قدس آنلاین-گروه استان ها: تالاب بین‌المللی گاوخونی در فلات مرکزی ایران و در استان اصفهان قرار دارد که زاینده ‌رود در فصول پرآب سال های قبل درپایان مسیر خود به آن می ‌ریخت اما در حال حاضر  خشکی تالاب گاوخونی علاوه بر نابودی بخشی از اکوسیستم طبیعی استان اصفهان، خطر انتشار ریزگرد در سطح بزرگی از منطقه میانی کشور را هنگام وزش بادهای فصلی نمایان کرده است.

بند ها را چه شد؟

در استان اصفهان تاکنون جلسه و سمینار های متعددی با عنوان استان های درگیر با ریزگرد یا همایش تالاب گاوخونی و ده ها دیگر جلسه با حضور کارشناسان برگزار شده است که خروجی آن به جز برخی تعاریف و شعار حاصلی در بر نداشته است.

تمامی مسئولان بر این باورند که برنامه ریزی برای برقراری توازن بین تامین آب شرب وکشاورزی، فرهنگ سازی در مصرف صحیح و حفظ منابع آبی، پلمپ دستگاه های بدون مجوز حفاری چاه، مسدود کردن چاه های غیر مجاز، تعمیر و بهسازی سد زاینده رود و سامانه دوم آبرسانی به اصفهان از جمله راهکارها برای مقابله با خشکسالی در خطه کم آب اصفهان است اما چه شخصی با چه اهرمی و با چه اعتباری می خواهد این خواسته ها را به منصه ظهور برساند هنوز مشخص نیست!

طرح ۹ ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود که در سال ۹۳ با هدف هماهنگی و اعمال مدیریت واحد بر این حوضه آبریز در موضوعات منابع، مصارف و حقابه ها به تصویب شورای آب کشور رسید  قرار بود اوضاع را بهبود بخشد.

مقر بود تا طی بند های تصویب شده وزارت نیرو نسبت به تاسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود اقدام کند.!

حتی وزارت نیرو متعهد شده بود تا نسبت به تعیین میزان حقابه ها، سهم آبه ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی اقدام کند.

البته ساماندهی برداشت آب در استان های اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری و جلوگیری از برداشت های غیرمجاز، فراهم کردن تسهیلات لازم برای تغییر شیوه های آبیاری توسط وزارت جهاد کشاورزی در منطقه  نیز از جمله تعهداتی بود که می بایست وزارت نیرو آن را به جد پیگیری می کرد اما به نظر می رسد همه این تعهدات بر روی کاغذ مانده است.

تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زاینده رود نیز قرار بود تا بر اساس این بند مصرف کنندگان بخش صنعت که در زمان خشکسالی بدون کاهش سهم خود آب دریافت می کنند خسارات کمبود آب سایر مصرف کنندگان حوضه را پرداخت کننداما به نظر می رسد این بند هم در بند بروکراسی اداری مانده است.

آلودگی شیمیایی

خبر های زیست محیطی حاکی از انست که زمین های اطراف صنایع بزرگ اصفهان از جمله ذوب آهن، فولاد مبارکه، محدوده بختیار دشت و معدن «باما» آلود به مواد صنعتی و شیمیایی شده است.

گاوخونی که تا دیروز عطش خشکی را به جان می خرید حالا باید سموم شیمیایی بر جای مانده از صنایع را نیز هضم کند.

ذوب آهن در ۳۰ کیلومتری غرب، مجتمع فولاد مبارکه در ۷۵ کیلومتری جنوب غرب، بختیار دشت در ۱۵ کیلومتری شمال غرب و معدن باما در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان از جمله مراکزی هستند که زهر به جان طبیعت می ریزند.

بنا بر گفته مدیرکل محیط زیست استان اصفهان آنالیزهای انجام شده نشان می دهد که خاک این نقاط با آلاینده ها و فلزات سنگین غنی شده است.
حمیدرضا ظهرابی  گفته است:«بستر تالاب گاوخونی به لحاظ وجود فلزات سنگین همچون کادیوم و سرب بالاتر از حد استاندارد است و اگر کانون گرد و غبار در این منطقه فعال شود به شدت سلامتی مردم تهدید خواهد شد.»
قرار بود تا با تامین حقابه تالاب را به کارکرد های خود بازگردانیم اما متاسفانه قسمت بیشتر آنچه وارد تالاب می شود زهاب و پساب است که ورود آنها به این تالاب اقدام درستی نیست.

مدیر کل محیط زیست در اینستاگرامش بار ها از آلودگی ها و بلاهایی که سرمان خواهد آمد سخن گفته است اما هنوز نگفته است که چرا محیط زیست نتوانسته به وظایفش جامه عمل بپوشاند؟ یا سایر مدیران آبفا و دستگاه قضایی توضیح ندادند که چرا قادر به پلمپ کردن چاه های غیر مجاز نیستند و یا اهرم اجرایی برای عمل به بند های احیای گاو خونی توسط وزارت نیرو در دست کیست؟

فروردین ماه سال ۱۳۹۴ بود که معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت از محیط زیست در سفر سرزده به این تالاب اظهار داشت:«تمامی تلاش خود را جهت حفاظت از تالاب بکار می گیریم و با همکاری مردم و جوامع محلی ، مشکلات بر طرف شده و تالاب گاوخونی مجدداً احیا می کنیم» .