قدس آنلاین– گروه استانها - کاظم صادقپور: بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ استان یزد ، ۶۲ هزار و ۲۶۰ نفر طی ۵ سال گذشته به استان وارد شده اند، درحالی که در همین مدت ۲۳ هزار و ۵۳۵ نفر از استان مهاجرت کرده اند که از این تعداد ۱۹ هزار و ۸۸۴ نفر در داخل استان و بین شهرستان های استان محل سکونت خود را تغییر داده اند.

محاسبات مهاجر پذیری نشان می دهد ۳۸ هزار و ۷۲۵ نفر بطور خالص از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ وارد استان یزد شده و یزد در این مدت مهاجرپذیر بوده و بر اساس محاسبات صورت گرفته ۲۹ درصد از افزایش جمعیت استان طی ۵ سال گذشته مربوط به مهاجرت بوده است.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری  یزد در گفتگو با خبرنگارما اظهار داشت: مهاجرت  از اجزای جهان امروزبوده و نمی توان آن را از زندگی اجتماعی و اقتصادی جوامع جدا کرد و مفهوم جهانی شدن نیز خود گویای آن است که  درعصر دهکده جهانی جابجایی و تحرک شهروندان جهانی گسترده تر شده و به عبارتی جوامعی که توسعه پیدا می کنند سریعتر با پدیده مهاجرت روبرو می شوند.

استان مهاجر پذیر

مجید جوادیان زاده  گفت: با توجه به آمار اولیه سرشماری سال ٩٥ استان یزد جز ۶استان اول مهاجر پذیر کشوراست و نخستین عامل مهاجرپذیربودن استان شرایط صنعتی یزد است، تاریخ صنعتی شدن یزد در دوران اخیر نشان می دهد که از ابتدا هیچ نگاه اجتماعی عمیقی در کنارفرآیند صنعتی شدن وجود نداشته یعنی از ابتدا به این موضوع فکر نشده که صنعتی شدن تاثیرات اجتماعی و فرهنگی گسترده ای ایجاد می کند که یکی از آنها جابجایی های گسترده جمعیتی است.

وی افزود: از آن جهت که صنعتی بودن استان، فرصت های شغلی ایجاد می کند افرادی که برای اشتغال در این فرصت ها به یزد مهاجرت کرده اند عمدتا با خانواده آمده اند که این امر خود به گستردگی مهاجرت کمک کرده و البته افزایش دانشگاه ها نیز مزید برعلت شده است.  

جوادیان زاده در پاسخ به این سوال که مهاجرتها چه تاثیری بر زندگی مردم یزد داشته، اظهار داشت: صنعتی شدن و اساسا مدرنیزه شدن خود نوعی سبک زندگی جدید را به همراه می آورد

 یزد به دلیل قرار گرفتن در مرکز کشور و محاصره بودن در کویرهای پهناور، کمتر تحت تاثیر فرهنگ های دیگر بوده و این امر خود نوعی خلوص فرهنگی را در جامعه ایجاد کرده که نمونه هایش را می توان در آیین های دینی، ملی و یا در گویش یزدی مشاهده کرد.

هویت های غریبه

وی افزود: با گسترش مهاجرت ها به یزد ناگهان هویت یزدی با هویت ها و خرده فرهنگ های غریبه مواجه  شد که هضم آنها و برخورد درست با این تازه واردان در کوتاه مدت سخت بوده است. مثلا در گذشته مردم یزد عمدتا در خانه های ویلایی زندگی می کردند ولی بعد از مهاجرت های گسترده و افزایش جمعیت دیگر آن نوع از معماری و خانه سازی پاسخگوی جمعیت بزرگ متقاضی مسکن نبودند و سبک شهر سازی آپارتمانی که مبتنی بر انبوه سازی و انبوه نشینی است جای آن را تا اندازه زیادی گرفت.

جوادیان زاده خاطر نشان ساخت: از آن طرف آپارتمان نشینی خود فرهنگ و اخلاق خاصی را می طلبد که این فرهنگ اصلا نمی توانست به این سرعت شکل بگیرد و فراگیر شود، از اینرو ما عمدتا از نظر فرهنگی در این حوزه ها عقب ماندیم.

وی افزود: یکی از عوامل آپارتمان نشینی عنصرمهاجرت به یزد است در برخی از کسب و کارها نیز رد پای مهاجرین و مهاجرت را می توان مشاهده کرد.

آسیب های مهاجرپذیری

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری یزد در مورد پیامدهای مثبت و منفی این پدیده گفت:  در مورد پیامدهای منفی که تاکنون خیلی صحبت شده اما واقعیت این است که یک جامعه وقتی به عنوان مقصد مهاجرت انتخاب می شود که دارای جذابیت هایی باشد و یزد این جاذبه ها را داشته است.

جوادیان زاده تصریح کرد: اگر جمعیت مهاجری که به یک جامعه مهاجرت می کنند افرادی ممتاز و دارای سرمایه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باشند و این سرمایه ها را با خود به جامعه مقصد ببرند، می تواند به توسعه شهری مثل استان یزد یاری رساند، بخشی از مهاجرانی که به یزد آمده اند دارای چنین سرمایه هایی بوده اند ولی بخشی نیز سرمایه هایشان از متوسط مجموع سرمایه های مختلف یک شهروند یزدی کمتر بوده است.

