قدس آنلاین- تکتم بهاردوست: رسالت هفته پژوهش نهادینه سازی امر پژوهش در کشور است و برگزاری هر ساله هفته پژوهش علاوه برتقدیراز پژوهشگران، تلاش می کند تا در زمینه توسعه پژوهش و فناوری در کشور محیط مناسبی را فراهم کند.

اما مهمترین اولویت سیاستگذاران برای این هفته طی سال های اخیر توجه به امر فناوری و تجاری سازی علم است. معرفی دستاوردهای پژوهشی، تشویق و توسعه فناوری و تجاری سازی، شناسایی و رفع نیازهای جامعه، ایجاد فضای سرمایه گذاری پژوهشی و توسعه ارتباط صنایع با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی از دیگر اهداف این هفته شمار می رود.

ولی آیا برگزاری هفته ای به نام پژوهش  می تواند به ارتقاء این مهم کمک کند؟ به این انگیزه قدس آنلاین گفتگویی با دکتر سید مهدی میرزا بابایی پژوهشگر ومدیر گروه ماشین آلات مواد غذایی و عضو هیات علمی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی انجام داده که درادامه میخوانید:

قدس آنلاین: ضمن تبریک آغاز هفته پژوهش،  به نظر شما برنامه های هفته پژوهش و فناوری چه تاثیری در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه و تبدیل علم به ثروت دارد؟

میرزا بابایی: هفته پژوهش بهانه خوبی است که تمام فعالانی که در بحث توسعه پژوهش و فناوری نقشی دارند کنار هم جمع شوند و فرصت مغتنمی است که این اعضا از فعالیت هم با خبر شوند ولی این میان یک نقصی که وجود دارد این است که در این رویداد خلاء یکسری نهادهایی که باید هوشمندانه این ارتباطات را شتاب بیشتری بدهند احساس می شود.

مثلا گاهی نشست هایی در این هفته می تواند برگزار شود تا نقش افرینان را کنار هم جمع کند که خوشبختانه چند سالی است دراین زمینه فعال تر عمل می شود، به هر شکل این هفته فرصت مغتنمی است که تمام این فعالان بتوانند کنار هم قرار بگیرند .ولی متاسفانه این که این ارتباطات فقط منحصر به همین یک هفته است وبعد تا سال آینده به فراموشی سپرده می شود . در حالیکه این اتفاق می تواند در طول سال هم بیفتد و البته لازمه این ارتباطات و تداوم این ارتباطات این است که باید برای هر کدام از طرفین حالا چه دانشگاه چه صنعت سودمند باشد.

قدس آنلاین: به نظر جنابعالی چه آسیب‌هایی می‌تواند تعامل بین تولید و پژوهش را تهدید کند؟

میرزابابایی: متاسفانه در این حوزه آسیب های زیادی داریم و همین وضعیتی هم که در حال حاضر کشور در بحث تولید پژوهش دارد معلول همین آسیب هاست.

مهمترین آسیبی که متاسفانه این روزها مرتب در حال تکرار است این است که ما در تولید علم رتبه های خیلی خوبی داریم ولی در تولید فناوری یعنی چیزی که کشور را نجات می دهد اعداد خیلی ناامید کننده است .

مهم این است که ما وقتی تولید علم می کنیم به بقیه مولفه های تولید علم هم توجه کنیم .تولید دانش فنی و تجاری سازی از مولفه های مهم تولید علم هستند که نبودش یک نوع خسران است. ما با هزینه های زیادی پژوهش می کنیم و مقاله چاپ می کنیم و اینها را در نشریات خارجی چاپ می کنیم و به آن افتخار  هم می کنیم ؛ در حالی که این خام فروشی است یعنی تولید دانشی کردید که به صورت رایگان در اختیار بقیه قرار می دهید در حالیکه این اتفاق در هیچ جای دنیا نمی افتد.

آسیب دیگری که دراین قسمت وجود دارد ما یک سامانه منسجم و منظم در بحث پژوهش و فناوری نداریم یکسری نهادهای متوازی و موازی داریم که در امر فناوری هستند ولی اینها هیچگاه ساماندهی نشده اند که این وحدت در فرماندهی در بحث توسعه داشته باشیم.

یکی دیگر از مشکلات سهم بسیار اندک اعتبارات پژوهشی است تا جایی که ما در برنامه پنجم توسعه پیش بینی کرده بودند سهم پژوهش ملی را به سه درصد تولید ناخالص ملی برسانند در حالیکه باید در پایان برنامه پنجم به این مورد می رسیدیم

الان ولی دوستان دارند می گویند شاید ما در پایان برنامه ششم به این عدد برسیم و این خودش در بحث توسعه پژوهش و فناوری یک آسیب جدی است.

یکی دیگری از مشکلات ما این است که صنایع رقابتی نداریم و همه انحصاری هستند. نگاهی که در کشورمان به پژوهش داریم از سر ناچاری است و به یک فرهنگ تبدیل نشده است اینکه بگوییم ما باید تمام نیازهایمان را در بحث پژوهش از داخل بدست بیاوریم و معمولا تا اندکی فشارهای تحریم برداشته شود دومرتبه همه نگاه ها به سمت خارج است در حالی که ما می توانیم در این بحث به خودکفایی برسیم و از فرار مغزها جلوگری کنیم.

یکی دیگر از آسیب هایی که خیلی جدی است سیاستهای واردات است که این سیاست ها در کشور ما انفعالی است و تصمیمات لحظه ای باعث از بین رفتن همه چیز شده است. پژوهشگران ما یک افق دید خوبی برای سرمایه گذاری ندارند.

قدس آنلاین: برای ارتقای وضعیت پژوهش و همچنین ارتقای سطح پژوهشگران چه پیشنهادهایی دارید؟

میرزا بابایی: چیزی که پژوهشگران به آن نیاز دارند باور مسئولان نظام است آنها باید به این باور برسند و بر روی آنها پافشاری داشته باشند تا این نهادها بتوانند به آن جایگاهی که برایشان تعریف شده است برسند در حالیکه الان به نظر من اینها یکسری تابلوهای سیاسی هستند که با آن کارکردی که در دنیا برای آنها تعریف شده است خیلی فاصله دارند.

می گویند در دنیا مراکز تحقیقاتی وجود دارد و اینها بدون اینکه بدانند این مراکز در دنیا با چه زیر ساخت هایی فعالیت می کنند جایی را احداث میکنند، اینها نگاه های ابزاری به امر پژوهش و فناوری است اگر در دنیا این مراکز درست کار می کنند چون  به تاسیس و فعالیتش درست نگاه شده است.

 قدس آنلاین: و به چه شکل می شود در جهت حمایت و کمک به پژوهش گران گامی برداشت؟

میرزابابایی:اگر این چرخه درست پیاده شود یعنی وضعیت مراکز پژوهشی و مراکز توسعه فناوری درست عمل کنند درپی آن به  پژوهشگر نیاز دارد و در این صورت است که خود به خود پژوهشگران جایگاهشان را پیدا می کنند و هر دو طرف می توانند بهترین بهره را از این همکاری ببرند.

انتهای خبر/