به گزارش خبرنگار سیاسی قدس آنلاین، مهلت چند هفته‌ای که رئیس جمهور روحانی برای کشورهای اروپایی به منظور ارائه بسته‌ای حمایتی از برجام که بتواند منافع و بهره‌مندی کشورمان از این توافق را تضمین کند رو به پایان است و هنوز بجز یکی دو بیانیه و وعده انجام اقدامات حمایتی از سوی این کشورها، هیچ بسته مدون و عملیاتی به ایران ارائه نشده است.

پس از آخرین دیدار سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول پیگیری اجرای برجام با هلگا اشمید که حدود دو هفته پیش برگزار شد، قرزار بود هیئت‌های کارشناسی مذاکرات فشرده و فنی را درباره راهکارهای تضمین منافع ایران از برجام تشکیل دهند.

هر چند تا کنون اخباری از این جلسات و خروجی آن رسماً منتشر نشده اما اظهارات دو روز پیش علی اکیر صالحی معاون رئیس جمهور ورئیس سازمان انرژی اتمی کشور نشان می‌دهد آنگونه که قابل پیش‌بینی بود، بسته‌ای که اروپایی‌ها در حال تدارک آن هستند تا کنون مشوق‌های چندانی را در خود جای نداده است.

شاید تنها گزینه برجسته در میان ایده‌های کشورهای اروپایی که وعده داده‌اند آنرا اجرایی خواهند کرد وضع قوانینی مسدود سازی در برابر تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌ها و بنگاه‌های اروپایی است، هر چند به باور کارشناسان و اذعان مکرر مقامات اروپایی این قانون هم نمی‌تواند شرکتهای بزرگ اروپایی و چند ملیتی مثا توتال، پژو، زیمنس، بوش، انی و ... را به ماندن در ایران مجاب کند.

با این حال رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در جدیدترین اظهارات خود درباره برجام و مذاکرات با اروپا برای حفظ این توافق در دیدار با آنتونیو گوترش دبیرکا سازکان ملل و همچنین ارنا سولبرگ، نخست وزیر نروژ در شهر اسلو، ضمن ابراز تردید در مورد امکان حفظ برجام با شرایط موجود، پیشنهادهای دریافتی از اتحادیه اروپا را برای انتظارات جمهوری اسلامی ایران کافی ندانست.

صالحی نتایج حاصله از برجام در حوزه‌های اقتصادی، بانکی و سرمایه گذاری را بسیار کمتر از حد انتظار توصیف کرد و خواهان حمایت صریح حامیان برجام از جمله سازمان ملل و کشورهای اروپایی از این توافق و مقابله با سیاست ترامپ شد.

اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در حالی است که بسیاری از مقامات اروپایی نیز در روزهای اخیر صراحتا اعلام کردند که نمی‌توانند در برابر آمریکا و تحریم‌های آن از ایران حمایت کنند و در واقع ایران در عرصه برجام یکه و تنها مانده است، به گونه ای که اکثر شرکت‌های بزرگ اروپایی در روزهای اخیر یکی یکی کشور را ترک کرده یا در حال ترک هستند.

این جملات صالحی تا حد زیادی دیدگاه‌ها و نظران کارشناسان سیاسی و اقتصادی را که تا کنون بر ناتوانی اروپا در تضمیت منافع ایران در برجام و مقاومت در برابر تحریم‌های آمریکا تأکید داشته‌اند به واقعیت نزدیکتر می‌کند.

از جمله آنکه «گونتر فرهویگن» کمیسیونر اتحادیه اروپا در امور صنعت و کارآفرینی بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی راشاتودی با تأکید بر اینکه پرداخت خسارت‌ شرکت‌های اروپایی در صورت تحریم آنها توسط آمریکا به دلیل ارتباط با ایران، خارج از توانمندی‌های این اتحادیه است، گفت: متأسفانه آمریکایی‌ها چماق بزرگتری نسبت به کشورهای اروپایی دارند و اگر اتحادیه اروپا واقعا به پرداخت همه خسارت‌ها قول بدهد، می‌توانم به شما قول بدهم که (اجرای) چنین قولی بسیار فراتر از توانمندی‌های مالی اتحادیه اروپا است.

