قدس آنلاین، گروه استانها- صغری سپهوند: بناهای تاریخی گویای فرهنگ، تمدن، سنن و آداب و رسوم هر جامعهای است، این بناها، تاریخ جوامع محسوب می‌شوند، گذشتهای که در خود حرفها، تصاویر و انسانهای بزرگی دفن کردهاند.
بناها و آثار تاریخی ایران که نماد قدرت، فرهنگ و تمدن ایران باستان است، ردپایشان در جای جای خاک میهن وجود دارد و در این میان میتوان به دژ شاپورخواست یا همان قلعهی سربه فلک کشیدهی فلکالافلاک اشاره کرد، قلعهای با هشت برج و یک چاه دستکن که در آن زمان آب قلعه را تأمین میکرده و نیز حصاری گرداگرد قلعه که خود نیز ۱۲برج داشت و این قلعه را به دوازده برجی معروف کرده است.
قلعهی فلکالافلاک با شماره ثبت ۸۸۳ میراث ملی کشور مربوط به دوران ساسانی است که در مرکز شهر خرمآباد بر روی تپهای بلند ساخته شد تا تمام شهر را زیرنظر داشته باشد، این قلعه در آن زمان با کاربری حکومتی- نظامی ساخته شد ولی در ادوار دیگر با کاربریهایی مانند خزانه دولتی، پادگان نظامی و زندان سیاسی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
در سال ۱۳۵۴ دژ شاپورخواست موزهی مردم شناسی و مفرغهای لرستان شد و نیز در سالهای نه چندان دور با مرمت نمای داخلی و بیرونی قلعه، شاهد راهاندازی موزههای باستانشناسی، مردمشناسی، آزمایشگاه مرمت اشیاء، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانهی سنتی در این مجموعهی فرهنگی بودیم.
قلعهی فلکالافلاک و یا همان دژ شاپورخواست در کنار آثار تاریخی لرستان از جمله سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی مانند نگینی میدرخشد.
از این رو رسیدگی، مرمت و حفاظت از این اثر تاریخی که پس از ارگ بم میتوان آن را با ارزشترین و چشمگیرترین قلعه و بنای تاریخی دانست وظیفهای بر عهدهی تمامی نهادها و حتی تکتک مردم است.
اینکه آیا خطر ریزش قلعهی فلکالافلاک درست است یا شایعهای بیش نیست، دغدغهای است که سالها ذهن مردم را به خود مشغول کرده است.
ریزشی در قلعه وجود ندارد
در همین خصوص با طرح این سوال که وضعیت قلعهی فلکالافلاک در چه حدی است به سراغ مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان میرویم که در جواب به خبرنگارقدس آنلاین میگوید: همیشه مرمت و بازسازی نه تنها درمورد قلعهی فلکالافلاک بلکه درمورد همهی بناهای تاریخی و پروژههای تاریخی وجود دارد چرا که آثار تاریخی در اثر هوا با گذشت زمان به دلایل مختلف دچار فرسایش و پوسیدگی می‌شوند.
غلامرضا سلیمانی با اشاره به شایعاتی که درخصوص ریزش قلعهی فلکالافلاک وجود دارد، بیان میکند: هیچ ریزشی در مورد قلعه در کار نیست، متأسفانه درمورد قلعه از عدهای غیرکارشناس در سطح شهر سوال شده است و آنها نیز ریزش قلعه را مطرح کردهاند در حالی که واقعیت چیز دیگری است شاید تنها چیزی که ذهن مردم را به این سمت کشانده است سبکسازی سقف قلعه است.
وی با مطرح کردن سبکسازی سقف قلعه اظهار میکند: به دلیل تغییر شکل سقف قلعه، ناچار به سبکسازی شدیم چون این تغییر شکل سقف باعث شده بود که یک متر از قلعه، شکم پیدا کند و چون این شکم احساس میشد نیاز به سبکسازی داشت و برای انجام کار و تخلیهی نخالههای اضافی به دلیل عدم راه دسترسی به ماشین مجبور شدیم از بالابر استفاده کنیم و نخالههای اضافی را توسط بالابر پایین بیاوریم.
