قاسمعلی خدابنده چند ماهی است که سکان مدیرکلی آموزش و پرورش خراسان رضوی را در دست دارد. رودر روی مدیرکل آموزش و پرورش استان نشسته‌ایم تا پاسخگوی مطالبات اولیای دانش‌آموزان باشد. علاوه بر موضوع ثبت نام مدارس چند دغدغه دیگر اولیای دانش آموزان و معلمان را با دکتر خدابنده در میان گذاشته‌ایم:
*آقای مدیرکل! یکی از نگرانی‌های والدین در این ایام بحث ثبت نام دانش آموزان است. در حالی که به مدارس ابلاغ شده بدون هیچ عذری از دانش آموز ثبت نام نمایند. آیا مدیران مدارس مجاز به دریافت شهریه هستند؟
** تأکید می‌کنم هیچ مدیری در مدارس دولتی و هیئت امنایی حق ندارد که به دلایلی خودخواسته از نام نویسی دانش‌آموز خودداری کند و اجباراً وجهی را برای نام نویسی دریافت کند و تنها وجهی که اجازه دریافت دارد قیمت کتاب و حق بیمه دانش آموز است. که رقم قابل توجهی به شمار نمی‌آید، حتی دریافت وجه برای لباس فرم دانش آموز هم اجباری نیست و اولیا به صورت اختیاری رقم پیشنهادی را پرداخت می‌کنند.
در متوسطه دانش آموز وجه کتاب را هم خودش می‌پردازد و در مقطع ابتدایی هم پرداختی برای دریافت کتاب بین ۱۴ تا ۲۰ هزار تومان است، دریافت وجه به جز موارد یاد شده خلاف است و متخلف باید پاسخگو باشد و کسانی که در این رابطه با مشکل مواجه می‌شوند مورد را باید به اداره پاسخگویی به شکایات و ارزیابی عملکرد اطلاع رسانی کنند. آموزش و پرورش استان بیش از ۴۶۰۰ مورد بازدید میدانی از مراحل ثبت نام داشته و در بعضی موارد با مدیران متخلف برخورد شده و تذکر کتبی در پرونده آن‌ها ثبت و در مواردی منجر به عزل مدیر شده است.
* اما متأسفانه برخی مدیران هنگام ثبت نام از والدین درخواست پول می‌کنند.
** باید بپذیریم که مدارس هزینه نگهداری و پرداخت آب و برق و گاز و غیره دارد و سرانه‌ای که به مدرسه تعلق می‌گیرد هم جوابگوی هزینه‌ها نیست. البته بیش از یک سال است که به جز برخی مدارس محروم نتوانسته‌ایم از محل سرانه به مدارس استان پرداختی داشته باشیم.
مدیر مدرسه در مواردی می‌ماند که چگونه باید با این شرایط مدرسه را اداره کند سرانه مدرسه اگر هم داده شود جوابگوی هزینه‌های تهیه لوازم و احتیاجات مدرسه حتی هزینه گچ و تخته و رنگ آمیزی و تعمیرات نیست و به عنوان متولی آموزش و پرورش استان از اولیا دانش‌آموزان تقاضا دارم در حد توان یاری رسان مدرسه فرزند خود باشند، اما هیچ اجباری و الزامی برای پرداخت وجه ثبت نام ندارند. ما مدیرانی داریم که با توجه به وضعیت مالی ولی دانش آموز حتی پول کتاب و بیمه را از جیب خود حساب کرده‌اند و همکارانی داریم که در راستای کمک به دانش‌آموز و مدرسه با کمک خیرین و معلمان و انجمن اولیا و مربیان شرایط مطلوبی برای مدرسه و فضایی بانشاط در امر آموزش تلاش می‌کنند در عین حال مشاهده شده که مدیرانی هم خود خواسته از اولیا تقاضای دریافت وجه می‌کنند که اگر اولیا به اداره ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش اطلاع دهند ما بشدت با آن‌ها برخورد خواهیم کرد؛ اما اگر امکان همیاری وجود دارد، می‌توانند به صورت اختیاری مددرسان مدرسه باشند.
*آیا مدارس هیئت امنایی می‌توانند به صورت اجبار از والدین شهریه بگیرند؟
** مدارس هیئت امنایی در زمان ثبت نام نمی‌توانند تقاضای شهریه نمایند در این مدارس بعد از برآوردهای انجام شده از سوی هیئت امنا و براساس تعداد دانش‌آموز و تشکیل کلاس‌های فوق برنامه فرهنگی و هنری و آموزشی و امتیازبندی محل آموزشگاه و امثال آن هزینه‌ها محاسبه و براساس آن وجوهاتی دریافت می‌شود البته هزینه‌ها برای هر آموزشگاه با توجه به موقعیتی که دارند متفاوت است و بستگی به حجم برنامه دارد.
