به گزارش قدس آنلاین به نقل از هفته نامه بیت المقدس؛ امام موسی صدر در سال 1338 به توصیه مراجع بزرگ شیعیان ازجمله حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی (رحمه­الله علیه) سرزمین مادری خود را برای رهبری شیعیان لبنان به سوی این کشور ترک کرد. آیت‌الله سید عبدالحسین شرف‌الدین پیش ازآن رهبری شیعیان لبنان را به عهده داشت که امام موسی صدر رهبری شیعیان را برای اجرای وصیت ایشان به عهده گرفت.

اقدامات پررنگ امام موسی صدر در لبنان برای رفع محرومیت مناطق شیعی این کشور یادگاری از دوران حضور ایشان در لبنان است. فعالیت­های دینی و فرهنگی گسترده امام موسی صدر تأثیرات گسترده­ای در لبنان داشت که ازجمله آن‌ها می‌توان به اشتغال هزاران خانواده بی‌بضاعت و اجرای صدها پروژه عمرانی و فرهنگی دراین کشور اشاره کرد.

تأسیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان در سال 1348 که با درخواست امام موسی صدر از حکومت لبنان صورت گرفت، تلاشی برای ساماندهی وضعیت شیعیان این کشور بود. تشکیل جنبش محرومان لبنان در سال ۱۳۵۳ اقدام دیگر امام موسی صدر بود که به دنبال عدم پذیرش درخواست صدر از سوی دولت لبنان برای اجرای پروژه­های زیربنایی در مناطق محروم و شیعه‌نشین دراین کشور انجام گرفت. صدر به دنبال این اقدامات خود کم‌کم به امام موسی صدر معروف شد.

اقدامات امام موسی صدر برای خاتمه بخشیدن به جنگ داخلی لبنان در سال 1354 ازجایگاه و محبوبیت بالای ایشان در این کشور حکایت داشت. ارتباط نزدیک امام موسی صدر با رهبران مسیحی و اهل سنت لبنان باعث شد که‌ایشان تأثیرات معنوی بسیاری بر آن‌ها داشته باشد.

امام موسی صدر در سوم شهریور سال 1357 به دنبال دعوت رسمی معمر قذافی به لیبی سفر کرد. حکایت ربوده شدن ایشان از روز نهم شهریور سال 1357 آغاز شد. شیخ محمد یعقوب و استاد عباس بدرالدین نیز از همراهان امام موسی صدر بودند که بعد از سوار شدن به اتومبیل­های دولتی لیبی ربوده شدند. آن‌ها برای دیدار با قذافی راهی شده بودند. دولت لیبی بعد از ای ماجرا ادعا داشت که امام موسی صدر به ایتالیا سفر کرده است؛ اما این در حالی بود که دولت­های لبنان و ایتالیا ادعای رژیم قذافی مبنی بر سفر امام موسی صدر به رم را تکذیب کردند. اطلاعات بعدی نیز حکایت از این موضوع داشت که امام موسی صدر از لیبی خارج نشده است. خانواده امام موسی صدر نیز از قرائنی مبنی بر در حیات بودن ایشان خبر داده­اند.

میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان، سعد حریری، نخست‌وزیر و جبران باسیل، وزیر امور خارجه این کشور طی چند ماه گذشته در دیداری که با فایز مصطفی السراج، رئیس شورای ریاست دولت وفاق ملی در لیبی داشتند، خواستار جدی­تر شدن موضوع پرونده ربوده شدن امام موسی صدر و دو همراه وی در لیبی شدند. فایز مصطفی السراج در این دیدار از ادامه تلاش­ها دراین زمینه خبر داد. جلسه دادگاه پرونده ربوده شدن امام موسی صدر و دو همراه ایشان نیز برای ارائه تحقیقات جاری به تاریخ 20 اکتبر 2017 موکول شده‌است.

دراین بخش از یادداشت باید به‌اهمیت پیگیری موضوع ربوده شدن امام موسی صدر و دو همراه ایشان پرداخته شود. با گذشت نزدیک به سی‌ونه سال از ربوده شدن امام موسی صدر تلاش­ها برای پیگیری این موضوع کافی نبوده است. به فراموشی سپردن این موضوع مهم به هیچ‌وجه در بین افکار عمومی پسندیده نیست. دستگاه دیپلماسی کشور با پیگیری جدی این موضوع می­تواند جدیت خود را در رابطه با مواضع حق ­گرایانه نشان دهد. این امر موجب می­شود که نوعی احترام و اعتماد بین‌المللی نسبت به جدیت دستگاه دیپلماسی کشورمان در پیگیری حقوق بشر و به ویژه حقوق اتباع ایجاد شود.

