به گزارش قدس آنلاین، «پس از مدت‌ها مهم‌ترین فیلمساز سینمای جنگ و دفاع ما «حاتمی‌کیا» توانسته است اثری قابل قبول خلق کند. اثری که نمونه آن در سه دهه گذشته کمتر به چشم می‌خورد. تم فیلمش اما این بار با دفعه‌های قبل توفیر دارد. این بار به سراغ چمران رفته است و طبیعتا نمی‌توانست فیلمی بیوگرافی بسازد، اثر فقط دو روز از ماجرای پاوه را به تصویر می‌کشد». این‌ها توصیف سرسخت‌ترین منتقد سینمای ایران است. مسعود فراستی «چ» را اثری شایسته و قابل قبول می‌داند. ابراهیم حاتمی کیا سال ۹۲ بعد از مدت‌ها دوباره فیلمی در حال و هوای دفاع مقدس ساخت و انصافاً هم از پس کار برآمد. «چ» بسیار مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت و توانست تصویری زیبا از شهید چمران و شخصیت چند وجهی او نشان بدهد. به مناسبت سالروز شهادت این مرد بزرگ با برادر او، مهدی چمران گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید.
■ آقای چمران برجسته‌ترین اثری که تاکنون درباره شهید چمران به نمایش در آمده‌است، فیلم «چ» ابراهیم حاتمی‌کیاست. حاتمی‌کیا در «چ» شهید چمران را در روزهای سختی از تاریخ انقلاب روایت می‌کند. به نظر شما چهره شهید چمران در این فیلم چقدر به واقعیت شهید نزدیک است؟
همان طور که می‌دانید فیلم سینمایی با فیلم مستند متفاوت است. فیلم سینمایی براساس برداشت‌های شخصی نویسنده و فیلمساز ساخته می‌شود. در واقع در این ژانر فیلمساز از زاویه نگاه خود به سراغ سوژه می‌رود و از ژانر مستند دخل و تصرف بیشتری در سوژه دارد و مانند فیلم مستند نیست که صد در صد با واقعیت تطبیق داشته باشد. در فیلم «چ» ما شهید چمران را در خلال حوادث پاوه می‌بینیم. این فیلم دو روز از زندگی پر از حادثه و فراز و نشیب شهید چمران را نشان می‌دهد. دو روز از یک عمر زندگی! مسلم است که شخصیت شهید از آنچه که در فیلم و در لابه لای حوادث به تصویر کشیده شده، بسیار والاتر و بالاتر است و هنوز نکات برجسته‌ای مانده که از شخصیت شهید ترسیم نشده باشد. منتها به نظر من آقای حاتمی‌کیا در همین اندازه موفق عمل کرده‌اند و چهره‌ای که از شهید چمران در پاوه ساخته‌اند بسیار به واقعیت شهید نزدیک است.
■ آقای حاتمی‌کیا برای ساخت فیلم به سراغ شما آمدند و شما در جریان چگونگی کار بودید؟
سال‌ها قبل پیش از اینکه ایشان دست به کار ساخت فیلم «چ» بشوند من سراغ آقای حاتمی‌کیا رفتم و پیشنهاد کار در مورد شهید چمران را به ایشان دادم. منتها نظر من این بود که سریالی درباره زندگی شهید چمران ساخته شود. بعد از طرح پیشنهاد توسط من آقای حاتمی‌کیا مدتی روی این موضوع کار کردند و انتخابشان قالب فیلم سینمایی بود و گفتند که فیلمی درباره شهید چمران خواهند ساخت. بله من از ابتدا در جریان نگارش داستان و تنظیم فیلمنامه بودم و بعد از آن هم در جریان فیلمبرداری در تهران و جاهای دیگر حضور داشتم.
■ با این توضیح که از نزدیک در جریان ساخت فیلم «چ» بودید، می‌توانید بگویید که چطور حوادث پاوه و این دو روز خاص برای ساخت فیلم انتخاب شد؟
همان طور که گفتم پیشنهاد من از ابتدا بر ساخت سریال بود و معتقد بودم که باید روی زندگینامه کامل ایشان کار کرد اما با انتخاب آقای حاتمی‌کیا در نهایت به این نتیجه رسیدیم، بخش مهم و برجسته‌ای از زندگی شهید در این فیلم به تصویر کشیده شود. بخشی که بتواند به چهره حقیقی شهید چمران نزدیک شده و نمایش کاملی از ایشان ارائه دهد. من در آن زمان دو بخش شهر پاوه و بعد از آن شکست حصر سوسنگرد را انتخاب کردم که به نظرم هر دوی این‌ها می‌توانستند قسمتی از شخصیت شهید چمران را بخصوص آنجایی که به بحث رشادت‌هایشان در دفاع مقدس و مدیریت جنگ مربوط بود به تصویر بکشند و تابلوی تقریباً کاملی از ایشان به مخاطب نشان دهند. در آن حوادث ما وجه‌های مختلفی از شخصیت شهید را می‌بینیم که از بین خاطرات همرزمان شهید شنیده‌شده و متوقف به جنگ و عملیات نظامی نیست. در آن زمان از بین این دو حادثه
آقای حاتمی‌کیا حادثه پاوه را انتخاب کردند.
