به گزارش گروه اجتماعی قدس آنلاین، زلزله سیل یا هر خبر میهمان خوانده یا ناخوانده دیگری از این جنس که از گرد راه میرسد کام همه مان را تلخ میکند. هیبــت و بزرگیشــان به کنــار، اعداد و ارقامی که از عمق و بزرگی حادثه حکایت میکنند و تصاویر آوار و بغض و ضجههای بازماندگان تلنگری اســت که هر خواب ماندهای را بیدار میکند. بگذریم از آن عده که همواره کبکشــان خروس میخواند، ســرکیفند و سازشان را بــرای مقامهای سیاســی این جناح و آن گروه کــوک می‌کنند. یا جماعتی که باز همچون گذشته در سایتهای فروش اینترنتــی آگهیهای فــروش چادرهای اهدایی سازمانهای امداد رسان را منتشر کرده، یا ایرالینهایی که یک شبه قیمت پروازهای خود را افزایش داده و ماهیِ خود را از میان سیل پر تالطم هم گرفتند.

آدمهای بی ادعا

روی دیگر ســکه؛ جدا از تکــه پاره کردن تعارفهای پر طمطراق و گاه خامیکلمات و انشــاهای بیخاصیت در ظرف رسانهها؛ آســتین همتی اســت که عدهای بیادعا همــواره و پس از هر واقعــهای اینچنین، برای یاری رساندن به مصیبت زدگان باال میزنند. این بار هم که ســیل آمد باز همان حکایت متفاوت دو روی سکه و بیش از همه، تجلی همبستگی آدمهای بیادعا تکرار شد. مردمی کــه درهــای خانههایشــان را به روی مســافران گرفتار در ســیل گشودند، خودروهای خسارت دیده مسافران را تعمیر کردند و یا به پاس احترام به درگذشــتگان حادثه، از خیر مراسم جشن و پایکوبیشان گذشــتند. به قــول رهبر معظــم انقالب: ».... ایــن، بــار اول هم نیســت، در همه حوادث طبیعــی و بالیــای طبیعی -که حوادثی] اســت [که ظاهر بال دارد، اگرچه باطنش ممکن اســت نعمت و عطای الهی باشد- ملت ایران حقیقتاً جانانه وارد میدان میشوند، ما این را بارها و بارها آزمودهایم. این روح همبســتگی در میــان مردم ما و حالت بسیجشــوندگی بــرای خدمت به هممیهنان یک چیز استثنایی است... «. حسین قدیانی؛ رئیس سابق سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در توصیفی زیبا در یکــی از روزنامه ها این همبســتگی را تکثیر باکریها در ســیل اخیر میخواند و مینویسد: »...گمانم روزهای اخیر، ما با دو سیل روبهرو بودیم؛

سیلی که آب می آورد و سیلی که آبرو!

بله! اولی غم داشت و هنوز هم دارد، اما دومی تداعیگر روزهای مملو از مهر و عطوفت و ایثار جبهه و جنگ بود و هنوز هم هست! بنابراین حکایت مشــهور انساندوســتی شــهرداری به نام مهندس مهدی باکری هرگز در این دیار افســانه نیست! و نهتنها افسانه نیست، بلکه بهوقتش تبدیل میشود به یک الگو! در مســجد جامع یزد، تجلی این الگو را با همین چشــم خــود دیدم! بســیجیانی بودند؛ روحانی و دانشجو که داشــتند کمکهای مردمی را میبردند به مناطقی که باید! همه هم در سنی حدود ۲۵ سال! و صدالبته وسط تعطیالت نوروز! و خوب که نگاه میکنی، این مناظر را هم» فتحالمبین «میبینی! و راســتش آن» امید «که مــدام ورد زبان رهبر انقالب اســت، اتکا به آمادگی همین نسل دارد! که این، امتداد درخشانتر همان نســل کاوهها و چراغچیهاست! نسلی که موســم امتحان، جا نمیزند؛ چه دولت به وظایفش عمل کند؛ چه نکند! «سیلی سازنده و امید بخش انگار پس از این سیل ویرانگر، سیلی دیگر نیز از راه میرسد؛ سیلی که نه تخریبگر؛ که ســازنده است و امید بخش. با بزرگی و هیبتی بیش از سیل نخست. ناب و بیادعا. قطرات سهمگینی از اراده آدمهایی که خود در ظرف سیل اکنون موج آفرین شدهاند. اگــر بتــوان از همت تمام قــد گروههای جهادی که همواره پای کارند و بود و نبود حادثه برایشــان فرقی نمیکند، گذشت، نمیتوان چشــم خود را بر روی اتفاقهای ریز و درشــت مثل غیبت علیرضا بیرانوند دروازهبان خرمآبادی در تمرین پرسپولیس برای کمک به سیلزدگان لرستان و حضور داوطلب۱۲ ساله هاللاحمر برای کمک به سیلزدگان گلستان، کمکهای مردم زلزله زده ثالث باباجانی به سیلزدگان و یا زوج پزشکی که تصمیم گرفتند ماهعسلشان را در گمیشــان برای خدمت به مردم سیلزده بگذرانند. این سیل همبستگی با هیچ سدی مهار شدنی نیســت. باید قطره قطره آن را پاس داشــت و همچــون میراثی گران در ظــرف دریای افتخارات ملت جای داد.