نکته دیگر در باب اهمیت این موضوع عبارت است از اینکه احتمالاً ربوده شدن امام موسی صدر و دو تن از همراهان ایشان به دنبال نقشه­های پنهانی دشمنان جمهوری اسلامی ایران روی داده‌است؛ لذا پیگیری جدی این موضوع می­تواند چنین نقشه­هایی را نیز برملا سازد و گام­های عملی برای مقابله با این توطئه­ها در پی داشته باشد. بر این اساس برخی‌از شیوه­های پیگیری قضایی سرنوشت امام موسی صدر در ادامه ذکر می­شود.

سازمان ملل متحد با تصویب مدارک بین­المللی متعددی ناپدید شدن اجباری را تقبیح کرده است که از آن جمله می‌توان به اعلامیه مجمع عمومی این سازمان در 18 دسامبر 1992 اشاره کرد. این اعلامیه طی قطعنامه­ای تحت عنوان «اعلامیه حمایت از همه اشـخاص در قـبال‌ نـاپدیدشدگی اجباری» صادر شده است. یک کمیته کاری از سوی کـمیسیون حـقوق بشر سـازمان مـلل مـتحد برای بررسی موضوع ناپدید شدن اجباری تشکیل شده است؛ بنابراین مکاتبه با این کمیته کاری یکی از شیوه­های پیگیری سرنوشت امام موسی صدر است.

مراجعه به دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) شیوه دیگری برای بررسی این موضوع است. بدین ترتیب یکی از دو کشور ایران یا لبنان می­توانند به طرح شکایت خود بپردازند. صلاحیت دیـوان بین‌المللی دادگستری نیز با رجوع به کـنوانسیون­های‌ مـتعدد مرتبط با تروریسم‌وگروگان‌گیری‌ قابل‌شناسایی است.

ازآنجایی‌که دولت لیبی ادعا کرده بود که امام موسی صدر به کشور ایتالیا سفر کرده‌است؛ لذا امکان مراجعه به دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز در صورت صحت این موضوع وجود داشت؛ اما با توجه به اینکه این ادعا بر اساس اسناد موجود تکذیب شده است، مسئول شناخته شدن ایتالیا نمی­تواند موردبحث باشد.

راهکار دیگر برای بررسی این موضوع انجام طرح تحقیق و تفحص از سوی مجلس شورای اسلامی بر اساس اصل‌ 76‌ قانون اساسی است؛ لذا مجلس شورای اسلامی با مشخص شدن ابعاد موضوع ربوده شدن امام موسی صدر و همراهان ایشان می­تواند فشار سیاسی لازم را بر عناصری که در مـظان اتهام هستند، وارد سازد. برای این منظور مجلس شورای اسلامی و مجلس ملی لبنان با همکاری یکدیگر می­توانند کمیته­هایی متشکل از نمایندگان دو کشور تشکیل دهند.این اقدام می­تواند بررسی­های موجود را سرعت بخشد. حضور حقوقدانانی در این کمیته پیگیری­های قضایی این پرونده را تسهیل خواهد بخشید.

در مجموع باید اشاره داشت که پیگیری جدی­تر موضوع ربوده شدن امام موسی صدر و همراهان ایشان امری لازم است که سپری شدن یک روز نیز می­تواند دیر باشد. گذشت سال­های طولانی از این ماجرا نمی­تواند موجب فراموشی این موضوع تلخ شود. بی‌شک این موضوع به دنبال طراحی نقشه­های پنهانی دشمنان جمهوری اسلامی ایران اتفاق افتاده است که آشکار شدن پشت پرده آن می­تواند چهره واقعی مدعیان حقوق بشر را به تصویر بکشد. در مقابل امام موسی صدرهای این سرزمین همچون خورشیدی پشت ابرهای تیره و تار مدعیان حقوق بشر به درخشش پرتوهایی پرنور خود برای هدایت گم‌گشتگان ادامه خواهند داد و حیات آن­ها جاویدان خواهد بود./

انتهای پیام

رامین ولی­‌ز­اده میدانی

هفته نامه بیت المقدس دوشنبه هر هفته ضمیمه روزنامه قدس منتشر می شود.