قدس آنلاین-گروه استان ها-مهناز خجسته نیا: جایگاه شورا به قدری ارزشمند است که در کنار دولت، تنها نهادی است که می‌تواند، مستقیم لایحه به مجلس شورای اسلامی ارائه کند و حتی هنگام طرح در مجلس، نمایندگانی داشته باشد تا از لایحه دفاع کنند.
اما آن طور که کارشناسان می‌گویند، شوراها در طول ۱۸ سال حیات خود نتوانسته‌اند به جایگاه اصلی خود برسند، زیرا قدرت نظارتی آن‌ها تنها در خطوط قانون خلاصه می‌شود.
این در حالی است که نظارت صحیح، اهرم مناسب می‌خواهد و فقط وجود چند سطر قانون پیرامون نظارت شوراها بر مدیران اجرایی نمی‌تواند، متضمن عملکرد مناسب و با اقتدار این نهاد باشد.
اکنون شوراهای شهر در حیطه شهری تنها اهرم انتخاب و استیضاح شهردار را در اختیار دارند، ولی آیا قانون چنین اختیاراتی برای شوراهای فرادست هم قائل شده است؟
برای پاسخ به این پرسش میزگردی با حضور تعدادی از اعضای شورای اسلامی شهرستان مشهد و استان خراسان رضوی ترتیب داده‌ایم که اظهارات آن‌ها جدا از بیان دغدغه‌های شوراهای فرادستی، می‌تواند، راهگشای اعضای پنجمین دوره شورای‌های فرادستی در خراسان رضوی باشد.

کلانشهری متفاوت

محمد حسین جهانبخش: مشهد کلانشهری متفاوت با همه کلانشهرهای کشور است چراکه در هیچ جای کشورسراغ ندارید که کلانشهری سالانه ۲۰ میلیون زائر داخلی و ۳ میلیون زائر خارجی داشته باشد، اما دستش از سود آوری زائر خالی باشد.
مشهد از این نظر بی نظیر است و همین ویژگی مشهد را به جایگاهی خاص ارتقا داده است.
مشهد را باید زیارتی، سیاحتی، مذهبی و گردشگری دید با عنایت به اینکه بیشترین توجیه اقتصادی نیز در مشهد اتفاق می‌افتد.
شورای اسلامی شهر، رابط بین مردم و مسولان است و نقش راهبردی و سیاستگذاری دارد.
شورای شهرستان نیز که فرادستی است، جایگاه ویژه تری دارد، اما این شورا تازه در شورای چهارم شناخته و جایگاه آن تبیین شد که امید است، شورای پنجم این شأن و جایگاه ایجاد شده را حفظ کند و حتی ارتقا دهد.
یکی از انتقاداتی که همواره به برای شهر مشهد مطرح می‌شود، این است که این کلانشهر با ۳ تا ۴ میلیون نفر جمعیت تنها با یک فرمانداری اداره می‌شود
 از سوی دیگر بخش مرکزی شهرستان مشهد ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که این رقم معادل جمعیت استان‌هایی مانند خراسان شمالی، جنوبی و ایلام است.
بارها تذکر داده‌ایم که بخش مرکزی مشهد این ظرفیت را دارد که به سه بخش تقسیم شود تا بار اصلی از دوش کلانشهر مشهد برداشته شود، اما هنوز این تذکرها نتیجه‌ای در پی نداشته است.

روستای سیاسی پیشرفته

عباسعلی بادیانی: طبق سرشماری سال گذشته ۵/۵۰ درصد جمعیت خراسان رضوی در مشهد ساکن هستند.
درد کهنه‌ای در این کلانشهر وجود دارد که آن را به یک روستای سیاسی پیشرفته تبدیل کرده است.
مشهد سالانه ۲۵ میلیون نفر زائر داخلی و ۲ میلیون زائر خارجی دارد که با احتساب ۲۷ میلیون نفر تنها ۸۰۰۰ میلیارد تومان برای شهر درآمد زایی می‌کنند این در حالی است که اگر به دقت روی این موضوع کار شود، مشهد اصلًا نباید بیکار و فقیر داشته باشد.
مشهد یک شهرستان مولد است به طوری که ۳۲ درصد منابع کشور در شهرستان مشهد است که اصلی‌ترین منبع آن بارگاه منور رضوی در کنار صنایع، هم مرزی با دو کشور است.
غربی‌ترین نقطه شهرستان مشهد روستای آبقد است با ماهیت گردشگری در چهار فصل سال که مغفول مانده است.
شرقی‌ترین نقطه مشهد هم روستای میامی در بخش رضویه است که خودش پتانسیل بالایی دارد، اما حالا با سه پدیده ناهمگون شامل کشف رود، دفن زباله، و فاضلاب چرمشهر دست و پنجه نرم می‌کند.
در جنوبی‌ترین نقطه شهرستان مشهد هم بینالود قرار دارد که قطب صنعتی و کشاورزی است، ولی جای حمایت در این منطقه خالی است.
از سوی دیگر توزیع ثروت و قدرت عادلانه نیست. البته اینکه منابع عادلانه توزیع نمی‌شود، مشکل مشهد نیست، بلکه ملی است.
در حال حاضر ۸ درصد جمعیت کشور در مشهد ساکن شده‌اند، اما این کلانشهر زیر ۸ درصد از منابع برخوردار است.
۵/۵۲ درصد جمعیت استان در مشهد است، اما زیر ۵۰ درصد منابع در مشهد است.
این درد است که ما در مشهد مشکل انجام کار فرهنگی نداریم، اما از بودجه‌های فرهنگی خوب استفاده نمی‌کنیم. به عنوان مثال برای مشهد ۲۰۱۷ بودجه‌ای از جیب دولت آمد، اما از کف شهروندان و شهر مشهد رفت.

