شبکه جوان حیات فرهنگی خود را از ۴ اسفند سال ۱۳۷۵ رسماً آغاز کرد. در بدو امر آنچه بیش از هرچیز، صعب و دشوار به‌نظر می‌رسید، یافتن جایگاهی مناسب در میان مخاطبان جوان بود؛ جوانانی که درمعرض تهاجم فرهنگی وسایل ارتباط‌جمعی غرب قرار دارند.
در ابتدای تأسیس این سؤال مطرح بود که آیا این شبکه با ارائه الگوهای تکراری و کلیشه‌ای می‌تواند در جذب مخاطبان مشکل‌پسند خود موفق شود؟ که باید گفت در همان سال‌های اولیه تأسیسش، این شبکه تاحدود زیادی توانست به بخشی از اهدافش برسد، ولی بنابر دلایلی، برنامه‌های این شبکه مانند همه بخش‌های رسانه دیداری و شنیداری دچار افت چشمگیری شد.
در این‌خصوص علی سیفی، مدیر شبکه رادیویی جوان در پاسخ به این سؤال که چرا برنامه‌های این شبکه مانند گذشته برای مخاطبانش جذابیت ندارد، می‌گوید: برای پاسخ به این سئوال باید به چند مورد اشاره کنم؛ چون اصولاً جغرافیای رسانه‌ای تغییر کرده است و با آمدن شبکه‌های اجتماعی و همه‌گیر شدن شبکه جهانی اینترنت، جای رسانه‌ها در سپهر رسانه‌ای تغییر کرده است.
نگاه مردم به رسانه تغییر کرده است
وی می‌گوید: بعضی از رسانه‌های جدید هم به سپهر رسانه‌ای وارد شده‌اند، یعنی نگاهی که مردم در یک دهه پیش به رسانه رادیو و تلویزیون داشته‌اند با نگاه امروزشان قابل‌مقایسه نیست. اگر به‌دنبال این هستیم که ببینیم چرا نگاه مردم به مجموعه رادیو و به‌عنوان زیرمجموعه به رادیو جوان تغییر کرده است، اول باید تغییرات رسانه‌ای جهان را بشناسیم و اگر بشناسیم می‌بینیم که امروزه نمی‌شود انتظار داشت که آن میزان ارتباط مستمر میان مردم و یک رسانه واحد وجود داشته باشد، چون تعداد بی‌شماری رسانه در آن واحد در اختیار مخاطب قرار دارد.
وی در پاسخ به ما درخصوص عدم جذابیت برنامه‌های فعلی شبکه جوان، می‌گوید: گاهی رسانه‌ها به‌واسطه استفاده از یک زبان ویژه شهره می‌شوند. مثلاً شبکه جوان در یک برهه‌ای از زمان می‌آید و زبان ویژه‌ای را اختیار می‌کند که خیلی از منتقدان می‌گویند آمیخته با لمپنیزم است و خیلی دیگر می‌گویند به زبان نسل جدید نزدیک است، ولی به هرجهت این زبان تازه است و تازه بودن این زبان باعث می‌شود که شما شاهد استقبال مخاطبان از آن باشید و البته پس از مدتی این خاصیت از دست می‌رود، چون دیگر زبان آن تازگی گذشته‌اش را از دست می‌دهد.
رسانه‌ها باید سواد رسانه‌ای مخاطب را بالا ببرند
سیفی اضافه می‌کند: صرف‌نظر از این‌که ممکن است رفتن به‌سمت یک‌زبان، آسیب‌های خاص خودش را داشته باشد، کما این‌که داشت و خیلی از منتقدین این رویکرد، اشخاص برجسته‌ای در عالم زبان فارسی و حتی جامعه‌شناسان بوده‌اند. درخصوص عدم جذابیت گذشته این شبکه باید بگویم که اصلاً باید دید جذابیت گذشته را چگونه تعریف می‌کنید. نکته سومی که باید در این‌خصوص به آن اشاره کنم این است که ساده‌ترین راهی که رسانه می‌تواند برای جلب‌نظر مخاطب انتخاب کند، این است که فکر کند مخاطب من دوست دارد چه‌چیزی بشنود؟ این‌که رسانه این مسئولیت را برعهده دارد که واقعیات را به مخاطب منتقل کند و سواد رسانه‌ای مخاطب را ارتقا دهد، ممکن است در این راه بخشی از جذابیتش را هم از دست بدهد، ولی می‌تواند ایده‌های قشری از مخاطبان را تغییر بدهد و آن‌ها را به‌سمتی که صحیح است راهنمایی کند. الان رسانه‌های ما باید آگاهی‌بخش و روشنگر باشند و سواد رسانه‌ای مخاطب را بالا ببرند. زمانی این شبکه مهم‌ترین مسئولیتش ایجاد سرگرمی یا ترغیب جوانان به ازدواج و زندگی سالم برای مخاطبان جوانش بود، درحالی‌که امروز با آمدن رسانه‌های جدید فارسی غیر ایرانی، چهره این مسائل فرق کرده است و ما باید زمان بیشتری را صرف گفتن نکات کلیدی کنیم؛ مواردی که در نگاه اول از سرگرمی دور است و آن‌قدرکه باید، جذاب به‌نظر نمی‌رسد، اما مسئولیت رسانه‌ای ما به‌عنوان یک رسانه اخلاق‌محور همین است.