در همین حال بانک سرمایه‌گذاری اروپا هم که به تازگی و تنها چند روز پیش از خروج آمریکا از برجام، مجوز فعالیت و سرمایه‌گذاری‌اش در ایران از سوی اتحادیه اروپا صادر شده بود،  اعلام کرده که نمی‌تواند تحریم های آمریکایی را نادیده بگیرد و با طرح اتحادیه اروپا برای فعالیت در ایران مخالفت کرده است.

به گزارش یورو نیوز، بانک سرمایه‌گذاری اروپا که تاکنون سابقه هیچ گونه فعالیتی در ایران نداشته و به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای مالی وام دهنده در دنیا شناخته می‌شود سال گذشته بیش از ۶۶ میلیارد دلار از بازارهای بین‌المللی کسب اعتبار و سرمایه کرده است. این بانک نگران آن است که تهدیدهای آمریکا درباره مجازات و تحریم شریک‌های تجاری ایران سبب فرار خریداران اوراق قرضه در این نهاد مالی شود.

گرچه مقامات اروپایی همچون فدریکا موگرینی به صورت لفظی از لزوم حفظ برجام تحت هر شرایطی سخن گفتند اما در واکنش به خروج شرکت‌های خود از ایران و عمل نکردن به تعهدات خود تنها به توجیه و موضع انفعالی روی آوردند. چنانچه برونو لومر وزیر اقتصاد فرانسه روز گذشته  گفت: «بیشتر شرکت‌های فرانسوی» با اعمال تحریم‌های آمریکا نمی‌توانند در ایران بمانند.

 لومر در یک برنامه تلویزیونی گفت: «شرکت‌های فرانسوی باید در ازای خدمات و تولیداتشان در ایران پول دریافت کنند و به خاطر نبودن نهاد مالی مستقل اروپایی این امکان وجود ندارد.»

بسته‌ای که کسی روی گشودنش را ندارد

بدین ترتیب عملاً مقامات اروپایی نه تنها پیشنهادات قابل قبولی به طرف ایرانی برای حفظ توافق برجام نداده‌اند بلکه حتی توان مقابله با سیاست‌های آمریکا در مورد ادامه فعالیت شرکت‌های خود در ایران را ندارند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا به شرکت‌هایی که در ایران حضور و یا روابط تجاری دارند بین ۹۰ تا ۱۸۰ روز فرصت داد تا از این کشور خارج شوند.

چندین شرکت فرانسوی از زمان خروج آمریکا از برجام اعلام کرده‌اند که از ایران خارج می‌شوند. شرکت بزرگ نفتی و گازی توتال اعلام کرده بود که احتمال باقی ماندن این شرکت در پروژه فاز ۱۱ پارس جنوبی بسیار ضعیف است و در صورت عدم دریافت چراغ سبز از سوی آمریکا به فعالیت خود در ایران پایان می‌دهد.

همچنین مقام‌های ارشد اروپایی در نامه‌ای به دولت دونالد ترامپ اذعان کردند که تلاش‌ آنها برای نجات برجام از طریق حفظ تجارت و سرمایه‌گذاری‌های عمده در ایران در مواجهه با برنامه تحریم‌های آمریکا در حال فروپاشی است.

با تمام این تفاسیر اینکه چرا بسته پیشنهادی اروپایی‌ها توسط مقامات دولتی و دستگاه وزارت خارجه منتشر نمی‌شود، این فکر در اذهان خطور می‌کند که این بسته برخلاف آنچه که مقامات دیپلماتیک خود در طی مذاکرات و رایزنی‌های خود با اروپایی‌ها مبنی بر سازنده بودن مذاکرات و پیشرفت آن اذعان دارند، نکات مهم و در برگیرنده خواسته‌های ایران را ندارد.

چنانچه چندی پیش نیز محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد که روند اجرای مقررات بازدارنده اتحادیه اروپا آغاز شده است و ما اعتقاد داریم که این مسائل کافی نیست، یعنی اروپایی‌ها باید وارد اقدامات عملی بیشتری شوند. ما آمادگی داریم ببینیم اروپایی‌ها تا چه حدی می‌توانند حرف‌هایشان را به عمل تبدیل کنند.

اما در چند وقت اخیری که مذاکرات با اروپایی‌ها در جریان بوده و نتایج آن در رسانه‌ها منتشر شده، نشان از انفعال اروپا و دست خالی بودن در مذاکرات دارد تا جاییکه علی اکبر ولایتی که در سالهای گذشته از حامیان برجام بود عملاً بر بی دستاوردی برجام تأکید کرد.

