قدس آنلاین- مسابقات بین المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران در طول ۳۴ دوره برگزاری از سال ۱۳۶۰ تا امروز، ۳۷ سال پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. از اولین دوره برگزاری این مسابقات جهانی و اثرگذار تا به امروز، این جشنواره بزرگ قرآنی تحولات زیادی را به خود دیده و در کنار آن آثار ارزشمندی، هم در داخل کشور و هم در جهان اسلام بر جای گذاشته است.

این مسابقات در ۱۳ دوره اول برگزاری خود از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۵ در حسینه ارشاد تهران برگزار شد و از این جهت می‌توان این حسینه را مکانی نوستالژیک برای این مسابقات دانست. از سال ۷۶ محل برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران به سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی که یک سالن تازه‌ساز، بزرگ و مجهز بود انتقال یافت تا صدای قاریان جهان اسلام در این مکان جدید، پژواک بلندتری داشته باشد.

در حالی که در اولین دوره برگزاری این مسابقات، ۲۴ قاری و حافظ از ۱۲ کشور جهان، ۵ داور خارجی و ۴ داور ایرانی حضور داشتند، شمار قاریان و حافظان شرکت کننده در این رویداد بزرگ قرآنی در بیستمین دوره برگزاری آن یعنی مهرماه ۱۳۸۲، به ۱۰۱ شرکت‌کننده از ۴۱ کشور جهان رسید و ۸ داور خارجی و ۸ داور ایرانی، رقابت‌های قرآنی را قضاوت کردند.

ناگفته نماند که از دوره هجدهم یعنی سال ۸۰ رشته تفسیر هم به رقابت‌های قرآنی اضافه شد. در این دوره، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار قاریان جهان اسلام تأکید کردند: «علاج دردهای ما قرآن است. ما هرچه ضعف و ذلت و عقب افتادگی در دنیای اسلام مشاهده می‌کنیم ناشی از دوری از قرآن است باید همه، هم ما و هم دیگر کشورهای اسلامی به قرآن نزدیک‌تر شویم». چنین سخنانی نشان از جایگاه والای این رقابت‌های مقدس در دنیای اسلام داشت و نقش بی بدیل قرآن کریم در ایجاد وحدت و همبستگی بین ملت‌های مسلمان و تبدیل آن‌ها به امت واحده را بیش از هر زمانی روشن می‌کرد.

دیپلماسی قرآنی جمهوری اسلامی ایران با رونق روزافزون و دوره به دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم در کشورمان در حال درخشش بیشتر بود و سال به سال بر شمار قاریان، حافظان، استادان و پژوهشگران سرشناس حاضر در این مسابقات افزوده شد. چهره‌های سرشناسی که از دورترین نقاط امریکای لاتین گرفته تا خاورمیانه و از خاورمیانه گرفته تا شرق دور، حضور در مسابقات قرآنی ایران را افتخاری برای خود و فرصتی برای معرفی توانایی‌های فرهنگی کشورشان می‌دانستند.

مسابقات بین المللی قرآن کریم در ایران حالا دیگر به یکی از مطرح‌ترین و مهمترین رویدادهای قرآنی جهان تبدیل شده بود و بعد از گذشت دو دهه از عمرش از اعتبار بسیار بالایی در جهان اسلام برخوردار بود. دید و بازدید و گفت و گوهای انجام شده بین قاریان، حافظان، استادان و پژوهشگران قرآنی از سراسر دنیا در این رویداد، فضای بسیار ویژه‌ای را برای تبادلات فرهنگی بین کشورهای اسلامی و حتی کشورهای غیراسلامی که قاریان خود را به این رقابت‌ها اعزام می‌کردند فراهم ساخت.

در دهه سوم برگزاری این مسابقات باید از حضور پررنگ بانوان قرآنی کشورهای مسلمان از جمله کشور خودمان در این رویداد قرآنی یاد کرد به گونه‌ای که در سال ۸۳ نفر اول رشته تفسیر، یک بانوی ایرانی بود. در سالهای بعد نیز حضور بانوان قرآنی در این مسابقات همچنان چشمگیرتر شد.

اما بیست و پنجمین دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم ۸ تا ۱۵ مرداد ماه ۱۳۸۷ در سالن همایش‌های صدا و سیمای مشهد مقدس برگزار شد. در این دوره ۱۰۶ نفر از قراء و حفاظ ۶۰ کشور جهان در مسابقات حضور داشتند. در بخش مقالات نیز ۱۸۷ مقاله از ۱۱ کشور دریافت شد. در پی آن پس از دو سال برگزار نشدن بخش تفسیر، این بخش با عنوان جدید بخش «مقالات» برگزار شد.

در دوره‌های بعد نیز همچنان بر رونق این جشنواره بزرگ قرآنی با برگزاری مراسم‌ها و بخش‌های جنبی از جمله میزگردهای علمی افزوده شد و در شرایطی که جلسات خانگی قرآنی در کشور به دلیل فراگیر شدن رسانه‌های نوین، رو به افول نهاد، مسابقات بین المللی قرآن کریم رونق بخش محافل قرآنی شد.

از سویی بازدید قاریان قرآن جهان اسلام از مراکز فرهنگی تاریخی کشور از جمله بقاع متبرکه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، موزه‌ها و ... زمینه آشنایی هرچه بیشتر آنها با فرهنگ ایرانی اسلامی را فراهم می‌کرد. یکی از بخش‌های به یادماندنی و مهم برنامه‌های این رویداد قرآنی برای شرکت‌کنندگان، دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است. اظهارات مهمانان قرآنی نشان می‌دهد که آنها سخت تحت تأثیر شخصیت و بیانات رهبری بزرگ قرار گرفته‌اند که قرآن کریم را قانون اساسی جهان اسلام می‌داند.

اما در بهار ۹۵ سی و سومین دوره این مسابقات در حالی برگزار شد که جامعه قرآنی کشور، سوگوار شهادت دو قاری برجسته ایرانی در حادثه منا بودند؛ «حسن دانش» نفر برتر دوره سی‌ودوم مسابقات قرآن ایران و محسن حاجی حسنی کارگر قاری برگزیده مسابقات قرآن مالزی.

امروز و در سی‌و پنجمین دوره برگزاری بزرگترین رویداد قرآنی جهان که اینک از آن به «ام المسابقات جهان اسلام» یاد می‌شود، ۲۵۸ قاری و حافظ قرآن کریم از ۸۴ کشور دنیا حضور یافته‌اند. این دوره از بزرگترین مسابقات قرآنی جهان با شعار «یک کتاب یک امت» برگزار می‌شود و تلاش می‌کند پرچم وحدت را در میان کشورهای اسلامی، بلندتر از همیشه به اهتزاز درآورد.

امسال برای دومین سال متوالی مسابقات بین‌المللی قرآن ایران شامل پنج مسابقه در بخش آقایان، بانوان، دانشجویان، طلاب و نابینایان است و همایش پژوهش‌های قرآنی نیز با شعار استکبارستیزی و حضور ۱۱۱۵ مقاله در حاشیه مسابقات برگزار می‌شود. ۱۳۰ مورد از این مقالات، داخلی و مابقی از کشورهای خارجی است. این دوره از مسابقات را سه شهر قم، مشهد و تهران میزبانی می‌کنند.