شبکه جوان تریبون آگاهی است
وی با بیان این‌که من هیچ اعتقادی به عدم جذابیت گذشته برنامه‌های این شبکه ندارم، گفت: به‌زعم من این شبکه مانند گذشته دارد وظایفش را انجام می‌دهد و از آنچه که خیلی‌ها از آن به‌عنوان جذابیت گذشته یاد می‌کنند، آسیب‌های زیادی دیده است. اگر قرار باشد از فردا عده‌ای را پشت میکروفن قرار بدهند که هر آنچه مخاطب می‌خواهد بگویند، فردا ما هم دارای جذابیت گذشته می‌شویم، درحالی‌که این انتخاب شبکه جوان نیست. شبکه جوان انتخاب کرده است که بر تریبون آگاهی‌بخشی بایستد، نه بر تریببون جذابیت.
سیفی درخصوص حضور اسپانسر در تولید برنامه‌های این شبکه می‌گوید: سازمان صداوسیما باید حدود دو سوم از درآمدهای خود را از محل مشارکت تأمین کند و این چیز عجیبی هم نیست. در تمام رسانه‌های جهان این قضیه وجود دارد که کسانی برای تبلیغات به‌سمت رسانه بیایند و از قدرت رسانه استفاده کنند و در ازایش پول بپردازند.
وی با تأکید بر این‌که رسالت شبکه‌ها این است که دقت کنند آنچه تبلیغ می‌کنند برای مردم مفید باشد، می‌افزاید: شبکه جوان برای برنامه‌های مشارکتی‌اش هم برنامه‌ریزی ویژه‌ای دارد که بخشی از این برنامه‌ریزی، طراحی برنامه‌هایی با فرم جدید در قالب مشارکت است، ضمن این‌که برنامه‌ای که کالایی را تبلیغ می‌کند، اطلاعاتی هم به مخاطب بدهد که برایش قابل استفاده باشند.
موضوع دیگر، در اولویت قرار دادن شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولاتشان است که هدف شبکه جوان، حمایت از این شرکت‌ها و کالاهایشان درجهت حمایت از جوانان ایرانی و محصولات ایرانی است. کالاهای ایرانی غیر دانش‌بنیان هم در اولویت ماست. ما در این شبکه کالاهایی را تبلیغ می‌کنیم که چرخ تولید ایرانی را بچرخاند و همه تلاش ما این است که این برنامه‌ها به بهترین شکل تولید شوند و در اختیار بخش‌هایی که باید، قرار بگیرند.
وی در توضیح اهمیت کماکان مخاطبان در تولید برنامه‌های این شبکه مانند گذشته اضافه می‌کند: در این شبکه مخاطبان مانند گذشته از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و همین حالا برنامه‌های ما از مشارکت گسترده مخاطبان استفاده می‌کند. ما الان در این شبکه برنامه‌هایی داریم که مخاطبان برنامه‌سازان آن هستند و کماکان هم به‌دنبال این هستیم که ببینیم مخاطبان ما چه ذائقه‌ای دارند و کجاها می‌شود سواد رسانه‌ای مخاطب را افزایش داد و نیاز مخاطب چیست و همچنان اولویت و مهم‌ترین موردی که در مانیفست شبکه جوان است، همانا مخاطب است.
نظر شما