فرصت ها را از دست دادیم

محمد فانی: اهمیت رسانه و نقش تأثیرگذار آن به قدری زیاد است که گاهی یک گزارش چالشی می‌تواند، مشکل گشای موضوعی باشد که سال‌ها روی دست مردم و مسولان مانده است چراکه رسانه، مرکز آموزش مادام العمر است و تا آخرین روز زندگی انسان‌ها می‌تواند، نقش تأثیرگذاری داشته باشد.
متأسفانه در حوزه شهرستان مشهد شاید خیلی از فرصت‌ها را از دست داده‌ایم.
با عملکردی که شورای شهرستان داشته، افق دید آن پنج درصد محقق شده در حالی که نگاه ما خیلی بلندتر بود، اما مشکلات بحث روستاها و محرومیت و حاشیه شهر مانع شده است.

قوانین ناقص

محمد حسین جهانبخش: نواقص قانون و موانع بحث شورا باوری باعث شده تا مدیران، شورا را باور نکنند و همین امر باعث شده تا عملکرد عقب گردی نیز داشته باشیم.
امروز احساسمان این است که مجلس، شوراهای اسلامی را رقیب خودش می‌داند و تعداد اعضا را کم می‌کند در حالی که در دنیا پارلمان‌های محلی جایگاه ویژه‌ای دارند تا مشکلات مردم حل شود.
از یک طرف مجلس تعداد را کم می‌کند از طرف دیگر دولت از اختیارات شورا کم می‌کند در حالی که شوراها نیازمند حمایت دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری کشور هستند.
باید به مدیران و مسئولان شعار شورا باوری را تکرار کنیم چراکه یک اصل مترقی قانون اساسی است.
نکته دوم اینکه چون این دو قوه شورا را رقیب می‌دانند، روز به روز اختیارات شورا را کم می‌کنند و دولت، بودجه شهرداری‌ها را متمرکز می‌کند که کاملاً با واگذاری تصدی منافات دارد، اما چون شوراها ظرفیت و سرمایه اجتماعی بالایی دارند، دولت می‌خواهد با کاهش اختیار امور را در اختیار خودش بگیرد این اتفاقات باعث می‌شود، شورا آن اختیار و قدرت را نداشته باشد درحالی که جایگاه آن تبیین شده است.

نیاز به مدیریت محله ای

عباسعلی بادیانی: باید مدیریت محله‌ای اتفاق بیفتد تا در قالب اشتغال مشکلات مردم برطرف شود. چراکه اگر صندوق توسعه محلی راه اندازی شود، نیازمندی‌های یک محله را خود مردم محله تأمین می‌کنند.
بزرگ‌ترین معضل ما ناشناخته ماندن شوراهای شهرستان از شوراهای شهر و استان است.
تأسفبارتر از همه خلأهایی که وجود دارد، جای خالی ردیف بودجه برای شوراهای فرادستی است چراکه هم اکنون جز شورای عالی استان‌ها شوراهای فرادستی دیگر هیچ ردیف بودجه‌ای ندارند و باید دستشان را به سمت بقیه دراز و محترمانه گدایی کنند.

شهرداری نباید خانه احزاب شود
محمد حسین جهانبخش: پیشنهاد می‌کنیم که اعضای پنجمین دوره شوراهای شهر برای انتخاب شهردار آینده تخصص، تدین، تعهد و شجاعت را مدنظر قرار دهند. جدا از اینکه شهردار منتخب باید تعلق نیز داشته باشد.
اعضای شوراهای پنجم نباید شهرداری را به خانه احزاب تبدیل کنند، بلکه باید به جوانان و متخصصان اعتماد و از آن‌ها به دور از مرزبندی‌های سیاسی استفاده کنند.
استدعا دارم که اعضای شورای پنجم در شهرداری مشهد خانه تکانی نکنند تا شهر به هم نریزد. بلکه شهر مشهد را به سمت شهر هوشمند ببرند و فرآیندهای شهر را به سمت فرایند نوین هدایت کنند.

شوراها مظلوم واقع شدند

محمد فانی: شوراهای بخش، مظلوم‌ترین شوراهای کشور هستند به گونه‌ای که حتی از شورای روستا هم ضعیف ترند.
شوراهای بخش از تأمین نیازهای اولیه خودشان که هزینه‌های دفتر است نیز مانده‌اند در حالی که هیچ نظارت و حسابرسی برای دهیاری‌ها وجود ندارد.
حدود ۱۶۸ دهیار در بخش مرکزی خراسان رضوی داریم، ولی تا حالا یک نفر هم از بودجه گزارش شفافی نداده است.

ادعای سیاسی بودن انکارناپذیر است

محمد جهانبخش: بودجه شهرداری مشهد بیش از ۱۰ برابر کل بودجه خراسان رضوی است، بنابراین استفاده مطلوب از این بودجه تعاملات فی مابین را می‌طلبد چراکه اگر سه ضلع خدمت رسانی، استفاده از نیروهای کارشناسی بدنه شورا و شهرداری با چوب سیاسی رانده شوند، اولین مشکل، دامنگیر خود شورا و شهرداری خواهد شد.
این در حالی است که ادعای سیاسی بودن شورای چهارم و پنجم مشهد انکارناپذیر است و همگان می‌دانند، شورای مشهد ۱۰۰ درصد سیاسی است، اما مهم است که اعضای منتخب کت سیاسی را از تن بیرون بیاورند و سیاسی عمل نکنند یا کمتر عمل کنند و در انتخاب شهردار آینده مشهد نیز خودشان را با آدم‌های مسئله دار گره نزنند.