قدس آنلاین- «جلسات قرآن رونق سال‌های گذشته را ندارد و قرآن در متن زندگی مردم نیست». این سخنِ استاد «سعید پرویزی» مرا یاد آیه ۲۵ سوره مبارکه فرقان می‌اندازد که می‌فرماید: «وَ قَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا».
سعید پرویزی، رتبه نخست سی و چهارمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران، متولد سال ۱۳۶۶، کارشناس نرم‌افزار رایانه و کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث است. این مربی و معلم قرآن، در سالیان گذشته در مسابقات مختلف قرائت قرآن کریم و ابتهال در کشور صاحب رتبه برتر بوده است. گفت و گوی ما با او را درباره اوضاع این روزهای قرائت قرآن و جلسات قرآنی در کشور می‌خوانید.
* وضعیت رونق جلسات قرآن را نسبت به سالیان گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
** متأسفانه آن رونق، شور و حال و کمیت و کیفیت جلسات افت کرده است. قبلاً صفا، صمیمت و شور و حال جلسات خیلی بیشتر بود. امکانات که زیاد می‌شود انسان کمتر قدر می‌داند و وقتی همه چیز در دسترس انسان است کمتر استفاده می‌کند. فضای مجازی و تلگرام سبب شده تلاوت هر قاری براحتی در اینترنت در دسترس باشد اما در گذشته، باید از نوارهای کاست و با سختی استفاده می‌کردید و شاید یک نوار بین ده نفر دست به دست می‌شد. به نظر من رونق جلسات کمتر شده و باید در این خصوص چاره‌ای اندیشید.
* در عصر تلگرام و اینستاگرام چگونه می‌توان نوجوانان و جوانان را به سمت قرآن و جلسات قرآنی جذب کرد و چطور باید از جاذبه ذاتی قرآن کریم برای این منظور استفاده کرد؟
** باید در جلسات حتماً یک زمانی را برای بحث اخلاق عمومی و همچنین اخلاق حرفه‌ای در تلاوت قرآن در نظر بگیریم. نکته دیگر این که تلاوت‌هایی که در جلسات انجام می‌شود در کانال‌های جلسه در شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرد و استادان گوش کنند و رفع اشکال کنند. اعضای جلسات باید هدفشان را از تلاوت قرآن بدانند و اصل و هدف را گم نکنند. قاری نباید فقط در عالم موسیقی و نغمات سیر کند و باید وقتی را هم ویژه مسایل اخلاقی و دریافت‌های قرآنی قرار بدهد. البته این را هم باید یادآور شد که تشویق‌های خانواده و مدرسه نیز در جذب نوجوانان به سمت فضاهای قرآنی بسیار مؤثر است آن هم در زمانه‌ای که به قول شما نوجوانان و جوانان بخش زیادی از وقت خود را در اینستاگرام و تلگرام می‌گذرانند.
* قاریان قرآن ایرانی در سطح جهان چه جایگاهی دارند و آیا می‌توان گفت بعد از مصر، ایران دومین قطب تلاوت قرآن در جهان اسلام است؟
** بله؛ قطعاً مصر و ایران جزو بهترین‌ها و قطب تلاوت قرآن در جهان اسلام هستند. بخصوص ایران در این زمینه رشد بسیار سریعی داشته و برخی قاریان ایرانی اکنون در جهان اسلام جزو قاریان شاخص به شمار می‌آیند.
* اما بفرمایید که وضعیت قرائت قرآن در مصر و در بین قاریان مصری را چگونه ارزیابی می‌کنید و روند حرکت آن‌ها چگونه است؟ میانگین قرائت قرآن در این کشور که قطب اصلی رشد قرائت بوده در مقایسه با سالیان گذشته رشد داشته یا افول؟
** قرائت قرآن در مصر با توجه به این که در دهه‌های گذشته شرایط درخشانی داشته اما نتوانسته آن شرایط را حفظ کند و رو به افول بوده و اکنون هم خیلی ضعیف‌تر از قبل هستند. در واقع باید بگوییم قاریان فعلی مصر اصلاً قابل مقایسه با نسل اول، دوم و سوم نیستند. دلیل آن هم شاید این باشد که قاریان فعلی بیشتر به موسیقی توجه می‌کنند و در تلاوت امروز مصر، معنامحوری جای خودش را به موسیقی‌محوری داده است و گویا «آهنگ» برای آن‌ها بیشتر مطرح است تا معنا.
