قدس آنلاین-گروه استان ها: این دریاچه که در دهه‌های گذشته از طریق رودخانه‌های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملا پرآب بود، اکنون با قطع حقابه‌ها، خشک‌سالی مستمر و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی که باعث پیشروی آب‌های فراشور در سفره‌های زیرزمینی به سمت دشت‌ها و نابودی پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه شده، به یکی از کانون‌های فعال تولید ریزگرد در بخش مرکزی کشور تبدیل‌شده است.

بنا بر گفته کارشناسان بر روی منابع ورودی دریاچه بیش از ۶۰ سد زده‌شده است و همین مسئله ورودی آب به دریاچه را بشدت محدود کرده، فارغ از بحث بهره‌برداری‌های بی‌رویه، کاهش بارندگی و گرمایش زمین نیز در تشدید این معضل نقش مهمی داشته است. به علت بهره‌برداری‌های بی‌رویه نه‌تنها منابع آب شیرین به دریاچه نمک قم وارد نشده، بلکه پس‌زده شدن آب‌های فراشور، اراضی کشاورزی استان را تحت شعاع قرار داده است.

مشکلی که دامن همه را می‌گیرد

بر اساس اعلام وزارت نیرو در ٥٠‌سال گذشته میزان بارندگی در دریاچه نمک ٢٢ و نیم برابر کاهش‌یافته و تبخیر از این دریاچه به پنج برابر میزان جهانی افزایش داشته است.

در صورت عدم توجه و رسیدگی به دریاچه قم بیش از ۲۵ درصد جمعیت کشور و چند استان از جمله پایتخت با معضل گرد و غبار مواجه می شوندبرای آن‌که درک درست‌تری از وضع مرگبار دریاچه نمک داشته باشید، کافی است که بدانید میزان بارندگی در دریاچه نمک ١٥٠میلی‌متر و میزان تبخیر از این دریاچه ٣٦٠٠ میلی‌لیتر گزارش‌شده است.

دریاچه نمک قم بین سه استان اصفهان، قم و سمنان و در ۶۲کیلومتری قم قرار دارد و حالا خشک‌سالی دریاچه‌ای که به گفته کارشناسان وضعیتی بحرانی‌تر از دریاچه ارومیه دارد، موجب شده است روند مهاجرت از روستاهای اطراف آن شدت بگیرد

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی بابیان این‌که بحران دریاچه نمک بسیار فراتر از دریاچه ارومیه است در این رابطه می‌گوید: در صورت عدم توجه و رسیدگی به این دریاچه  بیش از ۲۵ درصد جمعیت کشور و چند استان ازجمله پایتخت با معضل گردوغبار مواجه می‌شوند.

احمد امیرآبادی فراهانی اظهار می‌کند: وی ادامه داد: در تخصیص حقابه تالاب‌ها و رودخانه‌های قم به این استان اجحاف شده است و این مسئله باید با جدیت پیگیری شود.

دریاچه نمک بزرگ‌ترین چالش قم

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم  نیز بحران دریاچه نمک و کانون‌های ایجاد گردوغبار را یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این استان عنوان می‌کند و می‌افزاید:  متأسفانه با قطع حق‌ابه‌ها و خشک شدن رودخانه‌ها و منابع آبی این دریاچه ارزشمند، این منطقه به یکی از کانون‌های فعال در ایجاد گردوغبار در مرکز کشور تبدیل‌شده است.

تورج همتی اظهار می‌کند: متأسفانه شورشدن سفره‌های آبی و از بین رفتن جنگل‌های کویری و مراتع در قم در حال حاضر یکی از چالش‌های زیست‌محیطی  در این استان است.

وی با اشاره به خشک‌سالی حادث در این استان ادامه می‌دهد: فرونشست زمین در غرب استان قم در سال‌های گذشته، از بزرگ‌ترین فرونشست‌ها در سطح کشور بوده و دشت‌های استان قم که امروزه به وضعیت بحرانی رسیده است، کارکردهای اکولوژیک خود را کاملاً ازدست‌داده است.

تهران در معرض تهدید

همتی  در خصوص خشکیدگی این دریاچه هشدار داده و اذعان می‌کند: دریاچه نمک استان قم به‌طور تقریبی سه برابر پایتخت مساحت دارد و بزرگ‌ترین کانون تولید گردوغبار با منشأ داخلی برای تهران به‌حساب می‌آید.

وی بابیان اینکه گردوغبار انواع گوناگون دارد ادامه می‌دهد: ذرات نمک آسیب‌های فراوانی به‌سلامتی انسان وارد می‌کند و لذا خشکیدگی این دریاچه می‌تواند آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا و آسیب به شهروندان را دوچندان کند.

وی تأکید می‌کند: به دلیل هم‌جواری این دریاچه با استان تهران لذا خشکیدگی آن می‌تواند به مهم‌ترین منبع گردوخاک برای استان تهران و اصفهان تبدیل شود.

وی با تأکید بر این‌که خشک شدن دریاچه نمک با مساحتی در حدود ۲۰۰هزار هکتار، زندگی بیش از ۱۴ میلیون نفر را در تهران و شهرهای اطراف آن، تهدید می‌کند.

همتی تصریح می‌کند: باوجود برداشت بیش از یک میلیارد مترمکعبی از ذخایر آبی دریاچه نمک در سال‌های اخیر، این دریاچه هنوز نفس می‌کشد و سطح آن مرطوب است و ریز گردهای نمکی از دل آن بلند نشده است، اگر این ریز گردها در آسمان منتشر و با آلودگی‌های شیمیایی موجود در هوا ترکیب شود باید گفت سلامت انسان‌ها و سایر موجودات زنده به‌شدت در معرض خطر قرار می‌گیرد.

وی می‌افزاید: گردوغبار ایجادشده از دریاچه نمک می‌تواند توفان‌های نمکی در ایران مرکزی به راه بیندازد و شهرهای مختلف کشور را به کانون‌های بحران زیست‌محیطی تبدیل کند.

فاضلاب تصفیه‌شده راهکار نجات دریاچه

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم با اشاره به خشک‌سالی حاکم، تبخیر شدید و کاهش بارندگی‌ها در حال حاضر تنها راهکار نجات این دریاچه از مرگ حتمی را رهاسازی فاضلاب تصفیه‌شده عنوان می کند.

همتی اظهار می‌کند: در شرایط فعلی استفاده از فاضلاب‌های تصفیه‌شده استان تهران بهترین جایگزین برای حقابه‌های رودخانه‌های قم برای احیای دریاچه نمک و دشت مسیله و مقابله با معضل گردوغبار است.