پیر و جوان بدون اعتنا به آفتاب سوزان بیرون پایگاه در تب و تاب خدمت بودند. هر کدام از طرف یک نهاد آمده بودند، اما دلشان با هم بود و در زیر چتر حمایت بنیاد سلامت رضوی یک هدف را دنبال می‌کردند. آمده بودند تا در جوار حضرت دوست خدمتی شایسته به میهمانان صحن و سرای رضوی ارائه کنند؛ خدمتی متفاوت از جنس سلامتی...

به همت بنیاد سلامت رضوی، 4 پایگاه پایش سلامت زائر با حضور خودجوش نیروهای افتخاری حوزه سلامت آستان قدس رضوی برای نخستین بار در دهه کرامت در ورودی‌های حرم مطهر امام هشتم(ع) برپا شد تا خدماتی منسجم و سازمان یافته با نگاهی پیشگیرانه به دلدادگان امام مهربانی‌ها ارائه شود. در این مجال سری می‌زنیم به این پایگاه‌ها تا با حال و هوای آن‌ها در این ایام پربرکت آشنا شویم.

خدمات رایگان

چمدان به دست از راه دور چشمش به در پایگاه حدفاصل باب الرضا(ع) و باب الجواد(ع) حرم مطهر رضوی افتاده بود. عبارت «طرح پایش سلامت زائر» را که دیده بود، کنجکاوی‌اش بیشتر شده بود. سرک کشیده بود داخل پایگاه و جمعی از خادمین سفیدپوش را دیده بود که نشسته و ایستاده در قسمت‌های مختلف داخل پایگاه به مراجعان خدمت می‌کردند.

یکی از خادمین ملبس به جلیقه خادمین سلامت رضوی راهنمایی‌اش کرده بود و برایش از رایگان بودن طرح گفته بود. از اینکه می‌تواند میزان فشار و قند خونش را بررسی کند و با آرامش بیشتری به زیارت شمس الشموس بپردازد. این زائر کرمانی می‌گوید: «متأسفانه زیاد به انجام چنین چکاپ‌هایی اهمیت نمی‌دهم، اما این پایگاه را که دیدم، نظرم جلب شد. شاید اگر این پایگاه در مکان دیگری بود، از کنار آن به سادگی می‌گذشتم. اما حس کردم که امام رضا(ع) این پایگاه را سر راهم قرار داده است».

محمود ابراهیمی؛ مدیر امور توسعه سلامت بنیاد سلامت رضوی بیان می‌کند: «در راستای ارائه خدمات رایگان به زائران و مجاوران به ویژه اقشار کم‌برخوردار جامعه، 4 پایگاه در قالب طرح پایش سلامت زائر در چهار ورودی حرم مطهر رضوی برپا شد. این طرح ویژه دهه کرامت، فرصت خدمت را برای نیروهای افتخاری حوزه سلامت بارگاه ملکوتی علی بن موسی الرضا(ع) فراهم کرده است. اندازه‌گیری فشار خون، قند خون، بررسی قد و وزن با هدف محاسبه شاخص توده بدنی یا BMI مراجعان بالای 40 سال و بینایی‌سنجی، در قسمت‌های مختلف هر چهار پایگاه انجام می‌شود. همچنین اگر مراجعان به دلیل فشار یا قند بالا نیاز به ویزیت پزشک داشته باشند، این کار توسط پزشکان حاضر در پایگاه‌ها صورت می‌گیرد.

نیازسنجی مخاطبان با ثبت اطلاعات

مراجعان از دو بخش مجزای خواهران و برادران وارد پایگاه شده و در میز نخست، میهمان نیروهای افتخاری پذیرش می‌شوند. در این قسمت، علاوه بر اینکه مشخصات مراجعان در فرم‌های مخصوص بنیاد سلامت رضوی ثبت می‌شود، کارتی نیز در اختیار زائران و مجاوران جهت اطلاع از وضعیت‌شان قرار می‌گیرد. در این کارت مشخصات فردی مراجعان و میزان و سابقه قند خون، فشار خون و شاخص توده بدنی آنان، پس از اندازه‌گیری در هر قسمت پایگاه درج می‌شود.

همچنین مراجعان قبل از خروج از پایگاه، به قسمت پذیرش برمی‌گردند تا اطلاعات این کارت در فرم‌های بنیاد سلامت رضوی ثبت شود. البته نباید فراموش کرد که مراجعان علاقه‌مند به انجام تست میزان قند خون، حداقل از دو ساعت قبل باید ناشتا باشند.

مریم فرهمند؛ از جمله نیروهای افتخاری بخش پذیرش پایگاه پایش سلامت زائر واقع در بست طبرسی حرم مطهر رضوی است. او با اشاره به اینکه به عنوان منشی در بیمارستان فوق تخصصی رضوی کار می‌کند، می‌گوید: «از آنجایی که در بیمارستانی متعلق به مجموعه آستان قدس رضوی کار می‌کنم، علاقه خاصی به زائران و خدمت به آنان دارم. بنابراین زمانی که فراخوان شرکت در این طرح در بیمارستان رضوی اعلام شد، در آن نام‌نویسی کردم».

در گوشه دیگر این پایگاه، محمدمهدی نورالهیان مهاجر؛ پزشک عمومی همکار با دارالشفاء امام(ع)، مشغول ویزیت زائری اهل افغانستان است. پس از اتمام معاینه بیمارش، ابراز می‌کند: «زائران این بارگاه ملکوتی، انسان‌های نجیبی هستند و چه خدمتی می‌تواند بالاتر از خدمت به این افراد باشد. آخر این خدمت لذت و صفای خاص خود را دارد».

