به گزارش قدس آنلاین، در خبرها آمده است که ترکیه برای ساخت و بهره برداری از سد «ایلیسو» کمر همت بسته است. این سد قرار است در مرز جنوب‌شرقی ترکیه و روی رود دجله ساخته شود؛ آب دجله بعد از تلاقی با فرات و شکل گیری شط العرب به «اروند رود» ایران سرازیر می‌شود این اتفاق یعنی شروع یک بحران زیست محیطی که کارشناسان پیشتر آن را به عنوان جنگ آب پیش بینی کرده بودند. حالا این زمان شرایط مناسبی است که با دیپلماسی مورد تاکید دولت حسن روحانی راه حل فوری برای حل این منازعه بین المللی که کشور ترکیه پدید آورنده آن بوده است ایجاد شود.
ایران پیش از این بارها و بارها نسبت به احداث سدهای مختلف روی رودخانه های مثل دجله و فرات، به ترکیه هشدار داده است اما سیاست سدسازی ترکیه بی‌توجهی به اوضاع کشورهای پایین‌دستی مثل ایران و عراق است که با ادامه این روند و تاکید ترکیه بر سیاست های سد سازی میزان آب در تالاب هورالعظیم به حداقل خود می رسد و خشک می شود.
البته خسارات احداث این سد به هورالعظیم محدود نمی‌شود و خسارات جبران‌ناپذیری برای کشورهای پایین‌دست به بار خواهد آورد. از مشکلات معیشتی که برای ساکنان منطقه توسط ریزگردها پیش خواهد آمد، گرفته تا ایجاد فرآیندهایی نظیر بیابان‌زایی و خشکسالی در عراق و حتی ایران.
نزدیک ٤ دهه است که ترک‌ها با شروع طرح‌های برنامه‌ریزی شده تصمیم به مهار آب‌های سرچشمه کوهستان‌های ترکیه در داخل کشور خودشان گرفته‌اند تا زمین‌های بی‌آب‌شان را نجات دهند. ترکیه با اقداماتی که در پیش گرفته، ٣٠میلیارد از ٨٠ میلیارد متر مکعب آبی که به کشورهای پایین‌دست سرازیر می‌شود را قطع می‌کند.
ترکیه با به پایان رساندن این اقدام، بزرگترین تهدید محیط زیستی علیه ایران را انجام داده و استاندارد زندگی ایرانی‌ها را تا سال ١٤٠٥ تا مرز قابل توجهی کاهش می‌دهد. به گفته او، حاکمیت‌ها در کشورهای مختلف، توان و منابع محدودی دارند و تا مادامی که محیط زیست جزو اولویت عملکردی حاکمیت ایران نباشد، روند پایین آمدن استاندارد زندگی ایرانی‌ها ادامه خواهد داشت.
پیش از این وزارت نیرو هشدارهای لازم را نسبت به احداث سد داده است و حالا نوبت وزارت خارجه است که پیگیر موضوع سدسازی‌های ترکیه باشد. یادآور باشیم که در کودتای سال گذشته علیه اردوغان به قول محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه؛ این ایران بود که تاصبح وغلبه بر کودتاچیان در کنار دولت و ملت ترکیه بود اما این کشور نه در این شرایط به طور کل در مقابل خدمات مناسب دوستی که از ایران دریافت می کند سیاست یک بام و دو هوا را اتخاذ کرده و با رفتار های غیر حرفه ای و اظهار نظرهای مقامات این کشور نسبت به سیاست های جمهوری اسلامی بارها از لحاظ دیپلماسی روابط دو کشور را متشنج کرده است.
دستگاه دیپلماسی ما باید ابتدا از طریق مذاکره در ادامه با استفاده از ظرفیت های بین المللی به این رفتار مخاطره انگیز ترکیه پایان دهد اگر اتفاق غیر از این صورت پذیرد به نظر می رسد استراتژی دیپلماسی خندان همراه با مذاکره که به عنوان سیاست اول دولت در حوزه سیاست خارجی با اتکا به عملکرد وزیر امورخارجه انتخاب شد شکست خورده است. ملت، دولت و وزیر امور خارجه ایران تاصبح کودتا علیه اردوغان نخوابید اما ترکیه در مقابل اظهار دوستی ایران چه واکنشی نشان داد از رفتارهای سخیف دیپلماسی همچون متهم کردن ایران به فرقه گرایی در منطقه غرب آسیا تا ایجاد موانع مختلف که بزرگترین آن سد سازی در بالادست رودخانه های دجله و فرات و شکل گیری بحران زیست محیطی بوده است.
