قدس آنلاین- گروه استان ها- علی نوروزی: هنر فرش بافی یکی از هنرهای اصیل ایرانی در تربت جام است که توانسته در قرنهای گذشته با طرحهایی همچون قالی چشمه گلی خود را به جهانیان معرفی کند واکنون طرح های بافته شده آن در موزه بریتانیا نگهداری شود و اروپاییان مبهوت این هنر ایرانی هستند.
فرش بافی در ارزآوری برای کشور نقش تعیین کننده ای دارد بطوری که قالیبافان تربت جام بخصوص منطقه صالح آباد با سفارش روز مشتریان خارجی تولید داشته و قالیبافان حوزه فرش در منطقه نه تنها سهمی از سود آوری این صنعت ندارند، بلکه به لطف دولت و مسئولان امر، از حداقل حمایت های دولتی که پوشش بیمه قالیبافان محروم مانده اند. مسئله ای که عدم حمایت بیمه ای از این قشر به گوش می رسد و قالیبافان را به چالش جدی کشیده است که به تبع آن صنعت فرش دستباف را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
دستمزد گره ای ودیگر هیچ
خانم جمشیدی یکی از بافندگان در یک کارگاه قالی بافی است و از نبود امکانات اولیه در این کارگاه گله دارد و می گوید: در فصل زمستان و تابستان هیچگونه امکانات گرمایشی و سرمایشی در این کارگاه وجود ندارد و سرویس دهی و بیمه هم خبری نیست.
وی به دستمزد خود اشاره می کند و می افزاید: در این گارگاه فقط تولید مهم است و ما به صورت «گره ای» حقوق دریافت می کنیم و با ۷ ساعت کار به همراه دخترم حدود ۲۵هزار تومان نصیبمان می شود و پرداخت آن از سوی کار فرما به موقع نیست.
سعیده حضرتی که به همراه مادرش در این گارگاه مشغول قالیبافی است می گوید: تا سال سوم راهنمایی درس خواندم و برای کمک هزینه خانواده مجبور به ترک تحصیل شدم والان با توجه به اینکه بیشتر ساعات به این کار مبادرت می ورزم حدود ۱۰هزار تومان از سهم من از قالیبافی خواهد شد و با وجود اینکه مادرم تمام عمر خود را در این مسیر مشغول بوده با مشکلات مالی مواجه هستیم و تنها راه کسب درآمد در این منطقه محروم مرزی همین کار است که سهم ما از تولید فرش نه سود آوری است و نه بیمه!
دارقالی همدم اشک و درد تولید کنندگان
مریم سرداری که حدود۵۰ سال سن دارد اما مشکلات زمانه او را فرتوت کرده است با اشک و درد خود به خبرنگار ما می گوید: شما را قسم می دهم مشکلات ما را انعکاس بدهید تا مسئولان گوش شنوایی برای ما داشته باشند تا کی باید «بیگاری» کنیم.
وی ادامه می دهد: تحت پوشش کمیته امداد هستم پول جهیزیه دخترم خواب را از من گرفته و نمی توانم آن را جور کنم حتی کمیته امداد هم برای پرداخت آن امروز و فردا می کند و موعد عروسی دخترم را منوط به پرداخت وام کمک هزینه جهیزیه کمیته امداد قرار دادم به راستی می شود با روزی ۱۵هزار تومان هم هزینه های خانه و هم جهیزیه فرزند را تامین کنم؟
قالیبافان از وضعیت موجود راضی نیستند
سرپرست این کارگاه قالی بافی در صالح آباد با تایید مشکلات موجود به خبرنگارما می گوید: این کارگاه حدود ۲سال است انجام فعالیت می کند و روز اول ایجاد این کارگاه قالیبافان به ۲۸۳ نفر رسیدند و بدلیل برخی مشکلات همچون بیمه و عدم سود آوری از فروش قالی به قالیبافان الان به ۴۰نفر رسیده و قالیبافان بخاطر بیمه ودرآمد «گره ای» از وضعیت موجود راضی نیستند.