■ در زمان اکران فیلم و پس از آن بسیاری معتقد بودند که فیلم «چ» بیشتر فیلم پاوه است تا فیلمی درباره شهید چمران، نظر شما در این خصوص چیست؟
بله در این فیلم حوادث پاوه نشان داده شده‌است آن هم با قدرت و هنر بالا! اما این به این معنی نیست که فیلم «چ» فیلم شهید چمران نباشد. پاوه و شهید چمران از هم جدانشدنی هستند. شهید چمران محور حوادث پاوه بود.
هر زمان که اسم پاوه می‌آید نام ایشان هم در کنارش است. آقای حاتمی‌کیا زمانی که می‌خواست به سراغ ساخت تصویری از شهید چمران برود، تابلوی حوادث پاوه را انتخاب کرد و چون در این تابلو برجسته‌ترین چهره، چهره شهید چمران بود.
اگر یک نفر برای اولین بار بخواهد با شهید چمران و شخصیت ایشان برخورد داشته باشد، این فیلم را می‌توان به عنوان مرجعی برای آشنایی به او معرفی کرد؟
حادثه پاوه یک بخشی از حقیقت شخصیت ایشان است. همه زوایا و وجوه شخصیتی ایشان را نشان نداده‌است. این همان طور که گفتم نشانگر ضعف فیلم «چ» نیست.
این فیلم بسیار به چهره واقعی شهید نزدیک شده‌است اما شهید چمران شخصیت چند وجهی داشت. فقط رزمنده یا مجاهد نبود. فقط دانشمند نبود. فقط هنرمند نبود. فقط مدیر نبود بلکه همه این‌ها و بیشتر از این‌ها را با خود داشت. سیاست، مدیریت، مجاهده، دانش و هنر را در خودش جمع کرده بود و در کنارش روح لطیف و شخصیتی والا و اخلاقی هم داشت.
با یک فیلم و تصویر دو روز از زندگی ایشان همه آنچه که بود و این را که چطور به این بود رسید نمی‌شود نشان داد. این فیلم البته راه ورود خوبی به ترسیم سیمای ایشان است و بعد از آن باید رفت و بیشتر درباره این شهید دید و شنید و خواند تا پی به شخصیتش برد.
■ اگر شما می‌خواستید فیلمی درباره شهید چمران بسازید، کدام ویژگی ایشان را از بین این ویژگی‌های شخصیتی که گفتید، برجسته می‌کردید و نمایش می‌دادید؟
اگر قرار بود من اثری هنری درباره ایشان بسازم، همان طور که از گذشته مد نظرم بود به سراغ سریالی بلند از زندگی ایشان می‌رفتم تا با نمایش تمام دوران زندگی ایشان بتوانم چهره کامل ایشان را ترسیم کرده و وجه شخصیتی‌اش را تا جایی که ممکن است، نشان بدهم.
■ با توجه به توضیحاتی که در مورد شخصیت چند وجهی شهید دادید و آنچه که ما از ایشان شنیده‌ایم، انگار چهره این شهید بعد از این همه سال همچنان پوشیده مانده است و جای کار بسیار وجود دارد. شما خبری از ساخت مجموعه یا تلاشی برای نشان دادن قسمتی از زندگی یا شخصیت شهید سراغ دارید؟
چند سال پیش در صدا و سیما آقای جلیل سامان می‌خواستند سریالی بلند در بیست و چند قسمت درباره شهید چمران بسازند. تا آنجایی که من در جریان بودم ایشان نزدیک به یک سال هم روی این پروژه کار کردند، اما در آخر شنیدم که کار به خاطر مشکلات مالی متوقف شده است و بعد از آن هم دیگر خبری درخصوص ساخت کاری در مورد شهید چمران نشنیده‌ام.
امسال ما در روز سالگرد شهید در تالار اندیشه حوزه هنری نمایشی کوتاه براساس بخش‌هایی از خاطرات دوستان ایشان به روی صحنه خواهیم برد اما خب این کار کوچکی است و همان طور که گفتم شهید چمران نیازمند یک کار بزرگ و عظیم ملی است، کاری که بتواند در حد و اندازه این شهید ظاهر شود و زندگی و شخصیت والایش را ترسیم کند و این الان نیست و کمبودش وجود دارد.
انتهای پیام/
نظر شما