مردم معمولاً بین خود و شخصیت‌ها در امور مختلف تفاوت قائلند و حتی این تفاوت را در امور معنوی مثل زیارت امام رضا(ع) هم می‌بینند؛ آیا خود شما به عنوان روحانی سرشناس بین زیارت خود با مردم تفاوتی قائل هستید؟
بله، اما... از حیث بیچارگی و خالی بودن دستانم؛ چراکه اهل بیت(ع) به ما یاد داده‌اند در محضر خدا، خودمان را از همه ضعیف تر، بیچاره‌تر و نیازمندتر به رأفت بدانیم و از این راه معرفت کسب کنیم.
بنابراین شخصاً درباره دیگران همیشه به کَرَم خدا فکر می‌کنم و درباره خودم به کاستی هایم و اینکه خیلی اوقات اصل وجود ما کاستی است؛ به قول فیض کاشانی: «ز بودِ مستعار، استغفرالله/ ز هر چه غیر یار استغفر الله»، پس انسان گاه باید از همه چیز خود استغفار کند و این درسِ دعای دلچسب بعد از زیارت امام رضا(ع) نیز است که می‌فرماید: «صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْلِی یَا خَیْرَ الْغَافِرِینَ. رَبِّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ حَیَاءٍ وَ أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ رَجَاءٍ و... تا آخر این فراز خاص».
حس و حال زائر امام رضا(ع) چگونه باید باشد و خود شما در حرم نورانی امام رضا(ع) چه حالی را تجربه می‌کنید؟
حال زائر در حرم امام رضا(ع) باید مانند یک گدا در محضر سلطان یا فرزندی که بعد از مدت‌ها نزد پدر مهربانش آمده، باشد که می‌دود و به آغوش امن پدر پناه می‌برد و می‌داند امام(ع) او را دوست دارد هر چند دیگرانی را به دلیل خوبی، خلوص و صفایشان بیشتر دوست دارد. اما زائر باید بداند رحمت امام رضا(ع)، عمومی و رحمانیه است و شامل حال همه می‌شود.
من بسیاری از حوائجم را در حرم امام رضا(ع) طلب می‌کنم، شاید یکی از مهم‌ترین آن‌ها، ازدواج و انتخاب همسر باشد؛ و بسیاری از توفیقات بویژه در امر تبلیغ و خدمت به دین را از زیارت حضرت(ع) دارم
در کدام بزنگاه‌های زندگی این رحمت امام رضا(ع) شامل حالتان شده و ملموس درکش کرده‌اید؟
من بسیاری از حوائجم را در حرم امام رضا(ع) طلب می‌کنم، شاید یکی از مهم‌ترین آن‌ها، ازدواج و انتخاب همسر باشد؛ و بسیاری از توفیقات بویژه در امر تبلیغ و خدمت به دین را از زیارت حضرت(ع) دارم و باورم این است که بسیاری از امور و حوائج بالای سر یا پایین پای امام(ع) و در رواق‌ها و زیر گنبد حرم، به زائران داده می‌شود.
اساساً هر چه در مسیر شناخت اهل بیت(ع) پیش می‌رویم، درمی یابیم حرم و زیارت هر یک از آن‌ها اقتضائاتی دارد و به تصریح روایات، زیارت امام رضا(ع) در باب مغفرت تأثیر فراوان دارد، چنان که پیامبر(ص) فرموده اند: «سَتُدفَنُ بَضعَهٌ مِنّی بِخُراسانَ ما زَارَها مَکْروبٌ إلّا نَفّسَ اللَّهُ کُربَتَهُ وَلا مُذنِبٌ إلّا غَفَرَ اللَّهُ ذُنوبَه» یعنی هر انسان غمین و اندوهگینی در اثر این زیارت غم و غصه‌اش کاسته و مرتفع می‌شود و هر گناهکاری آمرزیده می‌شود. بسیاری از حاجات و بهترین تجربه‌ها در زیارت امام رضا(ع) به دست می‌آید.
در زیارت امام رضا(ع) به رعایت چه آدابی مقید هستید؟
شخصاً در زیارت حضرت(ع) به خواندن اذن دخول مقیدم و معتقد هستم در حرم ائمه(ع) مهم‌ترین کار «ادب تفهیم» است؛ تفهیمِ به قلب خود تا معنای این بیت را «بنازم به بزم محبت که آنجا/ گدایی به شاهی مقابل نشیند» دریابیم؛ چنان که می‌گوییم: «أَللَّهُمَّ إِنّی وَقَفْتُ عَلی بابٍ مِنْ أَبْوابِ بُیُوتِ نَبِیِّکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَالِهِ...»
علاوه بر این، به زیارت «امین الله» مقیدم و اگر فرصت شود و مردم بگذارند، زیارت «جامعه کبیره» می‌خوانم، هرچند سال هاست توفیق خلوت در حرم امام رضا(ع) را نداشته‌ام! و اغلب وقتم به پاسخ زائران محترم بخصوص جوانان می‌گذرد.
برخی بوسیدن ضریح و تبرک آن را بی دلیل می‌دانند و از دور رو به ضریح و حرم ایستاده و سلامی می‌کنند، نظر شما چیست و در زیارت چه می‌کنید؟
مقید به بوسیدن آستانه درگاه و بوسیدن ضریح مبارک اعتاب مقدسه و حرم مقدس رضوی هستم و در صورت ازدحام تا جای ممکن جلو می‌روم تا دستم به ضریح برسد و اگر نرسید دست به شانه زوار می‌زنم و تبرک می‌کنم و بر صورت می‌کِشم. باید اشتیاق زیارت را به ائمه(ع) نشان داد، دوست ندارم با ژست روشنفکری و حس خاص بودن، عقب بایستم. در آداب زیارت توصیه شده خود را روی قبر بیندازیم برای مثال در زیارت حضرت علی اکبر(ع) آمده که سه بار صورت را روی قبر ایشان بگذاریم.