جوادیان زاده در ادامه هجوم قشر متوسط جویای کار به استان یزد را یکی از آسیب‎‎های مهاجرپذیری استان برمی‎‎شمارد و می‎‎گوید: این آسیب موجب می‏‏شود که سطح فرهنگی، اجتماعی و حتی سلامت جامعه دچار تنزل شود

گذر از سنت

این مسئول در پاسخ یه این سوال که شهر یزد نیمه سنتی و در حال گذار از سنتی به مدرن است، در این زمینه زیرساختها تا چه حدی فراهم شده افزود: زیرساخت ها به دو بخش تقسیم می شوند یکی زیر ساخت های فیزیکی مثلا مدارس و دانشگاه ها و یا محیط های تفرجگاهی و بخشی از زیر ساخت ها هم ذهنی و فکری هستند البته یک جامعه پویا باید در هر دو بخش، همواره خودش را بازسازی نماید.

وی ادامه داد: زیر ساخت های فیزیکی ما در سالهای اخیر رشد مثبتی داشته ولی با توجه به ثبت جهانی یزد و اینکه این عامل می تواند باعث مهاجرت های بیشتری شود باید با یک برنامه آمایشی تناسب بیشتری بین محیط جغرافیایی و فعالیت های مورد نظر ایجاد کنیم.

جوادیان زاده بیان داشت: در حوزه زیر ساخت های ذهنی و فکری هم باید تفکر انتقادی و پرسشگر را در شهروندانمان تقویت کنیم و بخشی از انفعال فرهنگی در مقابل فرهنگها و حتی ضد فرهنگ ها، به این دلیل است که افراد یاد نگرفته اند که سایر فرهنگ های غریبه را به پرسش بگیرند و در مواردی آنها را نقد کنند.

وی در مورد اینکه سیمای شهر یزد درمناطق مختلف شهری تا چه حدی تحت تاثیر افراد مهاجر قرار گرفته، گفت:  پاسخ دقیق به این پرسش نیاز به مطالعات عمیق و فراگیر دارد، اما حاشیه نشینی ها می تواند ناشی ازبرخی مهاجرت های بی رویه و غیرضروری به یزد باشد برخی عناصر فرهنگی در یزد مشاهده می شود که ظاهرا ناشی از تاثیر فرهنگی مهاجرین می باشد مثل بعضی غذاها که ریشه در فرهنگ غذایی گذشته ما نداشته و اکنون در بازار اقتصادی ارائه می شود.

جوادیان زاده افزود: مثلاً در برخی فرهنگ‎‎های وارداتی انجام بعضی از رفتارها کاملاً منطقی و طبیعی جلوه می‎‎کند، در حالی که شاید در منطقه‌ای که مهاجر در آن ساکن شده است، این رفتار اجتماعی نوعی توهین یا عملی منفی تلقی شود و باعث بروز بعضی از تنش‌های اجتماعی و فرهنگی در منطقه شود.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد گفت: رسانه‌ها باید برای گروه مهاجرین که جمعیت قابل توجهی هم هستند برنامه هایی را ارائه دهند و به آنها کمک کنند تا از آسیب‌هایی که ممکن است به همراه داشته باشند جلوگیری شود.

جوادیان زاده در پاسخ به این سوال که حاشیه نشینی و بروز آسیبهای اجتماعی در یزد تا چه حدی مربوط به مهاجرین است، گفت: مهاجرینی که به یزد می آیند به دلیل نداشتن استطاعت مالی و حتی اجتماعی ناخودآگاه  بازار مسکن، کار و جامعه  این تعداد مهاجر را نمی تواند به خود جذب کند و به حاشیه‌های شهر رانده می شوند و پدیده حاشیه نشینی اتفاق می‌افتد.

حاشیه نشینی

وی گفت: بخشی از مهاجرینی که به استان می آیند و دارای سرمایه خاصی نیستند و به ناگزیر در حاشیه های شهر ڤرار می گیرند و اساسا پدیده اجتماعی حاشیه نشینی را به وجود می آورند، حاشیه نشینی شهرستانهای یزد و میبد عمدتا ناشی از این فرایند است ودر خصوص سایر آسیب ها شرایط یکسان نیست.

جوادیان زاده در مورد مقابله با مهاجرت‏‏های بی‎‎رویه اتباع  خارجی به استان  یزد می‎‎گوید: فرصت‌های شغلی که در اختیار اتباع خارجی قرار دارد به دلیل استقبال نکردن افراد بومی از این مشاغل، متأسفانه در برخی امور خود را نیازمند این مهاجرین کرده‎‎ایم.

وی افزود: البته تا زمانی که نیاز به نیروی کاری در استان از سوی خود شهروندان احساس و تامین نشود، کارفرمایان برای تامین نیاز خود در بخش‌های اشتغال، کارخانجات، کوره‌های آجرپزی، کارهای عمرانی و غیره، خواه و ناخواه به سراغ افراد مهاجر و البته اتباع خارجی خواهند رفت.