* در استان چه تعداد مدارس دو نوبته و مختلط داریم؟
** مدارس دو نوبته در مشهد و چند شهر بزرگ هنوز فعال هستند و این در حالی است که در بعضی از روستاها به دلیل اینکه خالی از سکنه است مدارس آن تعطیل شده‌اند. بیشتر مدارس دو نوبته هم در مقطع ابتدایی است که حدود ۷۲۰ هزار دانش‌آموز را شامل می‌شود که عمدتاً به دلیل مهاجرنشین بودن حاشیه شهر مشهد در این منطقه دایر هستند و امکان یک نوبته شدن این مدارس کم است. در بعضی از روستاها هم مدارس چند پایه مختلط داریم که در مقطع ابتدایی یا متوسطه اول با تعداد کم دانش‌آموز اداره می‌شوند و این مدارس در حال کاهش است، اما این در حالی است که در روستاهایی با تنها یک دانش‌آموز معلم سرکلاس حاضر می‌شود تا دانش‌آموزی از آموزش باز نماند.
* چندی پیش دبیرستان انرژی اتمی با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی و برخی مدیران کشوری و استانی افتتاح شد؛ اما پس از افتتاح حرف و حدیث هایی مبنی بر استفاده از رانت دراختصاص زمین این مدرسه که به صورت غیر انتفاعی اداره می‌شود، مطرح شد. لطفاً در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟
** افتتاح دبیرستان انرژی اتمی در مشهد برای آموزش و پرورش استان برند ارزشمند و خاصی محسوب می‌شود و آن‌ها که در تهران در این دبیرستان تحصیل کرده‌اند موفق شده‌اند در المپیادهای جهانی بیشترین مدال طلا، نقره و برنز را به دست آورند که کسب این افتخارات معادل کل مجموع مدال‌های دیگر دبیرستان‌های کشوراست و زمین این دبیرستان براساس تفاهمنامه رسمی بین دو دستگاه دولتی یعنی سازمان انرژی اتمی و آموزش و پرورش به سازمان انرژی اتمی منتقل شد و تملک آن در اختیار دولت است. در تفاهمنامه آمده است اگر در این دبیرستان آموزش انجام نشود مدرسه به آموزش و پرورش عودت داده می‌شود. این که گفته می‌شود با تخریب دو مدرسه قدیمی و در اختیار قرار دادن زمین آن برای ساخت مدرسه انرژی اتمی موجب کمبود آموزشگاه در این منطقه شده‌ایم هم حرف درستی نیست، چرا که در آن محدوده با کمبود فضای آموزشی روبه رو نیستیم.
* این روزها یکی از دغدغه‌های همکاران شما موضوع نقل و انتقال معلمان و فرهنگیان است در این خصوص چه تمهیداتی اندیشیده اید؟
** نقل و انتقال معلمان در سراسر کشور یکی از دغدغه‌های همکاران و مدیران ارشد آموزش و پرورش و وزارتخانه است. همکاران فرهنگی مایلند در نزدیک‌ترین مدرسه به محل سکونت خدمت کنند و یا در شهرستان مورد نظر خود سر کلاس بروند. برای آموزش و پرورش هم رفت و آمد بین شهری و دوری مسافت همیشه در نقل و انتقالات مورد توجه بوده است. در کلانشهر مشهد نقل و انتقال بین یک ناحیه و منطقه همیشه مشکل‌ساز شده است و در مسیرهای خارج شهر هم خسارات جانی و مالی را به دنبال داشته است؛ اما با این همه تقاضا و اولویت‌بندی باید فرصت یادگیری و عدالت آموزشی برای همه دانش‌آموزان درنظر بگیریم تا امکان استفاده تحصیلی برای همه فراهم شود. در استان چهار مدرسه با یک دانش آموز دایر است که باید معلم سرکلاس برود اگر بخواهیم به همه درخواست‌ها جواب مثبت بدهیم با کمبود شدید نیرو مواجه خواهیم شد در حالی که در بعضی از مناطق هم با انباشت نیروی انسانی برای آموزش مواجه هستیم. در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ وضعیت نیروی انسانی در وضعیت هشدار قرار دارد و در ابتدای مهر نیازمند ۱۲ هزار نیروی فعال در آموزش و پرورش استان هستیم که اکثراً باید در مناطق محروم به خدمت اعزام شوند. در سال گذشته ۹۰۰۰ نفر تقاضای انتقال داشته‌اند که از این تعداد ۵۰۰۰ نفر منتقل شده‌اند. در استان ۹۰ هزار نفر در آموزش و پرورش خدمت می‌کنند که ۹درصد آن‌ها در سال گذشته تقاضای انتقال داده‌اند. هم اکنون سامانه درون استانی نقل و انتقلات باز شده است و تا امروز حدود ۴۰۰۰ نفر در این سامانه ثبت نام کرده‌اند که آمار قابل توجهی به شمار می‌آید و این در شرایطی است که امسال نقل و انتقال دشوار و انقباضی خواهیم داشت و با کمبود نیروی انسانی مواجه هستیم.
