم که در سال ۲۰۰۹ تنها شامل ۸۶۰۰ تقاضا می‌شد، حالا به ۱۵ هزار تقاضا رسیده است.
یانیس تسیرونیس قائم‌مقام وزیر توسعه روستایی یونان در این خصوص می‌گوید: «یارانه‌های اتحادیه اروپا بسیار موثرند. کشاورزی و مزرعه‌داری عملا آینده یونان را تشکیل می‌دهند. مناطق زیادی در یونان حالا کاملا وابسته به این بخش هستند.»
با وجود این، دولت یونان امسال مالیات بر درآمد کشاورزان را افزایش داد و این رقم از ۱۳ درصد به ۲۲ درصد رسید. همچنین کشاورزانی که درآمد سالانه‌شان بالاتر از ۴۰ هزار یورو باشد، با مالیات بر درآمدی بالغ بر ۴۵ درصد مواجه خواهند بود.
یک کشاورز تازه‌کار دیگر- تودوریس واسیلوپولوس- که رئیس انجمن کشاورزان جوان یونان است می‌گوید کشاورزان تازه‌کار به شدت به یارانه‌های اتحادیه اروپا یا وام‌های بانکی کشاورزی نیاز دارند اما به دلیل یک قانون قدیمی، در این راه با مشکل مواجه‌اند. این قانون به دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد و در چارچوب آن، کشاورزانی که در آن دهه فعال بودند هنوز کمک مالی دریافت می‌کنند اما کشاورزان جدیدتر نمی‌توانند آنها را دریافت کنند. وضعیت بوروکراتیک حقوقی در یونان هم جای اصلاح این قانون را تنگ کرده است.
از مزرعه تا صادرات
تودوریس و برخی جوانان تحصیل‌کرده یونانی دیگر حالا به کشاورزان محصولات ارگانیک تبدیل شده‌اند. برخی از آنها تمام مراحل تولید و بسته‌بندی و صادرات محصولات را هم خودشان انجام می‌دهند.
در گذشته، بسیاری از کشاورزان یونانی که روغن زیتون تولید می‌کردند، کار بطری‌زدن و برچسب‌زدن محصول را خودشان انجام نمی‌دادند. آنها روغن زیتون تولیدی را به صورت عمده به ایتالیا یا اسپانیا صادر می‌کردند و کار بسته‌بندی و برچسب و صادرات از آنجا انجام می‌شد. بسیاری از روغن‌زیتون‌های ارائه‌شده به عنوان محصولات این دو کشور، درواقع یونانی بوده‌اند. بعد از بحران اقتصادی، کشاورزان یونانی به این نتیجه رسیده‌اند که باید از فروش عمده روغن زیتون دست بردارند و خودشان آن را بسته‌بندی و بازاریابی کنند. این کار باعث می‌شود فشار مالی روی کشاورزان کمتر شود.
در عین حال، نهضتی بین کشاورزان برای حذف واسطه‌ها راه افتاده است. از سال ۲۰۱۲ به بعد، تعداد فزاینده‌ای از کشاورزان یونانی تصمیم گرفته‌اند به جای ارائه محصول به واسطه‌ها و دریافت سود کمتر، خودشان وارد عرصه فروش شوند. بسیاری از آنها حالا روزهای یکشنبه عازم شهرها می‌شوند و محصول خود را به صورت مستقیم در بازار به مصرف‌کننده می‌فروشند. این کار هم باعث شده که سود کار آنها کمی بیشتر شود چون واسطه‌ها همواره به ضرر کشاورزان کار می‌کردند.
عده دیگری از کشاورزان نیز حالا محصول خود را به صورت مستقیم و از طریق اینترنت به مصرف‌کننده می‌فروشند. این محصولات بیشتر شامل دانه‌های روغنی و غلات می‌شوند. این روش، حالا بخشی از درآمد کشاورزان را که در سر و کله زدن با سوپرمارکت‌ها از بین می‌رفت، احیا کرده است.
نحوه توزیع محصولات کشاورزی در یونان هم در حال تغییر است. کشاورزان می‌خواهند بازارهای کوچک‌تر اما مستقیم‌تری برای محصولات خود پیدا کنند چون حالا می‌دانند هیچ حمایتی از جاهای دیگر در اختیارشان نخواهد بود. کشاورزان حالا از رده‌های پایین‌تر در حال تغییر این سیستم هستند و به یکدیگر هم مشاوره می‌دهند.