همنوایی مردمــی پررنگتر از حمایتهای دولتی

حسین ابوالحسن تنهایی؛ جامعهشناس و استاد دانشگاه نیز از سنگینی کفه همنوایی گروهی مردم نسبت به حضور سازمانهای غیررسمی در حوادث غیرمترقبه میگوید و با بیان اینکه رخدادهای طبیعی همواره نوعی همدردی را بین مردم ایجاد میکند، ادامه میدهد: با بررسی آنچه در سیالبهای ۲۰ روز اخیر در ایران اتفاق افتاده میتوان این گونه نتیجه گرفت که پاسخهای درون گروهی بویژه پاسخهای قومیتی پر رنگتر از پاسخهای برون گروهی یعنی پاسخهای ســازمانهای رســمی ملی و دولتی و یا کمکهای سایر کشورهاست. تنهایی اضافه میکند: حمایتها و پاسخهای درون گروهی به صورت خودجوش در قالب اقداماتی مثل ایجاد سیل بندهایی که مردم درســت کردند در حال انجام است؛ اما به دلیل اینکه این پاسخها مدیریت نمیشود کوتاه مدت اســت؛ چرا که مسائل عاطفی زماندار است و متأسفانه این قبیل هیجانها با وجود ظرفیتهای خوبی که دارد چنانچه مدیریت نشود پس از مدتی کوتاه فروکش میکند. وی ادامــه میدهد: در کشــور ما به دلیل نگاه وزارت کشور و همچنین ستاد بحران تاکنون تشکلها و سازمانهای مردم نهاد برای این قبیل مواقع شکل نگرفته تا بتوانند در حوادث غیرمترقبه در چارچوب قانون به صورت آزادانه فعالیت کنند.

ظرفیت های نهفته در عواطف مردم

به گفتــه دکتر تنهایی اگر ســازمانهای مردمنهاد در این زمینه تشکیل شود بخوبی میتــوان از ظرفیتهایی کــه از عواطف خودجوش مردم نشأت میگیرد بهرهمند شــد که حداقل آن حضورشان کنار مردم آسیب دیده اســت که این حضور موجب دلگرمی آنها میشــود و در واقع حضور مــردم تأثیرگذارتر از حضور مســئوالن است، ضمن آنکه حضور مردم در عملکرد مسئوالن و همچنین انعکاس اخبار واقعی از سوی رسانه ملی نیز مؤثر خواهد بود. وی با بیان اینکــه اعتماد اجتماعی یکی از مهمترین مؤلفههای کمکهای مردمی محسوب میشــود، اظهار میدارد: طبق بررسیهای انجام شــده، اعتماد قومیتی و هویتی بیشــتر از اعتماد بــه نهادهای دولتی اســت؛ بنابراین وزارت کشور باید بتواند امکان فعالیــت قومیتها در قالب سازمانهای مردم نهاد را فراهم کند تا در چنین شرایطی به صورت قانونی و پایدار به صورت مستقل و با برنامهریزی دقیق و بلند مدت فعالیت کنند.

برنامه ریزی برای زیرساختهای اجتماعی

یک جامعهشناس دیگر نیز معتقد است سیل اخیر نشان داد که دولت باید سیاستها و برنامهریزیهای خود را بازنگری کند و روی زیر ساختهای اجتماعی) زیرساختهای انسانی(بیشــتر برنامهریزی کند. حسین ایمانی جاجرمی میگوید: سیالبهای اخیر میزان تابآوری جامعه را مشــخص کرد و اینکه نمیتــوان فقط با معیارهــای اقتصادی مشکالت را حل کرد. این دانشــیار دانشــگاه تهــران با بیــان اینکه همنوایــی و یــا روابط درون گروهی مهمترین ســرمایه اجتماعــی محســوب میشــود، میافزایــد: ایــن مهم نیازمند ایجاد شبکههای اجتماعی منسجم است که باید در کشــور ما تقویت و مهمتر از آن مدیریت شود ضمن آنکه الزم است بررسی شود افراد جامعه در زمان بروز بحران تا چه اندازه آمادگی همیاری و همکاری با یکدیگر را دارنــد و چگونه میتوانند این ظرفیتها را مدیریــت کنند تا دولت و مردم با کمک یکدیگر شرایط را در کوتاهترین زمان ممکن به حالت قبل برگردانند.

انتهای پیام/