قدس آنلاین – گروه استان ها – محمدحسین فیاض - نویسنده و پژوهشگر یزدی: اهداف کلانی که بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) با توجه به شناخت برنامه‌های خداوندی در زمان معاصر، از جمله «بسیج بزرگ سربازان اسلام در جهان»، «اسلامی شدن کشورهای منطقه»، «فروپاشی قدرت استکبار جهانی» و «اتصال نهضت به ظهور حضرت قائم(عج)» برای انقلاب اسلامی تبیین کردند، و در ادامه همان مسیر رهبر معظم انقلاب تحت عناوین «انقلاب اسلامی»، «نظام اسلامی»، «دولت اسلامی»، «کشور اسلامی» و «تمدن اسلامی»، این اهداف عالی را بازخوانی و بازشناسی فرمودند؛ باید مورد توجه و مداقه همه دلسوزان این مسیر و این اهداف قرار گیرد.

شاید اگر بعد از دفاع مقدس و به خصوص پس از رحلت امام(ره) در سال ۶۸، در تبیین و بازنگری مسیری که در آن حرکت می‌کردیم کوتاهی نمی‌کردیم، در بازه‌های ده ساله بعد از آن دچار فتنه‌های ۷۸ و سپس ۸۸ نمی‌شدیم و اکنون در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی، این مهم بیشتر ضرورت پیدا می‌کند که البته این وظیفه در وهله نخست برای نخبگان علمی حوزه و دانشگاه اولویت دارد.

وضعیت پژوهش کشور در جریان انقلاب اسلامی را باید در ثمرات و نتایج آن مشاهده کرد اگر در برخی از جبهه‌های علمی فناوری همچون سلول‌های بنیادی، نانو تکنولوژی، انرژی هسته‌ای، صنعت هوا و فضا و موشک پیشرفت چشمگیری داشته‌ایم اینها به لحاظ نگاه انقلابی و روحیه جهادی در پژوهش و تولید بوده است.

و از آن طرف در مجموع اگر در اقتصاد، دچار معضلات عدیده‌ای چون رکود، عدم سلامت و شفافیت و شکاف طبقاتی شده‌ایم و در علوم انسانی، ترجمان غرب را الگوی خودمان ساخته‌ایم و در حوزه فرهنگ، بعد از نادیده گرفتن تهاجم و شبیخون و ناتوی فرهنگی اکنون به ولنگاری فرهنگی رسیده‌ایم، اینها همه ناشی از غفلت از مکر و توطئه دشمن و فعالیت جبهه مقابل و عدم پژوهش و تحقیق و سپس تولید علوم اسلامی و بومی بوده است.

رهبر معظم انقلاب، متعدد  در مورد نوع منظر تحقیق و مطالعه پیرامون انقلاب اسلامی، خلأیی را متذکر می‌شوند که باید مد نظر قرار گیرد. ایشان در جمع خبرگان رهبری می‌فرمایند: «با گذشت نزدیک به سی سال از حادثه‌ی انقلاب اسلامی، جا دارد که یک نگاه کلان و یک نگاه فراگیر به این حادثه بیندازیم.

 نگاه‌های جزئی، نگاه به حوادث میانه‌ی راه و نگاه به افت و خیزها، خیلی گویا نیست؛ باید نگاه کلان و فراگیر به انقلاب اسلامی - که البته بسیاری از مردم خود ما، برجستگان خود ما و بیگانگان، این‌گونه کلان نگاه کرده‌اند - در سطح افکار عمومی زنده بشود و به آن توجه پیدا بشود.». از نگاه ایشان، آنچه در انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس که خود یکی از برگ‌های زرین این دوران است، مغفول مانده؛ همان نگاه کلان و فراگیر به این حوادث است.