شخصاً در زیارت حضرت(ع) به خواندن اذن دخول مقیدم و معتقد هستم در حرم ائمه(ع) مهم‌ترین کار «ادب تفهیم» است؛ تفهیمِ به قلب خود تا معنای این بیت را «بنازم به بزم محبت که آنجا/ گدایی به شاهی مقابل نشیند»
با توجه به ارتباط شما با نسل جوان و برگزاری دوره‌ها و جلسات آموزش ویژه ازدواج، آیا به جوانان برای ازدواج و انتخاب موفق نسبت به انس با امام رضا(ع) و توسل به ایشان هم توصیه دارید؟
همیشه توصیه می‌کنم کسانی که کارشان در امر ازدواج به مشکل می‌خورد به ابن الرضا(ع)؛ امام جواد(ع) توسل کرده و برای ایشان نذر کنند؛ باید همسر و فرزند را از امام رضا(ع) طلب کرد، چراکه در اساس «حاجت خواستن» از اهل بیت(ع)، از آداب زیارت و نخواستن و طلب نکردن، خلاف ادب است.
جدا از زیارت‌ها و دعاها، چگونه می‌توان با امام رضا(ع) وارد گفت وگو و در اصطلاح بیان دردِ دل و شرح زندگانی شد؟
باید تصور کنیم و به قلب خود بفهمانیم که امام(ع) زنده‌اند، همان طور که در اذن دخول اقرار می‌کنیم «...أَللَّهُمَّ إِنّی أَعْتَقِدُ حُرْمَهَ صاحِبِ هذَا الْمَشْهَدِ الشَّریفِ فی غَیْبَتِهِ کَما أَعْتَقِدُها فی حَضْرَتِهِ وَأَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَکَ وَخُلَفآءَکَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ أَحْیآءٌ، عِنْدَکَ یُرْزَقُونَ یَرَوْنَ مَقامی، وَیَسْمَعُونَ کَلامی...»
اگر این را به قلب خود بفهمانیم، می‌توانیم تصور کنیم که امام(ع)، منِ زائر را تماشا می‌کنند و بین همه زائران دردِ دل من را می‌شنوند و من می‌توانم نگرانی ها، دلتنگی‌ها و مشکلات دنیا، برزخ و آخرتم را به ایشان عرض کنم و امام(ع) هم کمکم کنند... این است راه عرض حاجت به محضر امام رضا(ع).
اهل بیت(ع) به ما یاد داده‌اند درخواست باید با امید، تمجید و مدح اهل بیت(ع) همراه باشد، خیلی اوقات اشعار در زیارت امام(ع) به کمک ما می‌آیند چه اشعار عامیانه چه فاخرِ ادب فارسی؛ مثلاً حافظ می‌گوید: «فقیر و خسته به درگاهت آمدم رحمی»؛ شاید با همین مصرع، گریه به زائر امان ندهد!
بنابراین سخندانی و شعر دانستن، مسیر عرض حاجت را برای ما هموار می‌کند؛ «خواستن از اهل بیت(ع)» ادب است، اما نه اینکه این سخن نادرست را کسی بگوید «این نعمت را بگیر یا کم کن آن حاجت را بده!»، آن‌ها دوست دارند ما مکرر از آن‌ها طلب کنیم، چون جودشان از جود و کرم خداست و بی نهایت. همچنین در دعاهایمان خدا را برای حوائجمان به امام رضا(ع) قسم دهیم، چنان که در فراز پایانی زیارت جامعه می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ إِنِّی لَوْ وَجَدْتُ شُفَعَاءَ أَقْرَبَ إِلَیْکَ مِنْ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ...» و مکرر صلوات فرستاده و حاجات را با امید و تضرع از خدا درخواست کنیم.
استادان شما برای زیارت امام رضا(ع) چه توصیه‌ای داشتند که در حرم مطهر رضوی نسبت به آن مقید هستید؟
یکی از استادان ما آیت الله خسروشاهی(رضوان الله علیه) می‌فرمود: برای امام رضا(ع)، روضه سیدالشهدا(ع) بخوانید و ثوابش را به امام رضا(ع) هدیه کنید، حضرت(ع) هم جواب هدیه تان را می‌دهند.
کنار ضریح امام(ع) چه تصویری در ذهنان نقش می‌بندد؟
من در زیارت امام رضا(ع) هر گاه کنار ضریح می‌روم، یاد مرحوم پدرم می‌افتم که ما را در کودکی روی دوشش می‌گذاشت تا دستمان از بین جمعیت به ضریح برسد و آن را ببوسیم.
چه توصیه‌ای به جوانان برای انس با امام رضا(ع) و حل مشکلاتشان از طریق زیارت امام رئوف(ع) دارید؟
اشتیاق به زیارت امام(ع) باید جزو زندگی مردم باشد چه غنی و فقیر! هستند افرادی که ۱۰ یا ۱۵ سال است زیارت نرفته‌اند، حتی اگر توان مالی آن‌ها اندک است به رفتن یک روزه با اتوبوس و عرض ادب و زیارت و بازگشت بدون توقف، اکتفا کنند. یک سلام در حرم را از دست ندهیم؛ زیارت امام(ع) را به تشریفات و شرایط خاص مانند اقامت چند روزه، هتل و... مشروط و معطل نکنیم، همین که برویم و در هوای حرم نفس بکشیم، غنیمت است. اصلاً می‌توان نذر کرد تا زمینه سفر آن‌هایی که تا به حال به علت فقر شدید به زیارت امام رضا(ع) نرفته‌اند، فراهم شود.
نظر شما