قدس آنلاین- جمعیت متکدیان رو به افزایش است. این واقعیت را می‌توان به راحتی از مشاهده فراوانی گدایان در معابر، چهار راه ها، پایانه‌های مسافربری، جایگاه‌های عرضه سوخت و... پی برد. واقعیتی که به خوبی نشان می‌دهد فضای ایران حالا گدایان افغانی، پاکستانی، بنگلادشی، سوری و حتی هندی به صورت غیر مجاز برای گذران آسان زندگی شان به کشور ما می‌آیند.
پرسش اینجاست که دلایل رشد این پدیده در کشور ما چیست و با چه راهکارهایی می‌توان بر این معضل فایق آمد؟
• روی خوش نشان می‌دهیم
دکتر طهمورث شیری، جامعه شناس و استاد دانشگاه به قدس می‌گوید:این پدیده در جوامعی رشد می‌کند که فرهنگ تکدیگری را به صورت حداقلی دارند. یعنی این زمینه در آن جامعه وجود دارد. به عبارت دیگر افراد جامعه نسبت به متکدیان روی خوش نشان می‌دهند.
وی سپس به بُعد اجتماعی و اقتصادی موضوع اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد:وقتی یک جامعه از جنبه‌های مختلف به سوی توسعه و پیشرفت باشد قطعاً آمار متکدیان در آن روندی رو به کاهش طی می‌کند. چون گدایی در چنین جامعه‌ای بیشتر مذموم واقع می‌شود، به همین دلیل است که در کشورهای توسعه یافته بندرت می‌بینیم شخصی سر چهار راه بایستد و گدایی کند؛ چون این کار را نه مردم می‌پسندند و نه خود شخص آنجا را برای تکدیگری مناسب می‌بیند. البته عکس این موضوع هم صادق است. در واقع اگر جامعه‌ای از لحاظ اقتصادی و دیگر جنبه‌ها پیشرفت نداشته باشد و با بیکاری مواجه باشد، زمینه برای رشد پدیده یاد شده فراهم می‌شود.
شیری تکدیگری را نوعی آسیب و انحراف اجتماعی می‌خواند و می‌گوید: در واقع فرد نقشی را برای کسب درآمد به عهده می‌گیرد که جامعه آن را نمی‌پسندد.
وی با اشاره به اینکه تکدیگری کاری راحت اما با درآمد زیاد است، می‌افزاید: این دو ویژگی سبب می‌شود تا متکدیان از اعتقادات مذهبی مردم ما سوء استفاده کنند.
این استاد دانشگاه تکدیگری را زمینه ساز ناهنجاری‌های اجتماعی دیگر می‌خواند و می‌گوید: این پدیده پیامدهای منفی برای جامعه دارد و به همین دلیل قانون مجازات اسلامی تکدیگری را جرم شمرده و برای آن مجازات در نظر گرفته است و از لحاظ شرعی نیز درآمد متکدیانی که نیازمند واقعی نیستند، حرام می‌باشد.
وی در خصوص راه‌های مقابله با پدیده تکدیگری می‌گوید: مقابله با گدایان کار سختی است؛ چون به صورت سازمان یافته شبکه‌ای فعالیت می‌کنند. آن‌ها زیر پوست شهرها هستند. یعنی فقط بخش ناچیزی از این شبکه عریان است و خودش را سر چهارراه‌ها و معابر شهر نشان می‌دهد، اما بخش اصلی آن‌ها در زیر پوست شهرها فعالند بنابر این بهترین راه مقابله با این پدیده، آگاهی بخشی به مردم است تا از تکدیگری استقبال نکنند. حتی برای ابراز محبت هم شایسته نیست به آن‌ها کمک کنند. البته این مهم نیز زمانی اتفاق می‌افتد که مردم واقعیت زندگی این گونه افراد و میزان درآمدی که دارند را ببینند که در این زمینه پلیس و دستگاه قضایی و رسانه‌ها نقش مهمی می‌تواند ایفا کنند. در این صورت جمعیت گدایان بشدت کاهش می‌یابد. ضمن اینکه برخورد قهری با پدیده یاد شده، جواب نخواهد داد.
• اهمال در اجرای آیین نامه
دکتر حبیب الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور هم استقبال مردم از تکدیگری را عامل گسترش این پدیده در ایران یاد می‌کند و به قدس می‌گوید:تا مداخلات اجتماعی برای مقابله با پدیده یاد شده به صورت مقطعی باشد، وضعیت بهتر از این نخواهد شد.
