به گزارش گروه بین الملل قدس آنلاین، عادل الجبیر از ۲۹ آوریل ۲۰۱۵ سکان وزارت خارجه این کشور را بر عهده گرفت. البته  الجبیر در  پست تشریفاتی جدیدی با عنوان وزیر مشاور در امور خارجی انجام وظیفه خواهد کرد. وی جانشین، سعود الفیصل کارکشته ‌ترین دیپلمات و وزیر خارجه عربستان شده بود که حدود چهار دهه بر این کرسی تکیه زد.

برکناری عادل الجبیر را نمی‌توان اقدامی غیرمنتظره تلقی کرد چرا که پیش از این زمزمه‌هایی مبنی بر برکناری وی وجود داشت و اخیرا هم در عرصه دیپلماتیک حضوری کم رنگ داشت و در واقع خالد بن سلمان برادر محمد بن سلمان سفیر عربستان در واشنگتن سعی می کرد که این نقش را بیشتر ایفا کند و خلأ عدم حضور وزیر خارجه در عرصه سیاسی را جبران کند و در بیشتر موضوعات منطقه ابراز نظر می‌کرد .

سکوت عادل الجبیر در پروند قتل خاشقجی روزنامه نگار منتقد سیاست های بن سلمان به گزارش ها مبنی بر برکناری وی قوت بخشید. کسی که بیشترین فعالیت را در اظهارنظرهای مطبوعاتی به‌ویژه در خصوص ایران و سوریه و  بحران میان عربستان و قطر از خود نشان می‌داد، در پرونده خاشقجی که به یک بحران در سطح بین المللی برای این کشورتبدیل شده بود ، سکوت پیشه کرد .

شاه عربستان با این تغییرات حامل دو پیام داخلی و خارجی است . پیام داخلی این است که قصد دارد در عرصه داخلی اختلافات بین شاهزادگان سعودی را بکاهد و تا حد امکان بتواند آن را مهار کند که به دلیل یکه تازی محمد بن سلمان ولیعهد به اوج خود رسیده بود.  پیام خارجی آن ، تلاش عربستان برای ایجاد تغییرات یا به تعبیری دیگر تعدیل سیاست‌های منطقه ای این کشور است که به دلیل سیاست های تهاجمی این کشور،  خسارت های جبران ناپذیری متوجه آل سعود کرده است. 

البته نباید برکناری عادل الجبیر را تنها به تحولات اخیر این کشور از جمله پرونده خاشقجی مرتبط دانست. قتل خاشقجی تغییرات در کابینه سعودی را تسریع بخشید و البته ناکامی عربستان در یک سری از پرونده های منطقه باعث شد که پادشاه عربستان دست به این تغییرات بزند که به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.  

اولین موضوعی که را که می توان در این امر دخیل دانست، شکست عربستان در پرونده سوریه بود. عادل الجبیر در همه مناسبت ها تاکید می کرد که بشار اسد یا از طریق فرایند سیاسی یا با توسل به زور باید برود ولی بعد از گذشت ۷ سال از جنگ سوریه نه تنها نظام سوریه سقوط نکرد بلکه بیشتر اراضی این کشور به جز ادلب در کنترل ارتش سوریه است و بیشتر کشورهای عربی در صدد عادی سازی روابط خود با دمشق هستند و امارات و بحرین دو متحد عربستان سعودی نیز اخیرا سفارت خانه های خود در سوریه را بازگشایی کردند که باید منتظر بازگشایی سفارتخانه های دیگر کشورهای عربی در دمشق هم باشیم . بازگشت سوریه به اتحادیه عرب گام بعدی کشورهای عربی در قبال سوریه است که با چراغ سبز عربستان سعودی صورت گرفته است.

جنگ یمن نیز با وجود گذشت ۴ سال هیچ دستاوردی برای عربستان سعودی به همراه نداشته است و این کشور مجبور شد با پذیرش فرایند سیاسی به میز مذاکره با انصار الله برگردد و آن هدفی که پیش از این برای این حمله در نظر داشت یعنی شکست انصار الله و بازگشت عبدربه منصور هادی به صنعا محقق نشد.

بحران این کشور با قطر نیز راه به جایی نبرد و نمود دیگری  از شکست سیاست های عربستان در عصر الجبیر است. عربستان به همراه امارات ، بحرین و مصر با محاصره دوحه نتوانستند سیاست های خود بر این کشور را دیکته کنند و در حال حاضر در صدد تغییر سیاست های خود در قبال قطر هستند که دعوت شاه سعودی از امیر قطر برای شرکت در اجلاس اخیر ریاض را می توان در این راستا ارزیابی کرد.

شکست سیاست‌های منطقه ای عربستان در قبال ایران را نیز باید به آن افزود. عادل الجبیر در هر مناسبتی تلاش می کرد که ایران را دشمن اصلی کشورهای عربی مطرح کند و ایران هراسی را در دستور کار خود قرار داده بود و روزی نبود که از ایران و سیاست های ایران در منطقه انتقاد نکند و ایران را به دخالت در امور کشورهای عربی متهم نکند ولی در مقابل بیشتر کشورهای عربی سعی کردند که خط مشی مستقلی را نسبت به سیاست های عربستان در قبال ایران در پیش بگیرند که در این زمینه می توان به عمان و کویت و حتی قطر اشاره کرد که با عدم پیروی از سیاست های عربستان در مناسبات خود با ایران  روابط خود را با تهران را گسترش دادند.

افت بهای نفت و نیز افزایش سرسام آور هزینه‌های جنگ نیابتی که این کشور در منطقه از جمله در سوریه و یمن به راه انداخته بود، همه این عوامل دست به دست هم داد که سیاست های تهاجمی عربستان در دوره الجبیر به نتیجه نرسد و مقامات سعودی را واداشت با این تغییرات که به یک جابه جایی شبیه هست،  اندکی از فشارها در عرصه بین المللی که بعد از  قتل خاشقجی  به اعتبار و جایگاه این کشور در عرصه بین الملل ضربه زده بود، بکاهند و به قول خودشان این تهدید را به فرصت تبدیل کنند.

انتخاب ابراهیم العساف به جای الجبیر نشان می‌دهد که عربستان سعودی درصدد تغییر سیاست‌های منطقه ‌ای خود در برخی از حوزه هاست که هم اکنون این تغییر را می توان در قبال پرونده سوریه مشاهده کرد.  با توجه به سابقه وزیر خارجه جدید عربستان که رویکرد اقتصادی دارد، می توان نشانه های عربستان برای ایجاد تغییرات در سیاست های منطقه ای این کشور را مشاهده کرد  به نظر می رسد که ریاض قصد دارد با این تغییر  با تمرکز روی مسائل اقتصادی سند چشم انداز ۲۰۳۰  مورد نظر بن سلمان  را محقق کند.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/