قدس آنلاین- «۷۰ درصد مخازن سدهای تهران خالی است». «بحران آب و خشکسالی بی‌سابقه در ۵۰ سال اخیر هشداری برای کشور است». «با توجه به کاهش ۶۰ درصدی بارندگی‌ها در کشور سال سختی را پیش رو خواهیم داشت». «‌۱۵ استان کشور درگیر خشکسالی شدید هستند». این جملات مجموعه کلیدواژه هایی از اخبار و پیش بینی‌هایی است که بارها از سوی مسئولان و دستگاه‌ها وسازمان‌ها وکارشناسان مرتبط با تغییرات اقلیمی وآب وهوایی اعلام شده، اما به گفته کارشناسان، گوش شنوایی نیست.

حتی به گفته اردکانیان وزیر نیرو در ۵/۳ماه گذشته میزان بارش در کشور ۳۷ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۳ درصد کاهش داشته، پس می‌توان گفت که در ۴۷ سال اخیر در حال سپری کردن خشک‌ترین سال هستیم. از سویی بنابر آمارها، پاییز امسال رکورد زده آن هم رکوردی ۶۷ ساله؛ رکورد کمترین بارندگی ثبت شده طی هفت دهه گذشته.

بررسی‌ها حاکی است، بحران آب در مرحله فعلی، مردم برخی از مناطق کشور را مجبور به مهاجرت به حاشیه شهرهای بزرگ کرده‌ که این مسئله هم فاجعه دیگری است. حتی به گفته جلال محمودزاده نماینده مجلس وضعیت بی آبی به حدی نگران کننده است که اگر این شرایط تا پایان سال و بهار سال ۹۷ به همین‌گونه ادامه داشته باشد، مجبور به جیره بندی آب شرب برخی از شهرهای بزرگ می‌شویم. اگر نگاهی بیندازیم به آخرین نقشه هفت ساله مرکز ملی خشکسالی کشور، کاملاً پیداست که هفت سال از وضعیت قرمز در بحث منابع آب گذشته، اما چه اقداماتی در این حوزه باید انجام شود؟.

* برنامه‌های اشتباه در حوزه آب

در این زمینه استاد دانشگاه تهران و پدر کویرشناسی ایران با بیان اینکه تا الآن برنامه هایی که دولت و وزارت نیرو برای حل بحران آب انجام داده‌اند، همه اشتباه بوده، به مصرف بی رویه آب‌های سطحی و زیرزمینی در کشور اشاره کرد و گفت: هم اکنون کشور با دوخشکسالی بارشی و آبی روبه روست و برخی شهرها مانند تهران و مشهد اگر میزان بارندگی کم آن‌ها تا چهار برابر هم بیشتر شود، باز هم با کمبود شدید آب روبه رو هستند چراکه ورودی جمعیت آن ها، استفاده بی رویه از منابع آبی وهمچنین گسترش ساخت وساز ساختمان‌ها و برج‌ها در این شهرها به دشت در حال افزایش است.

پرویز کردوانی با بیان اینکه از سال ۶۳ درباره بحران ایران هشدار داده‌ام، اما گوش شنوایی نیست، خاطرنشان کرد: هم اکنون دشت‌های کشور ممنوعه و قنات‌ها خشک است و پیشروی آب شور منابع آبی ما را تهید می‌کند و زمین در حال نشست است.

وی اظهارداشت: هم اکنون اکثر سدهای کشور بخصوص تهران و مشهد در تأمین آب با بحران روبه رو هستند و سفره‌های آب زیرزمینی ته کشیده که خطری برای دشت‌های کشور است. وی با بیان اینکه دشت‌های مشهد، نیشابور، تهران، شاهرود، سمنان، گرمسار، ورامین در حالت فوق بحران قرار دارند، گفت: هم اکنون تمام سدهای اطراف تهران مانند کرج، لتیان، ماملو و... را برای تهران گرفته‌اند وسایر مناطق از این منابع محروم مانده‌اند که این مسئله به دلیل تأمین آب شرب تهران و جمعیت آن است.