زمزمه‌های شکست کامل برجام

حالا معاون وزیر خارجه ایران با تشبیه برجام به بیماری که دردر بخش مراقبتهای ویژه قرار دارد، هشدار داده است که اگر توافقی با طرفهای اروپایی حاصل نشود ایران ممکن است طی هفته‌های آینده از توافق هسته ای خارج شود.

عراقچی در مصاحبه با شبکه بورو نیوز افزود:من نمی‌توانم بگویم که چشم انداز روشن و شفافی وجود دارد تا یک بسته خوب داشته باشیم اما امیدواریم که این بسته پیشنهای خوب باشد تا برای باقی ماندن ایران در برجام کافی باشد.

وی تصریح کرد:برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ و تحریم های آمریکا را دوربزند. آنچه که برای ما اهمیت دارد حضور و ماندگاری شرکت های اروپایی در ایران است. آنچه که برای ما اهمیت دارد فروش نفت خام است. ما می خواهیم که پول ها براحتی به حساب ما واریز شود. باید یک ارتباط بین بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی هاست تا راه اصلی را پیدا کنند.

برجام عملاً پایان یافته است

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بر این باور است که بین مواضع اعلامی و عملی اروپایی‌ها تفاوت و تناقضات فاحش وجود دارد. آنها در نظرات اعلامی خود می‌گویند که خواهان حفظ برجام هستند اما در عمل به سیاست‌های خودشان دقیقا مطابق خواسته‌های آمریکا عمل می‌کنند. بدین ترتیب آنها تعهدات برجامی خود را زمین گذاشته و شرکت‌های خود را یکی پس از دیگری فرا می‌خوانند و در حال بازگرداندن شرایط به ماقبل برجام هستند.

نقوی حسینی همچنین اظهار داشت: با توجه به سیاست‌های عملی که از اروپایی‌ها شاهد هستیم باید گفت مذاکرات با اروپا به نتیجه‌ای نخواهد رسید. البته رهبری نیز در همان ابتدای مذاکرات با اروپایی‌ها فرمودند که ما به این سه کشور اروپایی اعتمادی نداریم اما با اینحال  مذاکره صورت بگیرد. در حال حاضر رفتار اروپایی‌ها همان اظهارات مقام معظم رهبری را به منصه ظهور می‌گذارد و نمی توان به غربی‌ها اعتماد کرد بنابراین آنچه که آقای صالحی درباره برجام و حوزه هسته‌ای گفته‌اند، درست است زیرا اروپایی‌ها بسته پیشنهادی که در آن ضمانت لازم برای عمل به تعهدات خود درقبال ایران آورده شده باشد را ارائه نداده‌اند.

نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: با توجه به همین اظهارات آقای صالحی مبنی بر ناکافی بودن پیشنهادات اروپایی‌ها برای حفظ توافق هسته‌ای باید گفت برجام عملا پایان یافته است و اروپایی‌ها هم همان مسیری را می‌روند که آمریکایی‌ها رفتند، با این تفاوت که اروپا هنوز از برجام خارج نشده و می‌خواهد از برجام به عنوان یک ابزاری برای کنترل ایران استفاده کنند، بدین صورت که به نام برجام دست ما را در پوست گردو بگذارند اما خودشان دست به هر اقدامی بزنند و تحریم‌ها را تداوم یابد. این در حالی است که اگر ایران درصدد انجام کاری باشد عنوان خواهند کرد که این اقدام خلاف برجام است و با این شرایط برجام تنها وبالی به گردن کشور خواهد بود.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی همچنین گفت: پیشنهاداتی که اروپایی‌ها درباره آن صحبت می‌کنند، در واقع تقلیل یافته همان تعهدات شان در برجام است یعنی همان تعهداتی که در برجامی آورده شده را کوچک و محدود کردند و راجع به آن صحبت می‌کنند. پیشنهادات کنونی اروپا که دیگر بزرگتر از تعهدات درون برجام نیست، اما در نهایت شاهدیم به این تعهدات عمل نشد و پیشنهادات کنونی برای ایران قابل توجه نیست. واضح است که دولت هم نمی‌تواند چنین پیشنهادات اروپایی‌ها را تکرار کند. به هر حال اروپا تعهدات کمتری از تعهدات برجام داده و قابل توجه نیست، مسلم است که در چنین شرایطی دولت حرفی برای گفتن و مانور دادن ندارد.

انتهای پیام/