* کمبود نیروی انسانی در استان خراسان رضوی را چگونه جبران می‌کنید؟
** برای سال تحصیلی پیش رو ۱۰ هزار نفر کمبود نیرو خواهیم داشت که با استقرار پایه دوازدهم در دبیرستان ۳۰۰۰ نفر به آن اضافه می‌شود و نیازمند ۱۳ هزار و ۸۰۰ نفر برای پوشش کمبودهای نیروی انسانی در آموزش و پرورش استان خواهیم بود و این همه در شرایطی است که فقط حدود ۱۸۰۰ نفر ورودی نیرو از دانشگاه فرهنگیان سهمیه داریم که باز هم ۱۲ هزار نفر کمتر از نیاز است. اگر بخواهیم این کمبود را با حق التدریس جبران کنیم حدود ۳۰۰ هزار ساعت اضافه کار نیاز داریم که راهکارهایی عملی را برای جبران آن به وزارت اعلام کرده‌ایم که در صورت موافقت در سال تحصیلی آینده دچار چالش نخواهیم شد.
* این راهکارها چیست. لطفاً بیشتر توضیح دهید؟
**این راهکار در ۱۲ برنامه اجرایی که با مدیران و همکاران اداری داشته‌ایم به عنوان بسته پیشنهادی به ادارات آموزش و پرورش استان ابلاغ شده است و با بهره‌گیری از مدارس و ظرفیت نیروی انسانی مدارس غیردولتی یکی از این راهکارها بهره‌گیری از مدارس غیردولتی که صندلی خالی دارند، است که در مناطق برخوردار که خانواده‌ها قادر به پرداخت شهریه مورد نیاز هستند، قابل اجراست.
راهکار دیگر برون سپاری مهارت‌های فنی کاردانش است که می‌شود با تفاهم با ادارات و مؤسسات و شرکت‌های غیردولتی و خصوصی بخشی از مهارت‌های فنی را از طریق سازمان‌هایی نظیر آتش نشانی، سازمان فنی و حرفه‌ای، ارشاد، میراث فرهنگی و گردشگری و جهاد کشاورزی و شرکت‌های فعال در حوزه کامپیوتر و سخت افزاری و نرم افزاری و صنایع دیگر نظیر فرش و امثال آن درس‌های عملی و فنی را به هنرجویان آموخت و دروس نظری و تئوری هم توسط آموزش و پرورش تدریس شود. هم اکنون ۱۰ هزار نفر هنرجو در این راستا وجود دارد و در بحث خرید خدمت هم در بعضی از جاها که تأمین نیروی انسانی رسمی نداریم، می‌توان برای تأمین نیرو با مؤسسین مراکز غیرانتفاعی برای ۳۲ هزار دانش آموز را به سرانجام رسانید و با جذب ۱۳۰۰ نیرو اشتغال زایی صورت می‌گیرد. معاونان و مدیران ادارات و مدارس هم موظف شده‌اند ساعاتی را به تدریس اختصاص دهند و از طرفی هم به کارگیری همکاران بازنشسته سنوات اخیر که تجربه بالا و توانمندی تدریس دارند کمبود نیرو را جبران می‌کنند و اول مهر امسال با این بسته پیشنهادی کمبود نیرو نخواهیم داشت.
* چه میزان از مدارس استان فرسوده است و چه برنامه هایی برای بازسازی آن‌ها دارید؟
** حدود ۳۰ درصد مدارس استان فرسوده است. از آنجا که ۳۰ درصد مدارس استان توسط خیرین مدرسه ساز به بهره‌برداری رسیده است، باید با کمک و مساعدت خیرین این مدارس فرسوده نیز بازسازی شوند، چراکه از استحکام کافی برخوردار نیستند. بخشی از مدارس دولتی قدیمی هم کلاً باید تخریب و نوسازی شود که اداره کل نوسازی مدارس دراین رابطه عملکرد بسیار خوبی داشته است و در مجموع ۷۰ درصد مدارس استان در وضعیت مطلوب و قابل قبولی دایر هستند.