نگاهی که از همان ابتدا اگر مدنظر و مورد مطالعه محققان و پژوهشگران قرار نگیرد، آثارشان خرد و کم ارزش خواهد بود و نمی‌تواند تحلیل و تبیین تام و کاملی را به مخاطب ارائه دهد. امام خامنه‌ای(دام عزه) در سخنانی دیگر لزوم نگاه کلان به مسائل ملی را به حوادث منطقه‌ای و بین‌المللی بسط داده و می‌فرمایند:« ما به مسائل جهانی و مسائل منطقه‌ای و از جمله مسائل کشورمان، باید نگاه کلان و جامع داشته باشیم؛ این نگاه کلان، به ما معرفت و بصیرتی را عطا می‌کند که اولاً موقعیت خودمان را، جایگاه خودمان را، ایستگاه خودمان را در وضع کنونی بازیابی کنیم و بفهمیم در چه وضعی قرار داریم؛ بعد هم به ما تعلیم می‌دهد که برای آینده چه باید بکنیم.» از این رو تبیین صحیح و جایگاه شناسی حقیقی انقلاب اسلامی ایران و دفاع مقدس از مغفولات پژوهش پژوهشگران بوده است.

حوادث دیروز، امروز و فردای انقلاب اسلامی و حتی منطقه و جامعه جهانی آیا به هم متصل و مرتبط‌ اند و یا چون حلقه‌های جداگانه هیچ ارتباطی با هم ندارند؟ آیا عناصر و معیارهای الهی و قرآنی وجود دارند که بتوان با آنها منظر خودمان را اصلاح کنیم و بتوانیم اهداف، مسیر، دستاوردها، پیشرفت‌ها و یا کمبودها و نقص‌هایمان را تحلیل و بررسی کنیم؟ منظرهای قرآنی نور و ظلمت، حق و باطل، عقل و جهل، از نگاه‌های کلان الهی به مسائل است. بنابراین لازم است در سطوح مختلف تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازیِ نظام، به مسائل گوناگون بانگاه کلان و جامع نگاه کنیم.

دانشگاه‌ها علاوه بر دستیابی به علوم و فنون روز، برای چیدمان و تحلیل صحیح صحنه‌ها و وقایع بر اساس حق، باید به نگاه‌های کلان و منظرهای فراگیر نیز مسلح شوند. مگر می‌شود بدون شناخت صحیح و متقن آینده، برای آینده تصمیم‌گیری کرد؟ مگر می‌شود بدون شناخت برنامه‌های خداوندی بر اساس ثقلین، برای خود و دیگران بر پایه علم و تجربه بشری و ظن و گمان خویش نسخه داد؟ عموم پژوهش‌های دانشگاه‌ها که آن نیز بیشتر در پایان نامه‌ها خلاصه می‌شود، با استفاده از آموزه‌ها و معیارهای غربی به جزءنگری و منظرهای خُرد مبتلا شده است.

انقلاب اسلامی آیا ناشی از عوامل اجتماعی و اقتصادی بوده یا انقلابی برخاسته از تأثیر نور الهی و تحول قلوب بوده است؟ اگر اینگونه است آیا دانشگاهی یا محققانی بعد از شناخت دقیق این عامل و از این منظر به بررسی، شرح و تحلیل انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، جنگ ۳۳ روزه، بیداری اسلامی، اجتماع عظیم راهپیمایی اربعین و در نهایت پیروزی جبهه مقاومت بر جبهه جهانی استکبار پرداخته است؟ اینگونه است که در آستانه چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی طلایه‌دار و دیده‌بان این انقلاب الهی متذکر می‌شوند: «نگاهِ کلان و راهبردی به انقلاب و مسیر انقلاب؛ نگاه کلان و راهبردی به مجموعه‌ی انقلاب در طول این ۳۹ سال گذشته و در طول دَه‌ها سال آینده قاعدتاً نیست؛ یک مرکزی لازم است که این نگاه را داشته باشد». البته در زمینه برداشتن این بار برزمین مانده، دانشگاه و حوزه و مؤسسات مردمی و غیره فرقی نمی‌کنند. اصل، عبور خود و دیگران از این مسیر به سلامت و رسیدن به هدف موعود و دارالسلام است.