وی با اشاره به آیین نامه مبارزه با تکدیگری مصوب سال ۱۳۸۷ می‌گوید: طبق این آیین نامه نقش همه دستگاه‌های متولی از جمله وزارت کشور، وزارت بهداشت، پلیس، دستگاه قضایی و سازمان‌های حمایتی مثل بهزیستی و کمیته امداد در مقابله با پدیده تکدیگری کاملاً مشخص است، اما به نظر می‌رسد ضعف هماهنگی در این دستگاه‌ها در گسترش این پدیده نقش داشته است. علاوه بر این مورد، بحث ضعف برخورد با کسانی است که نیازی به گدایی ندارند، اما تکدیگری را به عنوان یک شغل می‌بینند و از این طریق کسب درآمد می‌کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس آمارهای ارائه شده ۲۰ یا حداکثر ۳۰ درصد متکدیان نیازمند هستند و بقیه نیازمند نیستند، تصریح می‌کند:به هرحال باید با چنین افرادی که گدایی را حرفه خود انتخاب کرده‌اند، برخورد کرد؛ همان طور که ضرورت دارد تا از افراد نیازمند حمایت شود.
وی با اشاره به اینکه باندهای مافیایی از کودکان و زنان برای تکدیگری استفاده می‌کنند، می‌گوید:چندی پیش و با اجرای طرح جمع‌آوری متکدیان مشخص شد حدود ۶۰ درصد گدایان غیر ایرانی و بدون مجوز برای ورود به کشور بوده‌اند، بنابراین در اینجا نقش وزارت کشور و اداره امور اتباع خارجی فوق العاده مهم است. به همین خاطر اخیراً دو بار با مسئولان وزارت امور خارجه جلسه گذاشتیم و درخواست کردیم تا تکلیف کودکان و زنان متکدی جمع آوری شده را تعیین کند تا اگر کودکی توسط باندهای مافیایی به ایران قاچاق شده آن‌ها را شناسایی و تحت پوشش بگیریم.
وی با اشاره به ضرورت جلوگیری از ورود غیر قانونی اتباع خارجی، می‌افزاید: باید دست افرادی را که اقدام به قاچاق کودکان و زنان به کشور می‌کنند، قطع کنیم و تا این اتفاق نیفتد در مقابله با تکدیگری نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. یعنی نباید یک خارجی براحتی و به صورت غیر مجاز وارد کشور شود و در معابر حضور یابد و گدایی کند. ضمن اینکه مردم نباید به گدایان کمک کنند؛ چون استقبال آنان زمینه ساز قاچاق زنان و کودکان از کشورهای دیگر به ایران می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: اگر همه دستگاه‌های متولی بدرستی به وظایف خود طبق آن چیزی که در آیین نامه آمده است، عمل کنند، مشکل تا حدودی حل می‌شود. ضمن اینکه دستگاه قضایی باید با کسانی که نیازمند نیستند اما اقدام به گدایی می‌کنند، برخورد شدیدتر و بازدارنده داشته باشد.
*متکدیان باندی
رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز از شیوع پدیده تکدیگری در کشور انتقاد می‌کند و می‌گوید: اقدامات مقابله‌ای با این پدیده تاکنون مناسب نبوده و ما به جای کاهش متکدیان، شاهد سیر صعودی جمعیت آن‌ها در جامعه هستیم.
وی علاوه بر نامناسب بودن اقدامات مقابله‌ای، از زمینه‌های فرهنگی ضعف اقتصادی خانوارها و اعتیاد به عنوان عوامل تأثیرگذار در رشد پدیده تکدیگری یاد می‌کند و می‌گوید: قبلاً آمار معتادان متجاهر که از طریق گدایی پول تهیه مواد مخدر خودشان را تأمین می‌کردند، ۱۰ هزار نفر بود، اما اکنون این رقم به ۲۰ هزار نفر رسیده که خیلی بالا و تکان دهنده است.
خضری با اشاره به ضرورت شناسایی و حمایت از متکدیان نیازمند از سوی دولت، تصریح می‌کند: از سوی دیگر دستگاه‌های مسئول باید با ایجاد هماهنگی بیشتر و به صورت نظام‌مند با متکدیانی که به صورت باندی و تیمی فعالیت می‌کنند و یا در قاچاق کودکان و زنان به کشور دست دارند، برخورد قانونی کنند. ضمن اینکه اقدامات فرهنگی و استقبال نکردن از متکدیان از سوی مردم، نقش بسیار مهمی در مهار و کاهش این پدیده در کشور دارد.
نظر شما