قدس آنلاین، گروه استان ها- راضیه کشاورز: در این روش، نهاد عامل به جای اینکه برای ترویج موضوعِ مد نظر خود اقدامات عملیاتی تعریف کند و به طور مثال محصولی تولید کرده و یا فعالیت هایی انجام بدهد با بررسی دقیق در سطح جامعه تشکّل ها و نهادهایی که می توانند آن هدف را دنبال کنند و یا مأموریت آنها هم راستا با اهداف نهاد عامل باشد را شناسایی کرده و با روش رنکینگ و رتبه بندی و در نظر گرفتن یک سری امتیازهای مادی و معنوی، تشکّل ها و نهادهای شناسایی شده را به انجام فعالیت هایی در راستای اهدافش تشویق می کند.

در دنیا نظام های رنکینگ و رتبه بندی فراوانی وجود دارد که تقریباً همه آنها توسط بنیادها و مؤسسات خصوصی یا شبه خصوصی اداره می شوند ولی به لحاظ اقدام مستمر و نقش آفرینیِ دقیق توانسته اند در سطح دنیا شهرت پیدا کنند.

سیستم رنکینگ و رتبه بندی می تواند به همه چیز تعلق بگیرد، از یک کانال معمولی در فضای مجازی که با تعداد اعضا و بازدیدهایش رتبه بندی می شود تا محصولات، خدمات، مؤسسات، شرکتها، ادارات، دانشگاهها، بنادر، بیمارستانها، وحتی شهرها.

در حال حاضر دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان موضوع شبکه شهرهای دوستدار قرآن را مطرح کرده تا شهرها از منظر خلاقیت، نوآوری، طراحی  و توسعه فعالیت های قرآنی مقایسه شوند.

برای آگاهی بیشتر از این طرح، گفتگویی را با حجت‌الاسلام محمد قطبی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان انجام داده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

طرح ایده شبکه شهرهای دوستدار قرآن از کجا نشأت گرفت؟

امروزه مؤسسات مختلفی در سطح جهان نسبت به شهرها  فرآیند رتبه بندی و صدور نشان را دنبال کرده و شهرهای زیادی نیز به این شبکه ها پیوسته اند.

به طور مثال شهرها از منظر رعایت اصول و ضوابط محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته و شبکه شهرهای سبز تأسیس می شود و شهرهای برتر جهانی در این حوزه به صورت سالانه شناسایی و معرفی می شوند.

همچنین شبکه شهرهای خلاق میکوشد شهرها را از منظر خلاقیت و نوآوری بررسی کرده و شهرهای خلاق جهان را معرفی نماید. نیز شهرهای دوستدار کودک، شهر پایتخت کتاب جهان و غیره!

در این روش به لحاظ وجود فضای رقابت پذیری و زمینه شهرت برای شهرها انگیزه زیادی برای شرکت در فرآیند ممیزی و رتبهبندی وجود دارد.

هر شهر برای پیوستن به شبکه که لازم است حداقل های شاخص را داشته باشد تا عضو شبکه شود تلاش می کند و برابر معیارهای اعلام شده در خود شاخص ها را به وجود می آورد و سپس برای رقابت و رسیدن به قلّه، همه تلاش خود را انجام می دهد، به ویژه در موضوعاتی که مورد علاقه شهرداران و شهروندان از قبیل موضوعات اجتماعی مثل شهر سبز باشد.

بر این اساس و به دلیل جایگاه بالای شهر و فضاهای ارتباطات شهری و تأثیر آن در فرهنگسازی در جامعه، به شهر و انتخاب شهرهای دوستدار قرآن توجه ویژه شده است.

برای تحقق شبکه شهرهای قرآنی یا به تعبیر زیبا تر نشان نقش نور، جایزه نقش  نور و شبکه شهرهای دوستدار قرآن با این رویکرد پیش رفتیم که امروزه بزرگترین تجمعات انسانی شهرها است، جمعیت روستاها متأسفانه آرام آرام کاهش پیدا کرده و بسیار یاز آنها که افزایش جمعیت داشته اند، تبدیل به شهر شده اند.

