قدس آنلاین- همایش نجات مرال‌ها (گوزن‌های قرمز) دیروز در آمل برگزار شد. این حرکت ارزشمند زیست محیطی باعث شد تا به این بهانه جویای حال این گونه در حال خطر بشویم. جواد یعقوب زاده، دبیر این همایش و حرکت ارزشمند که امیدواریم راه میانبری برای نجات گوزن‌های قرمز باز کند از حال و روز گوزن‌ها بیشتر برای ما می‌گوید. گوزن‌هایی که شماری از آن‌ها در پارک قرق، مثلاً تحت حفاظت قرار دارند و بر اساس گزارش‌های میدانی خبرنگار قدس، به دلیل سوءتغذیه شدید و دست و پنجه نرم کردن با بیماری مرگبار یون، بدون اینکه در یک سال گذشته حتی یک معاینه ساده بشوند، به مرگی تلخ نزدیک می‌شوند. در حالی که در شهرهای بزرگ مردم برای سگ‌های خانگی‌شان دامپزشک به خانه می‌آورند، پارک قرق یک سال است پول ندارد حتی دامپزشکی را برای معاینه گوزن‌ها بیاورد و این براستی تراژدی تلخی در کشور ماست.
* جمعیت مرال‌ها چشمگیر نیست
جواد یعقوب‌زاده می‌گوید: آمار دقیقی از جمعیت مرال‌ها در ایران نداریم؛ چون آمار گرفتن در جایی مثل جنگل نسبت به دشت و صحرا سخت‌تر است اما می‌توان گفت بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ گوزن داریم که تنها در جنگل‌های هیرکانی زندگی می‌کنند.
وی با بیان اینکه این جمعیت، چشمگیر نیست تصریح می‌کند: دلایل مختلفی از جمله از بین رفتن زیست گاه‌ها از دلایل مهم کاهش جمعیت گوزن‌ها بوده است. حیات این حیوانات در حرکت است و گاهی ممکن است گوزنی را که ما امروز در منطقه‌ای می‌بینیم، هفته بعد ۱۰۰ کیلومتر دورتر از مکان اولیه باشد ولی وقتی یکپارچگی سکونت‌گاه‌ها به دست انسان‌ها از بین می‌رود زیست‌گاه‌ها جزیره‌ای می‌شود و این اتفاق باعث می‌شود که هم براحتی شکار بشوند و هم در جفتگیری آن‌ها تأثیر منفی به وجود آید.
دبیر اولین همایش نجات مِرال‌ها می‌افزاید: وقتی شرکت و نهادی برای پروژه‌ای، جاده‌ای را می‌سازد به‌طور مثال جاده‌ای که برای بهره‌برداری جنگل ایجاد شده است، بعد از اتمام پروژه باید جاده را اصلاح کند و از بین ببرد اما این اتفاق نیفتاده است و این موضوع راه دسترسی آسان شکارچیان گوزن را هموارتر کرده است.
* باید از جوامع محلی کمک گرفت
ما در ایران دو گونه گوزن داریم که در طبیعت مانده‌اند؛ شوکا و مرال که هر دو در جنگل‌های هیرکانی (شمال) زندگی می‌کنند و از دست دادن این دو گوزن برای ما سرافکندگی تاریخی خواهد بود. یعقوب‌زاده تصریح می‌کند: در موارد موفق در دیگر کشورها، مدیریت یکپارچه با حضور همه ذی‌نفعان بر طبیعت و جنگل‌ها حکمرانی می‌کند و زیستگاه‌های مهم آن کشورها به وسیله جوامع محلی اداره می‌شوند؛ چون به این نتیجه رسیده‌اند که به صرف جریمه و زور نمی‌توان به نتیجه مطلوب رسید و هر زمان جوامع محلی همراه شوند اتفاقات به بهترین شکل رقم می‌خورد. وی می‌افزاید: خوشبختانه در کشور ما هم اخیراً طرح قرق اختصاصی در برخی مناطق اجرا شده و از جوامع محلی بهره برده‌اند که نتایج خوبی داشته است، اما باز هم خلأ قانونی در مسائل زیست محیطی وجود دارد.
این کنشگر اجتماعی در بخش دیگری از گفته‌های خود خاطر نشان می‌کند: ما در ایران دو گونه گوزن داریم که در طبیعت مانده‌اند؛ شوکا و مرال که هر دو در جنگل‌های هیرکانی (شمال) زندگی می‌کنند و از دست دادن این دو گوزن برای ما سرافکندگی تاریخی خواهد بود.
* وجود مرال‌ها نمادی از سلامت زیستگاه آن‌هاست
وی با بیان اینکه وجود مرال‌ها نمادی از سلامت زیستگاه آن‌ها یعنی جنگل است و بدون وجود حیات وحش، جنگل معنی ندارد، می‌گوید: جنگل بدون این حیوانات نمی‌تواند به بقای خود ادامه دهد. جنگل و گونه‌های حیوانی که در آن زندگی می‌کنند بر یکدیگر تأثیر مستقیم و متقابل دارند؛ یعنی در جنگل گراز کاری می‌کند، پرنده کاری می‌کند و ... اینجاست که در می‌یابیم تنوع زیستی مهم‌ترین بخش برای احیای جنگل است.
وی با بیان اینکه شکار بی رویه از دیگر عوامل کاهش جمعیت مرال‌ها بوده است می‌افزاید: در گذشته نه چندان دور یعنی ۳۰ یا ۴۰ سال قبل جمعیت گوزن‌ها آن قدر زیاد بود که گاهی آن‌ها به اشتباه وارد گله‌های گاو دامداران جنگل‌نشین می‌شدند و این دامداران هم آن‌ها را به نام گاو جنگلی می‌شناسند.
وی تأکید می‌کند: اگر امروز با کمبود مرال در جنگل‌های شمال روبه رو هستیم نشان از آن دارد که آن قدر جنگل‌ها را نابود کرده‌ایم که مرال با وجود اینکه حیوان باهوشی است نتوانسته است خود را از گزند ما در امان نگه دارد و این زنگ خطری است که اگر پلنگ، شوکا، مرال و... از بین برود با نابودی جنگل‌ها فاصله‌ای نداریم و نابودی جنگل‌ها مهم‌ترین تهدید برای حیات انسانی است؛ زیرا آن‌ها مهم‌ترین منبع تولید آب و هوا و نگاهداشت خاک و ترسیب کربن هستند. نابودی جنگل‌ها مشکلات مختلف زیست محیطی را ایجاد می‌کند که اکنون بخشی از آن‌ها همچون ریزگردها و خشکسالی در مناطق مختلف کشور قابل مشاهده است.
یعقوب‌زاده در پایان می‌گوید: نابود کردن جنگل‌ها باعث شد در سیلی که اخیراً در گلستان جاری شد ۱۹۰ میلیارد تومان خسارت ببینیم اما آن طرف برای حفظ جنگل‌ها که زیستگاه حیوانات و از جمله مرال است، در طرح تنفس فقط ۳۰ میلیارد تومان بودجه دیده شده است، در حالی که خسارت تخریب تنها در یک منطقه، ۱۹۰ میلیارد تومان است و این موضوعی قابل تأمل است.
نظر شما