کردوانی با بیان اینکه هم اکنون مراکز ۳۱استان در تنش آبی جدی قرار دارند، افزود: هم اکنون بر روی آب کشاورزی سد می‌زنند و به مصرف شرب می‌دهند ودروغ است که ۹۰درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است واین موضوع در حالی است که چاه‌های کشاورزی را یکی پس از دیگری می‌بندند واین مسئله موجب مرگ کشاورزی در کشور می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه هیچ کاری برای بهینه سازی مصرف آب انجام نشده است، به فرونشست سالانه ۳۶ سانتیمتری دشت تهران اشاره و تصریح کرد: هم اکنون برای تأمین آب شرب شهرهای بزرگ چاه‌های بزرگ در فاصله ۱۰۰متری حفر شده که بسیار برای تأسیسات روبنایی و ساختمان‌ها خطرناک است وبا یک زلزله تأسیسات زیربنایی شهرهای بزرگ مثل تهران نابود می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: ساخت و سازهای بی رویه وبرج سازی‌ها پدر منابع آب ایران را درآورده نه بخش کشاورزی.

* طرح‌های بی فایده انتقال آب

رئیس مرکز پژوهشی استحصال آب از منابع غیرمتعارف دانشگاه شهید بهشتی نیز با بیان اینکه بارندگی‌ها در ایران بشدت کاهش یافته وسال جاری وسال‌های آتی بحران جدی در بخش آب داریم، تصریح کرد: این در حالی است که برنامه‌های توسعه‌ای ما و برنامه ریزی برای مدیریت منابع آب ما با مشکلات ونقص هایی روبه رو بوده و به عنوان مثال متناسب با مشکلات زیست محیطی وافزایش جمعیت و تغییرات اقلیمی نبوده است.

هاشمی همچنین با گلایه از طرح‌های انتقال آب به جای بهینه سازی مصرف با متد روز، به هزینه بر بودن این طرح‌ها اشاره کرد وگفت: هم اکنون آب خوزستان را به یزد انتقال داده‌اند، اما باید پرسید این مسئله چه تأثیری در حوزه‌های تأمین آب یزد داشته در حالی که رویکرد سیاست توسعه ما صحیح نبوده و در نهایت به منابع آبی و محیط زیست ما خسارت وارد کرده است.

وی خاطرنشان کرد: از سویی طرح‌های انتقال آب از دریای خزر وعمان غیر از هزینه‌های بالا ودرآمد اندک که منجر به ورشکستگی می‌شود، عایدی دیگری ندارد و هم اکنون باید مصرف بی رویه آب در شهرها و افزایش جمعیت آن‌ها را متوقف کنند تا منابع آبی کنترل و حفظ شود.

هدررفت ۷۰درصد آب کشور

درهمین حال عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی، گفت: اگر شرایط در ماه‌های پایانی سال و بهار سال آینده به همین‌گونه ادامه داشته باشد، مجبور به جیره بندی آب شرب برخی از شهرهای بزرگ می‌شویم.

جلال محمودزاده در گفت‌وگو با  ملت، با تأکید بر اینکه دولت تاکنون اقدام چشمگیری را در زمینه استفاده بهینه از آب انجام نداده است، عنوان کرد: درحال حاضر راندمان آبیاری بهینه کشور بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است و ۷۰ درصد دیگر آن هدر می‌رود.

وی گفت: متأسفانه دولت ترکیه خارج از قوانین بین‌المللی در مرزهای منتهی خود به ایران و سایر کشورها نسبت به ساخت سدهای زیادی اقدام کرده است که دولت و وزیر خارجه تاکنون هیچ اقدامی در راستای دفاع از حق و حقوق قانونی ایران انجام نداده است.