این مقام مسئول ادامه میدهد: برای استفاده از بالابر باید سه ردیف از کنگرههای اطراف قلعه که در آنها هم از سیمان و ماسه ضعیفی استفاده شده است و به راحتی برداشته میشود را باید برمیداشتیم که این کار انجام شد تا بتوانیم از بالابر استفاده کنیم و نخالهها را پایین بیاوریم اما متأسفانه گزارشگر صدا و سیما با تهیهی گزارشی از مردم عادی و کسبهی اطراف قلعه که تنها شاهد برداشتن آجرهای کنگرهها بودند و از جریان سبکسازی خبر نداشتند باعث جوسازیها و شایعاتی مبنی بر ریزش قلعه شد در حالی که واقعیت آن چیزی بود که بیان شد.
در ادامه گزارش از کارشناس مربوط به این حوزه نیز در رابطه با همین شایعات و اینکه چه اقداماتی در این مورد انجام شده است، سوال کردیم.
خطر ریزش قلعه تنها یک شایعه است
عطا حسنپور، کارشناس ارشد باستانشناسی با تأکید بر اینکه خطر ریزش قلعه تنها یک شایعه است، میگوید: مرمت و تعمیر آثار باستانی مربوط به همهی پروژههای و بناهای تاریخی ایران است از قهوهخانهها و کاروانسراها گرفته تا قلعهها و مابقی آثار تاریخی.
وی با اشاره به وضعیت قلعهی فلکالافلاک میافزاید: در حال حاضر وضعیت قلعه هیچ مشکلی ندارد، شاخصگذاریها برای ترکها انجام شده در صورتی که درز ترکها رو به افزایش باشد از آنها جلوگیری و فرسایش بنا در هر صورتی کنترل خواهد شد.
حسنپور به کارهای انجام شده و اقداماتی که برای این بنای بسیار ارزشمند انجام شده اشاره میکند و ادامه میدهد: مرمت و حفاظت و جلوگیری از فرسایش قلعه بر عهدهی ماست و برای این منظور تعویض آجر و چفت و بست داریم و خیلی اقدامات دیگر که شاید در حال حاضر تا حدی این اقدامات متوقف شده است ولی در اعتبارات سال ۹۶دوباره اعتباری برای این منظور تخصیص داده شده که این کارها را ادامه خواهیم داد.
وی با تأکید بر اقدامات انجام شده اظهار میکند: در این مدت باکسهای حفاظتی به صورت کمربندی در اطراف قلعه برای استحکام بخشی کار انجام شده است و در حال حاضر هیچگونه نگرانی و مشکلی وجود ندارد.
مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان در پایان تصریح میکند: از اینکه مردم شهر درمورد قلعهی فلکالافلاک دغدغه دارند، خوشحالیم و به دغدغههای مردم احترام میگذاریم و به مردم اطمینان میدهیم که هرگز در این مورد کوتاهی نکردهایم و نخواهیم کرد و چنان که تکلیف حریم قلعه نیز روشن شود مطمئناً بیشتر و بهتر میتوانیم به وظایف خود عمل کنیم.
قلعهی فلکالافلاک که به دژ شاپوری و نیز در بین مردم اطراف به دوازده برجی هم معروف است ۱۰ سالی می شود که در فهرست موقت میراث جهانی است پس برای حفظ و مرمت این اثر برتر تاریخی هر آنچه در توان است باید استفاده شود تا سالیان سال برافراشته بماند و مسئولین باید دغدغههای مردم را در اینباره ارزشمند بدانند و برای مشکلات به وجود آمده تلاش کنند؛ تکلیف حریم قلعه بایستی زودتر مشخص شود و با باز کردن اطراف قلعه و تبدیل آن به مکان گردشگری در جذب بیشتر توریست و گردشگر به این استان کمک شود.
نظر شما