شهربانو مکعبی با اشاره به اینکه در منطقه صالح آباد شغل غالب زنان قالی بافی است می افزاید: دارهای قالی بیشتر در خانه ها برپا است و حدود هزار نفر مشغول به کار هستند اما سهم آنها از بیمه کمتر از ۲۰نفر است و درآمد ایده آل برای یک نفر نهایت ۱۷ هزار تومان می باشد.
وی در ادامه به تولید در این کارگاه اشاره می کند و ادامه می دهد: تمام این تولیدات براساس سفارش مشتریان خارجی صورت گرفته و نقشه های روز توسط بافندگان اجرا می شود و اغلب قالیبافان کارت مهارت داشته و این تولیدات پیش فروش شده است.
قالی بافی صنعت بزرگ منطقه صالح آباد
بخشدار صالح آباد با اشاره به اینکه غیر از قالی بافی در منطقه صالح آباد صنعت بزرگی نداریم به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: فرش بافی از جمله هنرهای شاخص در این منطقه است وزنان ودختران ساعات بیکاری خود را از این راه کسب درآمد می کنند.
حسن زنگویی با اشاره به وضعیت بیمه قالیبافان تاکید می کند: پیمانکار و اداره صنعت ومعدن تربت جام باید سهمیه بیمه خدمات دولتی را انجام دهند هرچند سهمیه اعلام شده برای منطقه حدود ۲۰نفر بوده متاسفانه بدلیل همین کاهش سهمیه بیمه ای وادغام با تربت جام باعث شد مشکلات بیمه برای این قشرایجاد شود.
وی می افزاید: ایجاد کارگاه فرش بافی با حضور بخش خصوصی در سال ۹۴ با مبلغ حدود یک میلیارد تومان فراهم شد ود رحال حاضر حدود ۹۰دار قالی با همکاری بخش خصوصی در خانه و کارگاه ایجاد شده است و اکنون بافندگان به صورت سنتی قالی بافی نداشته و با آموزش های لازم به روز رسانی شدند و نگران مشتری برای محصولات خود نبوده و هرچند این کار بصورت تازه در منطقه انجام شده و قطعا مشکلاتی خواهند داشت.
بخشدار صالح آباد در ادامه تاکید می کند: باید قالیبافان صالح آبادی بصورت حرفه ای کارکنند ودرحال حاضر ۹۰کارگاه کارفرمایی در خانه وجود دارد که فاز دوم کارگاه های حرفه ای در جنت آباد احداث شده است و هرچند هنوز قالیبافانی هستند که بصورت مبتدی کار می کنند وتولید فرش برای آنان مقرون به صرفه نیست
وی می گوید: فرش بافی مقوله ای است که در قالب ساعت کاری نمی گنجد و بصورت «گره ای» و «رج بافی» دستمزد نسبت به توانایی هرفرد پرداخت می شود و هرچند با شرایط مطلوب فاصله است.
کلام آخر
اگر چه فرش های دستباف صادراتی صالح آباد درکشورهای خارجی خود نمایی می کند اما زنان و دختران این منطقه به دلیل بیکاری، فقر و سرپرست خانوار بودن ساعاتی از شبانه روز را پای همین دارهای قالی در کارگاه و یا خانه می نشینند و تارو پود قالی را بهم بافته و باید توجه کرد وضعیت نامناسب در کارگاه ها می تواند عوارض بیماری های جسمی و عضلانی را به همراه داشته باشد و این افراد در ازای کار زیاد، مزد چندانی نصیبشان نمی شود، چرا سهم قالیبافان که در چرخه ارزش افزوده تولید به قیمت بازار حداکثر زیر ۲۰درصد است و سهم عمده غالبا نصیب تجار می شود!
در چنین شرایطی که حاصل دسترنج قالیبافان در سابه بی نظارتی و بی توجهی مسئولان به جیب واسطه ها سرازیر می شود، دولت و سازمان های مربوطه باید تلاش کنند تا واسطه ها را حذف کنند تا سود بیشتری ازعواید تولید به بافندگان برسد، نه تنها چشم خود را به روی مشکلات این قشر بسته است، بلکه با اهمال در تحقق تعهداتشان، زندگی را برای قالیبافان سخت تر کرده اند.
نظر شما