* آقای مدیر کل! بر اساس قانون اداره مراکز پیش دبستانی با آموزش و پرورش است یا دیگر نهادها؟
** براساس قانون و مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش مجوز پیش دبستانی‌ها توسط ادارات آموزش و پرورش صادر می‌شود، اما بعضی از نهادها و ارگان‌ها و دستگاه‌ها و سازمان‌ها خود خواسته اقدام به تأسیس مکانی به نام پیش دبستانی می‌کنند که با تعاملات انجام شده این مکان‌ها باید برای نوباوگان و شیرخوارگان آن دستگاه و مؤسسه و نهاد باشد و کودکان زیر پنج سال را پوشش دهد و آن‌ها حق صدور مجوز برای پیش دبستانی ندارند مواردی نظیر بهزیستی هم در مورد این مصوبه اختلاف نظر دارند که آن هم با تفاهم قابل اصلاح است و بهزیستی هم نباید برای پیش دبستانی مجوز صادر کند.
* برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان استان در تابستان امسال چه برنامه هایی دارید؟
** با توجه به جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری دانش آموزی امکان ساماندهی این تعداد در پایگاه‌های اوقات فراغت فراهم نیست و نمی‌شود برای ایام تابستان تمام مدارس را در اختیار اوقات فراغت قرار داد. ستاد اوقات فراغت در فصل تابستان فعال است و آموزش‌های علمی، عملی، آموزشی، مهارت آموزی، فرهنگی، تربیتی، تربیت بدنی در این پایگاه‌ها آموزش داده می‌شود وتمام ارگان‌ها و ادارات و نهادها هم برای کارکنان خود برنامه‌هایی را تدارک می‌بینند و انتظار داریم که در این زمینه به حوزه دانش‌آموزی هم ورود پیدا کنند و برنامه‌های اوقات فراعت دانش‌آموزی را جدی بگیرند. در مراکز و پایگاه‌های اوقات فراغت با کمک مربیان پرورشی و قرآنی برنامه‌های قرآنی، فرهنگی وهنری با اخذ شهریه اندکی به اجرا درمی‌آید و در سال جاری هم ۲۰۰۰ پایگاه فعال است که این رقم روبه افزایش است.
* این روزها و با آغاز فصل تابستان شاهد حضور فرهنگیان سراسر کشور به استان و مشهد مقدس خواهیم بود. به طور کلی آیا مدارس را برای اسکان زائران فرهنگی مناسب می‌دانید؟
** اسکان فرهنگیان در مدارس کلانشهر مشهد مقدس نه مطلوب وزارت نه آموزش و پرورش استان و نه معلمان و فرهنگیان است، چراکه مدرسه جای آموزش است و از نظر اسکان مکان استاندارد به شمار نمی‌آید؛ اما فرهنگیان با مدارس انس و الفتی دارند و مدرسه را خانه خود می‌دانند و با همه کمبودها با تلاش ستاد اسکان استان ناچار به پذیرش زائران فرهنگی در مدارس هستیم و ۲۸ خانه معلم در سطح استان جوابگوی حضور میلیونی زائران فرهنگی نیست.
*چند سالی است که مرکز آموزشی رفاهی ۱۱ طبقه امام علی(ع) واقع در بلوار فارغ التحصیلان مشهد نیمه کاره رها شده است. آیا این مراکز قابلیت پذیرش زائران امام رضا(ع) را ندارند؟
** مرکز بزرگ آموزشی رفاهی فرهنگیان امام علی(ع) با قابلیت ۴۰۰ تخت و ۲۱۷ سوئیت بزرگ‌ترین پروژه برای اسکان فرهنگیان خواهد بود که متأسفانه چند سالی است به علت کمبود اعتبار کارهای ساختمانی آن نیمه تمام مانده بود این هتل با تفاهمنامه‌ای که با صندوق ذخیره فرهنگیان به امضا رسید تأمین اعتبار شد و هم اکنون کارهای نماسازی و تجهیز و آماده سازی آن به سرعت در دست انجام است که امیدوارم تا اسفند ۹۷ شاهد بهره‌برداری از بخش هایی از آن باشیم.
نظر شما