شیوا نقدی/ پژوهش و تولید علم را می‌توان مهم‌ترین عامل پیشرفت جوامع دانست که سهم بسزایی را در ارتقای سطح زندگی بشر، رشد، توسعه اقتصادی و اجتماعی ایفا می‌کند. امروزه کشور‌ها علاوه بر تولید ناخالص ملی، قدرت نظامی و منطقه جغرافیایی، بر اساس رشد و توسعه این عوامل به لحاظ تولید و مصرف اطلاعات علمی نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. از این رو، سنجش تولیدات علمی در دنیای امروز که با سرریز اطلاعات رو به‌رو است، نقش مهمی ایفا می‌کند. حال لازم است عملکرد علمی پژوهشگران سنجیده شود تا کشورها از موقعیت و جایگاه علمی خود مطلع شوند. 

 جهشی چشمگیر در عرصه‌های فناوری
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با شروع جنگ تحمیلی جوانان ایرانی دریافتند که خود باید برای پیشرفت و رشد این مرز و بوم در عرصه‌های متنوع تلاش کنند. کشور گمنامی همچون ایران که در سده‌های طولانی وابسته به دیگر کشورهای جهان بود، توانست جهشی چشمگیر در عرصه‌های نوین فناوری داشته باشد و در دهه نخست هزاره سوم به جمع بزرگان علم و فناوری بپیوندد.
در سال 1365 برای نخستین بار در دانشگاه تهران موضوع تولید علم مطرح شد، اما تنها در حد یک واژه باقی ماند تا سرانجام 14 سال بعد بحث تولید علم در حوزه پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سر گرفته شد. پس از آن، تلاش پژوهشگران کشور در راستای بین‌المللی سازی پژوهش‌های خود و شرکت در روند جهانی تولید علم، با تشویق و حمایت دولت مضاعف گردید و بتدریج تعداد مقالات نویسندگان ایرانی در پایگاه‌ای.اس.آی، افزایش یافت. 

 رشد 60 درصدی در 19 سال
نتایج منتشر شده توسط پایگاه استنادی اسکوپوس (scopus)، تعداد مقالات علمی ثبت شده از جمهوری اسلامی ایران در سال 1376، برابر با 842 مقاله بوده است که این تعداد در سال 1395 به 54 هزار و 388 مقاله افزایش یافته است. این آمار نشان می‌دهد پژوهشگران کشور توانستند ظرف 19 سال رشد 59/64 برابری در تولید علم داشته باشند.
بر اساس جدیدترین آماری که از سوی پایگاه استنادی جهان اسلام اعلام شده است، کشور ایران در ۶ ماه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی با رشد بسیار خوبی مواجه بوده است و در رتبه اول به لحاظ تولید مقالات علمی کشور‌های اسلامی ایستاده است؛ ایران توانسته بیش از ۲۲ درصد کل تولیدات علمی کشورهای اسلامی را به خود اختصاص دهد.
دکتر محمد جواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در این باره می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران از لحاظ کمیت تولید علم، سریع‌ترین رشد را در بین کشورهای دنیا تجربه کرده است و نه تنها از جنبه کمیت تولید علمی که در بهترین مجلات دنیا منتشر شده است، بلکه به لحاظ کیفیت تولید علم نیز پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته است. یکی از شاخص‌های ارزیابی کیفی، میزان استنادات صورت گرفته به این مقالات و چاپ مقاله در مجلات با ضریب تأثیر بالا است.
ایران به موجب تولیدات علمی در عرصه‌هایی همچون نانو تکنولوژی، بیوشیمی و زیست ملکولی، فیزیک، هوافضا، ژنتیک، سلول‌‌‌های بنیادی و... جایگاه‌های برتر دنیا را از آن خود کرده است. پیشرفت و توسعه در تولید علم به آسانی محقق نمی‌شود و کسب موفقیت‌هایی در این عرصه اراده جوانان و دانشگاهیان این مرز و بوم در40 سال تحریم ظالمانه بوده است. رشد 36 پله‌ای ایران به لحاظ تولید علم از جایگاه 52 به شانزدهم در جهان و همچنین کسب رتبه نخست جهان اسلام بار دیگر مهر تأییدی بود بر تلاش پژوهشگران ایرانی که با همت خود نام ایران را در عرصه جهانی خوش درخشاندند.