منازع “آبی” بین ایران و ترکیه در حالی در کانون توجهات افکار عمومی قرار گرفت که خبرگزاری های داخلی روز گذشته از راه اندازی مرکز تجاری کالای ترکیه برای بازایابی و فروش عمده محصولات ساخت ترکیه با قیمت‌گذاری بر اساس نرخ دلار، در قلب پایتخت ایران خبر دادند. این مرکز نشان دهنده تامل اقتصادی ایران با ترکیه و بازگشایی بازارهای ایران برای محصولات ترکیه ای است اما رفتار دیپلماسی ترکیه با ایران برخلاف سیاست های بازار آزاد ما برای این کشور است.
بعد از توافق اولیه برجام توسط دکتر ظریف برخی رسانه ها با مقایسه ایشان با امیر کبیر در ماجرای عهدنامه ارزنه‌الروم با عثمانی وزیر امور خارجه را امیر کبیر دوران خواندند حالا وظیفه ملی وزیر امور خارجه است با اتکا و تمسک به سیاست های میرزا تقی خان امیر کبیر، اولویت کاری خود را برای اقناع ترکیه و کنار گذاشتن رفتارهای مخاطره انگیز زیست محیطی توسط این کشور قرار دهد تا خدای ناکرده آیندگان به قضاوت نپردازند و داستان های “خودکار پرت کردن به سوی وزیر امور خارجه آمریکا” و “هیچ وقت یک ایرانی رو تهد نکن” در مذاکرات هسته ای را قمپز دولت مردان عنوان نکنند چون به عمل کار بر آید.
در سال ١٩٩٢ دولت ترکیه با افتتاح سد بزرگ آتاتورک روی رود فرات که ظرفیت آن معادل ٦٥٠ سد ایرانی بود، عملا آغاز شکل‌گیری ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابان‌زایی در عراق را رقم زد. دولت ترکیه همچنان مصمم است این‌بار سد ایلیسو را روی رود دجله بسازد و با این کار از ورود ٥٦درصد منابع آب دجله به خاک عراق جلوگیری کند.
سد ایلیسو، یکی از سدهای بزرگ در حال احداث در کشور ترکیه است که ساخت آن از سال ٢٠٠٦ شروع شد و در سال ٢٠١٩ به پایان خواهد رسید. با توجه به مرزی بودن این سد در جنوب شرق ترکیه و احداث آن روی رود دجله که به خاک عراق سرازیر می‌شود و محیط زیست کشور ایران را نیز به خود وابسته کرده است، این سد نیازمند مجوزهای قانونی بین‌المللی و جلب رضایت کشورهای ایران و عراق است که دولت ترکیه بدون اخذ مجوزهای قانونی از مجامع بین‌المللی درحال ساخت آن است.
بزرگترین اتفاق زیست‌محیطی منطقه ما در ٤٠ سال اخیر، تلاش ترکیه برای تسلط کامل بر آب دجله و فرات است. کریمی‌پور ضمن اعلام این موضوع ادامه می‌دهد: سرزمین‌های عراق و روسیه توسط دجله و فرات سیراب می‌شوند که بخش اعظم مصرف آب انسانی این دو کشور، توسط این دو رود تأمین می‌شود.
در سال‌های اخیر هر دو کشور عراق و سوریه درگیر تنش‌های مختلف بودند و ترکیه از این نابسامانی نهایت سوءاستفاده را کرده است. صدام در دوره‌هایی که قدرت کافی داشت همه تلاش خود را کرد تا از آب‌های ورودی عراق محافظت کند اما این دوره قدرت بسیار کوتاه بود.
حالا برداشت بی‌رویه ترکیه از سرچشمه و افزایش بی‌رویه جمعیت و به تبع آن افزایش سرانه آب توسط انسان مزید بر علت شده است. امروز کشورهای همسایه مشغول پرداخت بهای حماقت و خودخواهی ترکیه هستند. سیکل‌های موضعی آب، خشک شدن حوزه‌ها، پدیده گردوغبار و ریزگردها و افزایش فاضلاب در دهانه اروند رود بهایی است که کشورهای همسایه و البته ایران امروزه می‌پردازند. در بازه زمانی سال ١٣٩٠ تا ١٤٠٥، هیچ چیز به اندازه ریزگردها باعث کاهش استاندارد زندگی ایرانی‌ها نشده است.
بیست سال است که متفکران و کارشناسان ایرانی نسبت به پیامدهای خشک شدن دجله و فرات و سدسازی روی آنها هشدارهای لازم را به وزارتخانه‌های مربوطه داده‌اند اما دولت ها در ایران همواره دغدغه‌های مهمتری از مسائلی مثل آب و محیط زیست داشته است.
منبع: سادس
نظر شما