* چرا هنوز هیچ کشوری مثلاً عراق یا عربستان سعودی یا حتی کشور خودمان با تمام زحمت‌ها و هزینه‌ها نتوانسته‌اند جای مصر را در رهبری تلاوت قرآن کریم در جهان اسلام بگیرند؟
** این امر دلایل مختلفی دارد؛ مهمترین دلیلش این است که در فرهنگ مردم مصر تلاوت قرآن رسوخ پیدا کرده و در حاشیه نیست. اما در کشور ما با تمام توجهی که به قرآن می‌شود و جلساتی که برگزار می‌شود، تلاوت قرآن در متن جامعه و مردم رسوخ پیدا نکرده و خیلی‌ها با آن بیگانه‌اند و در واقع ارتباط عمومی مردم با قرآن ضعیف است. مثلاً شما در مصر می‌بینید محافل قرآنی را در کوچه و کنار خیابان هم برگزار می‌کنند و این امر خیلی برایشان عادی است. عامه مردم، همه قاریان را می‌شناسند و برایشان جایگاه اجتماعی قائل هستند اما در ایران محافل قرآنی چندان همه‌گیر و رسمی نیست و مردم قاریان را بخوبی نمی‌شناسند. ۹۰درصد قاریان مطرح، محافل قرآنی اندکی دارند و این نشان می‌دهد که در بحث قرآن فرهنگسازی نشده است.
یک دلیل دیگر این موضوع هم عرب‌زبان بودن مردم مصر است و این که مردم ایران با زبان عربی آشنا نیستند و از تلاوت قرآن تنها در مجالس ختم و مناسبت‌های خاص استفاده می‌کنند.
* در حاضر سبک کدام یک از قراء مشهور در دنیای اسلام مورد استقبال و به اصطلاح تقلید قاریان قرار می‌گیرد؟
** با نگاه عمومی، در دنیای اسلام تلاوت استاد عبدالباسط در رأس است و بعد از وی استاد محمدصدیق مِنشاوی است. اما اگر مخاطب را خاص‌تر در نظر بگیریم استاد مصطفی اسماعیل جزو مقبول‌ترین قاریان است. استاد شحات محمد انور نیز جزو مقبول‌ترین قاریان است که مورد توجه مردم و قاریان قرآن در جهان اسلام قرار دارد.
* شما خودتان از سبک کدام قاری پیروی می‌کنید؟
** من از تلاوت‌ها و سبک‌های متعددی استفاده کرده‌ام؛ عبدالباسط، منشاوی، سعید مسّلم، مصطفی اسماعیل، محمد رفعت، حسّان، عبدالفتاح شعشاعی و صیاد در مقاطع سنی و موقعیت‌های مختلف استفاده کرده‌ام. اما بیشتر از همه از استاد مصطفی اسماعیل استفاده کرده‌ام. الان هم به فراخور حال مجلس و مخاطبان، آیات و حس آن لحظه خودم و حتی وضعیت سیستم صوتی جلسه، از سبک‌های مختلف استفاده می‌کنم؛ رفعت، محمد عمران، شعشاعی، شحات، مصطفی اسماعیل و...
* آیا اعتقادی هم به تلاوت اجتهادی یعنی سبک ابداعی خودِ قاری دارید؟
** بله؛ قطعاً رسیدن به سبک ابداعی، یکی از آمال قاریان است و بسیار هم مطلوب است. هر قاری دوست دارد که بتواند با توجه به خصوصیات صوت و لحنی و حتی شخصیتی خودش، یک سبک ویژه داشته باشد. اما اهمیت این موضوع نباید باعث خلل در تلاوت شود و قاری باید مراقب باشد که این ابداع، استاندارد باشد و از شأن قرآن خارج نشود. راهش هم این است که قاری کار خودش را به چند استاد عرضه کند تا از آفت انحراف در امان بماند.
* رابطه مساجد و جلسات قرآنی را چگونه می‌توان تقویت و پررنگ کرد؟
** به نظرم مهمترین راه تقویت این ارتباط این است که جلسات قرآن حتی‌الامکان در مساجد برگزار شود و هیأت امنا و امام جماعت مسجد از جلسات قرآن حمایت مادی و معنوی داشته باشند، در امور پذیرایی و سیستم صوتی و... از جلسات حمایت کنند و به بهانه مناسبت‌های مختلف، جلسات قرآن را تعطیل نکنند. باید زمان کافی به جلسات داده شود و خادمان مساجد نیز مأمور به همکاری و همراهی شوند. خیلی خوب است که کرسی‌های تلاوت هفتگی هم داشته باشند و از قاریان سرشناس هم دعوت شود تا انگیزه و رونق بیشتری به جلسات ببخشند.
* و چه توصیه‌هایی به قاریان جوان دارید؟ آیا توجه قاریان به زیبایی تلاوت، به تنهایی کافی است؟
** قطعاً قاریان اگر فقط به فن تلاوت و صوت و لحن اکتفا کنند ضرر کرده‌اند و از هدف قرآن دور شده‌اند. آن‌ها باید هم با معنای قرآن کریم آشنایی داشته باشند و هم در معنای آیات تدبر داشته باشند. قاری قرآن باید شخصیتش عطر و بوی قرآن گرفته باشد. عطر قرآن خود به خود در همه‌جا منتشر می‌شود. قاریان قرآن باید با فکر و عمل قرآنی خود، بهترین الگو برای دیگران در جامعه‌ای باشند که این روزها بشدت به معارف ناب قرآنی نیاز دارد.
نظر شما