از این رو امروزه بیشترین جمعیت را در محیط های شهری شاهد هستیم، برای اینکه شهرداری ها رغبت در آنها ایجاد شود و به سمتی بروند که فضای شهری را قرآنی کنند، الگویی را به نام جایزه نقش نور شبیه جایره خشت طلا که شهرداری ها نوآوری های معماری خود را در آن ارایه و اثبات می کنند، تعریف کردیم،

در حال حاضر بیش از ۲۸ عنوان منطقه ای و جهانی وجود دارد که شبکه شهرهای قرآنی هم می تواند یکی از این عناوین باشد.

 ما این الگو را طراحی کردیم تا شهرها از منظر خلاقیت، نوآوری، طراحی  و توسعه فهعالیت های قرآنی مقایسه شوند و جایزه نشان نقش نور به شهرهایی تعلق می گیرد که از حداقل امتیازات پیش بینی شده را کسب کنند.

در این رابطه برخی ابعاد که ۷ شاخه و خوشه دارد را ارایه کردیم که شهرداری می توانند در هر شاخه امتیازات خود را افزایش داده و عضو شبکه شهرهای قرآنی شود و در ادامه این مسیر سالی یکبار رقابت برگزار و شهر پایتخت قرآنی کشور انتخاب شوند.

اجرای طرح شبکه شهرهای دوستدار قرآن چه اهدافی را دنبال خواهد کرد؟

شهر، با قابلیت های هنری، تجسّمی، محیطی، نمایشی، تصویرسازی، اجتماع مداری، بستر حضور، فضای مکث و تعامل انسانی، خاطره انگیزی، رفتارسازی، نشاط بخشی و یاد دهندگی که دارد می تواند فرصتی برای ترویج و نشر فرهنگ و به ویژه فرهنگ قرآنی باشد.

از مهمترین اهداف اجرای شبکه شهرهای دوستدار قرآن می توان به ایجاد  انگیزه در مسؤلان شهری و فرهنگی به منظور رقابت در توسعه فعالیت های قرآنی، توجّه به ابعاد مختلف سیما و منظر شهری، فعالیت های فرهنگی قرآنی، گروه های فعّال فرهنگی، فضا و امکانات فرهنگی شهری با رویکرد توسعه فرهنگ قرآنی، هدایت فعالیت های فرهنگی شهرداری ها به سَمت فعالیت های قرآنی و توسعه فرهنگ قرآنی، رونق بخشی به فرهنگسازی قرآنی و بهره گیری از ظرفیت های شبکه ارتباطات شهری، گسترش تذکارهای قرآنی در جامعه و افزایش رویارویی آحاد جامعه با آنها و همچنین توسعه فعالیت های قرآنی شهرها با ایجاد رقابت سازنده بین آنها اشاره کرد.

اشاره ای به محورهای جایزه این طرح داشته باشید!

به منظور دستیابی به شهر دوستدار قرآن و با توجّه به همه ابعاد و زوایای شهرها در حوزه قرآن، این جایزه در پنج شاخه و دو گرایش طراحی شده تا شهرها بتوانند در هر زمینه ای که قابلیت بیشتری دارند در دریافت جایزه با یکدیگر رقابت نمایند.

هر شهر بسته به اقتضا و شرایط خود در یکی از این محورها می تواند اظهارنامه عضویت ارسال و در صورت دارا بودن شرایطِ برتری، به عنوان شهر برتر قرآنی در شاخه یا گرایش مربوطه انتخاب  شود.

شرکت شهر منتخب در سال های بعدی در شاخه یا گرایش دیگر بلامانع است.

شاخه های این طرح شامل: دارایی ها، برنامه ها، دستاوردها، فضا و محیط و طراحی و شهرسازی و گرایش های آن شامل: خلاقیت و نوآوری و توسعه و توازن می باشد.

محورهای مورد داوری کدامند؟

در هر کدام از محورها، بسته به نوع محور، یک سری شاخص در نظر گرفته شده است که از طریق تعریف سنجه هایِ کمیّتساز محاسبه شده و امتیاز شهرها به دست می آید.

فهرست این شاخصها که در ادامه اشاره می شود، پس از قطعی شدن شاخص ها نسبت به تعیین سنجه و روش دریافت آمار و اطلاعات مربوطه اقدام خواهد شد.