بازگشت به مشاغل سنتی خانوادگی
یکی دیگر از جوانان یونانی که زندگی‌اش در سال‌های اخیر به شدت تغییر کرده، ماریا کالابوکا است که ۲۷ سال دارد و قبلا به عنوان کارشناس ارشد حقوق در شهر تسالونیکی کار می‌کرد. اما مدتی بعد از بروز بحران اقتصادی، دیگر شغلی برای او وجود نداشت. ماریا قبلا فقط در زمان‌های خاص برداشت به مزرعه خانوادگی می‌رفت و کمک می‌کرد. اما با وخامت اوضاع در شهر تصمیم گرفت به صورت تمام‌وقت سراغ شغل خانوادگی‌اش برود و مسئولیت مزرعه زیتون را به عهده بگیرد.
او که حالا در پولماری در لزبوس زندگی می‌کند می‌گوید: «در تسالونیکی چیزی غیر از بی‌خانمانی، بیکاری و افسردگی وجود نداشت. اما در مزرعه هیچ‌وقت گرسنه نمی‌مانی. می‌توانی غذای خودت را بکاری یا با دیگران معاوضه کنی.»
نسل جوان‌تر یونان هم حالا برای کار کردن در بخش کشاورزی آماده‌تر از گذشته است. مثلا ایرینا خواهر ماریا که هنوز دبیرستانی است، می‌داند که می‌خواهد در رشته شیمی یا کشاورزی تحصیل کند تا بعد از فارغ‌التحصیلی در مزرعه خانوادگی کار کند. امثال او حالا می‌دانند که با مدارک دانشگاهی در رشته‌های حقوق و مدیریت مالی بین‌المللی کاری برایشان در آینده وجود نخواهد داشت.
ایرینا و ماریا می‌گویند حالا تابوی کار کردن نسل جوان شهری در مزارع یونان هم شکسته شده است. در جایی مثل لزبوس که حالا محل زندگی آنهاست، طبیعی‌ترین کار همین است که مزرعه زیتون داشته باشی و روغن زیتون تولید کنی. این منطقه بیش از ۱۱ میلیون درخت زیتون دارد و سومین منطقه بزرگ تولیدکننده زیتون در یونان است. خود یونان هم سومین تولیدکننده بزرگ روغن زیتون در جهان محسوب می‌شود.
جالب اینجاست که درختان زیتون در این منطقه جاذبه توریستی بزرگی هم هستند. هر سال در فصل تابستان گردشگران خارجی به این منطقه می‌آیند تا از زیتون‌زارها و محل روغن‌گیری دیدن کنند و روغن‌زیتون‌های مختلف را بچشند. صنعت گردشگری منطقه حالا به وضوح در حال شکوفایی است.
اقتصادی که جمع شد
از زمان بروز بحران اقتصادی یونان، تولید ناخالص داخلی این کشور به میزان ۲۵ درصد کاهش پیدا کرده و این در حالی است که خرج‌کردن خانوارها نیز ۴۰ درصد پایین آمده است. وام‌های اتحادیه اروپا سال‌ها در یونان با سوءمدیریت خرج شده‌اند و فایده‌ای به جا نگذاشته‌اند. بخش زیادی از آنها به جای سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی، صرف خرید خودروهای لوکس و ویلاهای کنار دریا شده‌اند.
در این میان، الکسیس سیپراس نخست‌وزیر یونان به وضوح گفته که خواهان حمایت از کشاورزان است و آن را وظیفه اخلاقی و سیاسی دولت می‌داند. به اعتقاد او، اقتصاد کشوری مثل یونان -که قادر به ارائه محصولات کشاورزی با کیفیت عالی است- نباید صرفا متکی بر درآمد توریسم باشد.
امروزه سهم بخش کشاورزی در اقتصاد یونان افزایش پیدا کرده و از ۳.۱ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۴.۲ درصد رسیده و البته در حال افزایش است. بنا بر آمار دانشگاه کشاورزی آتن، سهمی که بخش کشاورزی یونان در اقتصاد ایفا می‌کند، بیشتر از سهم مشابه بخش کشاورزی سایر اعضای اتحادیه اروپا است.
تودوریس معتقد است که روی‌آوردن جوانان یونانی به بخش کشاورزی، کلیدی‌ترین راه برای احیای اقتصاد این کشور و رهایی از چنگال بحران است. و ظاهرا دولتمردان یونانی هم نظر مشابهی دارند.
نظر شما