او می‌افزاید: «بیشتر مراجعان نیاز به مشاوره دارند. برای بعضی از بیماران هم در صورت نیاز، دارو تجویز می‌شود».

علاوه بر ویزیت رایگان بیماران، چنانچه بیماری، فشار یا قند خونش بسیار بالا و در شرایط بحرانی باشد، به همت بنیاد سلامت رضوی به مراکز درمانی اعزام می‌شود.

حضوری فعال و افتخاری

اهل شاهین‌شهر اصفهان هستند و در قالب کاروانی زیارتی مشرف به حرم مطهر رضوی شده‌اند. در چهره‌های‌شان رضایت موج می‌زند و با دعای خیر برای نیروهای افتخاری پایگاه، از قسمت تست فشار خون به قسمت دیگر پایگاه می‌روند. در سویی دیگر، دو زائر عراقی، مشغول انجام دادن تست بینایی‌سنجی هستند.

محمود ابراهیمی درباره خدمات اپتومتری(بینایی‌سنجی) این پایگاه‌ها نیز ابراز می‌کند: «اپتومتریست‌ها، حدت بینایی مراجعان را در قسمت بینایی‌سنجی، اندازه می‌گیرند و شبکیه چشم آنان را بررسی می‌کنند. چنانکه فرد، مشکوک به بیماری چشمی باشد به متخصص چشم مستقر در دارالشفاء امام(ع) ارجاع داده می‌شود تا به صورت رایگان مورد معاینه متخصص قرار گیرد».

حدود 170 نفر از پزشکان، اپتومتریست‌ها، پرستاران و کارشناسان بهداشت محب امام رضا(ع) از مشهد و سراسر کشور به صورت افتخاری در طول دهه کرامت در این چهار پایگاه به زائران دور و نزدیک خدمت می‌کنند. بعضی از این نیروهای افتخاری به عشق خدمت در آستان ملکوتی امام هشتم(ع) در قالب گروه‌هایی مانند گروه پنج نفره زاوه تربت حیدریه و یا گروه 40 نفره جهرم مشرف به مشهدمقدس می‌شوند تا در کنار نیروهای مشهدی به خدمت بپردازند.

مهدی صیاد؛ پزشک عمومی که از طرف یکی از مراکز بهداشت و درمان مشهد به صورت افتخاری در این طرح شرکت کرده و بیماران را به صورت رایگان در پایگاه ورودی صحن غدیر معاینه می‌کند، می‌گوید: «ما در این پایگاه‌ها در تلاش هستیم تا زائران و مجاوران حرم مطهر از وضعیت سلامتی خود مطلع شوند. بی‌شک این طرح در ارتقای سطح سلامتی جامعه اثرگذار است، اما این اثربخشی زمانی افزایش پیدا می‌کند که خود مردم هم پیگیر سلامتی‌شان باشند. زیرا در این پایگاه‌ها فقط افرادی که فشار یا قند خون بالا دارند، شناسایی می‌شوند».

در ادامه، ملیحه کریم‌پور؛ کارشناس ارشد بینایی‌سنجی دانشگاه علوم پزشکی مشهد که از طرف دانشگاه در این طرح مشغول به خدمت است، می‌گوید: «همیشه دوست داشتم خادم حرم امام رضا(ع) باشم. وقتی پیشنهاد مشارکت در این طرح به من داده شد، آن را فرصتی طلایی دانستم. چون می‌توانم از تخصصم برای خدمت در این آستان نورانی استفاده کنم».

استقبال پرشور زائران دور و نزدیک

دانه‌های براق عرق، از سر و رویش سر می‌خورند. با دستی پر از دفتر بنیاد سلامت رضوی که زیر نظر معاونت علمی آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند، آمده است. مکانی که مرکز اداری و اجرایی طرح پایش سلامت زائر در جوار حرم مطهر رضوی است. پلاستیک‌های بزرگی مملو از جعبه‌های تست قندخون و دستمال کاغذی به همراه دارد.

وقتی وارد بخش برادران پایگاه ورودی صحن غدیر می‌شود، دانشجوهای سال آخر پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد پشت میز نشسته‌اند و قند و فشار خون مراجعان را اندازه می‌گیرند. او در کنار نیروهای بخش خدمات و پشتیبانی در این طرح همکاری دارد و زیر هرم گرمای تابستان، به خدمت خالصانه خود می‌پردازد.

در این مجال، مدیر امور توسعه سلامت بنیاد سلامت رضوی با اشاره به اینکه هر پایگاه پایش سلامت زائر، 400 مترمربع مساحت دارد، خاطرنشان می‌کند: «تعداد مراجعان این پایگاه‌ها در سه روز نخست انجام طرح، حدود 12 هزار نفر بوده است و تعداد مراجعان روزانه با نزدیک شدن به سال‌روز ولادت امام هشتم(ع) با سیری صعودی در حال افزایش است». این پایگاه‌ها تا سوم مرداد 1397، در دو شیفت صبح و عصر، از ساعت 8 تا 12 و 15 تا 20، در ورودی صحن غدیر، ورودی صحن جامع حد فاصل باب الرضا(ع) و باب الجواد(ع)، ورودی کوثر و همچنین ورودی بست طبرسی، پذیرای اقشار مختلف مردم است.