شاخص های پیشنهادی شامل: دارایی های (قرآنی) از جمله منابع انسانی قرآنی(فارغ التحصیلان رشته های قرآنی، گواهینامه اتمام دوره های تربیت مربی و مدرس قرآنی، هنرمندان دارای اثر ثبت شده قرآنی،   قاریان و حافظان شناخته شده، نویسندگان آثار منتشر شده قرآنی، مدیران دارای سابقه مدیریت در مجامع قرآنی، مفسران دارای جلسات دائمی تفسیر یا اثر منتشر شده و واقفین قرآنی)، تشکلهای قرآنی (مؤسسات قرآن و عترت، مهدکودک قرآنی، مدرسه قرآنی، فروشگاه ها و درگاه های مجازی قرآنی، فرهنگسرا و خانه قرآن محلات، نمایشگاه و موزه قرآنی، آموزشگاه ها هنری قرآنی، هسته های فناور قرآنی، شرکت های دانش بنیان، سازمان های مردم نهاد، مرکز مشاوره، دانشگاه و دانشکده، پژوهشگاه - پژوهشکده و اندیشکده، تِم پارک و باغ قرآن، گروه های علمی- فرهنگی و قرآنی، نشریه تخصصی و نمایندگی نشریه، انتشارات تخصصی، پایگاه اینترنتی قرآنی، مشاغل خانگی قرآنی، خانه قرآن مساجد، کارگاه تولید محصول و کتابخانه های قرآنی) و امکانات و ظرفیت ها (سرانه مکان سرپوشیده آموزشی، سرانه مکان سرباز تفریحی، سرانه تجهیزات آموزشی و سرانه تجهیزات تفریحی می باشد.

فرایند داوری و انتخاب چگونه خواهد بود؟

ابتدا جمع بندی آمار و اطلاعات قرآنیِ هر شهر در یکی از شاخه ها یا گرایش ها توسط دبیرخانه شهری و ثبت آن در سامانه پس از تایید امام جمعه شهر انجام می شود

مرحله بعد ارسال و ارائه مستندات مربوط به برنامه ها و اقدامات پس از بررسی در سامانه و کسب حداقل امتیازات و سپس داوری به صورت حضوری توسط تیم ممیزیِ دبیرخانه در شهرهای دارای امتیاز لازم برای ورود به مرحله نهایی انجام می شود و در نهایت برگزاری آیین تکریم و اعلام شهرهای برتر ملی قرآنی را خواهیم داشت.

مزایای منتخبین نیز هدیه یک جلد کلام الله مجید با یادداشت یکی از مراجع و یا شخصیت های برجسته نظام، ارائه لوح تقدیر، تندیس و مدالِ نقش نور، تهیه مستند تلویزیونی از شهر و طرح برگزیده، اعطای مجوز نصب نشان نقش نور در یکی از میادین اصلی شهر، هدایای نفیس نقدی و معنوی و عضویت شهردار منتخب به مدت یک سال در شورای عالی شبکه دوستدار قرآن می باشد.

برای صدور این طرح به کشورهای جهان اسلام هم اقدام شده است؟

بله، پیگیری های لازم انجام شده تا این مدل در حد جهان اسلام ارتقا پیدا کند، به همین دلیل با مجمع جهانی شهرهای اسلامی که در حال حاضر دبیرخانه آن در شهر قزوین قرار دارد، مذاکرات لازم را انجام دادم تا این موضوع را در مجمع جهانی شهرهای اسلامی مطرح و تصویب کنند و یک برند جهانی پیدا کند.

با «سازمان آیسسکو» که یک سازمان فرهنگی وابسته به سازمان کنفرانس جهان اسلام است، نیز صحبت کردیم و آنجا هم در این رابطه اعلام آمادگی کرده اند؛ هر چند که لازمه آن این است که مدل را پیدا کنیم، ایرادها را برطرف و زبان ما بین المللی شود تا بعد در سطح جهان اسلام شبکه شهرهای قرآنی راه اندازی شود.

بی شک کارهایی به این وسعت که حداقل در کشور ما ۱۰۰۰ نقطه را پوشش می دهد و در بین بیش از ۲ هزار شهرداری رقابت ایجاد کند، کار بزرگی است و فراتر از آن در سطح جهان اسلام که کشورهای مختلف هر کدام یک زاویه دید قرآنی متفاوتی دارند باید یک منطق جهانی تعریف شود که در همه  کشورها یکسان باشد و دست کاری نشود.

امیدواریم این کار بزرگ به نتیجه برسدو بین شهرها رقابت سازنده ای برای توجه هر چه بیشتر به قرآن ایجاد کند.