ابتدا کمی درباره «هیاهو» توضیح بدهید. شعرها در چه قالبی هستند و به لحاظ مضمونی چه شعرهایی در آن هستند؟
کتاب «هیاهو» چند بخش دارد؛ بخش نخست کتاب بیشتر حاوی شعرهای حدیث نفس و توحیدی است و چند غزل با این مضامین. پس از بخش نخست، که به نوعی تحمیدیه و به سبک کتاب شعر قدماست، وارد شعرهای عاشقانه می‌شویم و پس از آن هم شعرهای اعتراضی و اجتماعی قرار دارند. درنهایت هم شعرهای آیینی قرار گرفته اند که شاید جدی‌ترین بخش کتاب، دست‌کم از سمت خودم باشد، اما حجم این بخش‌ها خیلی زیاد نیست، یعنی این‌طور نیست که در هر بخش مثلاً ۳۰-۲۰ تا شعر داشته باشم. کل کتاب ۷۲ صفحه است. اضافه بر غزل‌هایی که در بخش‌های اول بود، ۶-۵ رباعی هم در آخر کتاب است. شاید بتوان گفت این کتاب به‌نوعی کارنامه شاعری من از سال ۸۹ به بعد باشد. چکیده تلاش‌هایم در ساحت های مختلف در کنار هم قرار گرفته‌اند و هیاهو را ساخته‌اند.
چند شعر را کنار گذاشتید تا به شعرهای این کتاب برسید؟
از سال ۸۹ تا سال ۹۸ حدود ۹۰ شعر بود. ابتدا این ۹۰ شعر را نزد سعید بیابانکی بردم و نظر ایشان را خواستم. آقای بیابانکی تعدادی را که به نظرشان خوب بودند، علامت زدند. با محمدجواد شرافت و حسن بیاتانی هم درباره شعرها صحبت کردیم و گلچینی از همان ۹۰ تا را کنار گذاشتیم. پس از این مراحل خودم نشستم و شعرهایی را که انتخاب شده بودند، بالا و پایین کردم. تصمیم نهایی را خودم می‌گرفتم که کدام شعر را انتخاب کنم و کدام را بیرون بگذارم. شاید شعرهایی بود که دوستان خط زده بودند، ولی در نهایت در کتاب قرار دادم و یا شعری که دوستان انتخاب کرده بودند، اما من بنا بر نکاتی کنار گذاشتم.
غیر از این دوستان مؤسسه شهرستان ادب روی شعرها پیشنهادهایی داشتند که تلاش کردم آن‌ها را اصلاح کنم. ولی هدف من از جمع‌آوری این کتاب صرف خوب بودن آن نبود. دنبال این نبودم که یک مجموعه قوی و یکدست به لحاظ ادبی کار کنم، بلکه می‌خواستم در کنار شعرهای جدی‌تر، آثاری هم باشد که برای مخاطب جذاب و خواندنی باشد. مثلاً شعر شهید آوینی به این دلیل در مجموعه قرار گرفت که هم سوژه آن خاص بود و هم اینکه در فضای مجازی خیلی مطرح شده بود و مخاطب به آن اقبال نشان داده بود. اگرچه همین شعر به لحاظ تکنیکی شاید خیلی خوب نباشد و اشکال‌های زیادی هم داشته باشد.
در مجموع آنچه مهم بود، خسته‌کننده نبودن کتاب بود. نمی‌خواستم یک مجموعه شعر خوبِ خسته‌کننده داشته باشم. برای همین تلاش کردم با انتخاب شعرها کتاب را متنوع و جذاب‌تر کنم.
خودتان فکر می‌کنید در شعر تحت‌تأثیر چه نگاهی هستید و کتاب هیاهو در چه مسیری حرکت می‌کند؟
به دلیل اینکه مدتی است بیدل می‌خواندم و علاقه زیادی به بیدل دارم، بعضی از شعرهای کتاب هیاهو تحت‌تأثیر نگاه فکری و زبانی بیدل است. اگرچه در سبک هندی ارتباط افقی مهم‌تر از ارتباط عمودی غزل است، من تلاش کردم ارتباط عمودی ابیات را حفظ کنم. مثلاً در شعر نخست کتاب که شعری توحیدی است، تلاش کردم تمام شعر حول یک محور باشد که وحدت وجود است. بیشتر شعرهای حدیث نفسی هم تحت‌تأثیر بیدل و با توجه به همین نکته است. در شعرهای عاشقانه هم نظام فکری نداشتم. مثلاً این‌گونه نبود که بنشینم و درباره خصوصیات معشوقم فکر کنم. برای همین بعضی از شعرهای عاشقانه کتاب، مثل شعر فاضل نظری، از مدل فکری خودم خارج است. یعنی هر کس شعر را بخواند و مرا هم بشناسد، باور نمی‌کند آن را من نوشته‌ام. چون شعرهای عاشقانه کتاب حال و هوایی دارند که شاید به خیلی از شاعران دیگر بخورند، اما به من به عنوان یک آخوند نمی‌خورد.
اما کار اصلی خودم و آن قسمت از کتاب که برایم مهم و جدی‌تر است، شعرهای آیینی است. درباره شعرهای آیینی نگاه جدی‌تری دارم. مثلاً در سه شعر خطبه حضرت زینب(س) و خطبه ام‌کلثوم(س) و دیدار حبیب و میثم سه برش تاریخی را تبدیل به شعر کرده‌ام. در قدمای ما هم این سابقه هست که یک واقعه تاریخی را به متن و نثر تبدیل کنند، اما اکنون نیاز است با زبان شعری روز و ظرافت‌ها و لطافت‌هایی که دارد، وقایع تاریخی را به‌روز کنیم. متأسفانه این نوع کارها در شعر آیینی ما اتفاق نمی افتد و کمتر به آن پرداخته شده است. خود من پس از کتاب، شعر دیگری درباره خطبه حضرت زهرا(س) گفته ام و دارم در همین سیر کار می‌کنم. جدا از این به خاطر علاقه‌ای که به بیدل دارم، دوست دارم اندیشه بیدل را با زبان و شعر امروز بیان کنم، یعنی شعرهایی در فضای محتوایی بیدل.
گفتید در شعرهای عاشقانه نظام فکری وجود ندارد؛ آیا این نوع شعر عاشقانه خود شما را راضی می‌کند؟
این شعرها برای من بیشتر مشق‌هایی بودند که خوب درآمدند. وقتی دیگران هم گفتند خوب است تصمیم گرفتم در کتاب باشند، وگرنه خودم دلبستگی خاصی به این مدل شعر ندارم. این شعرها بیشتر برای این بود که مخاطب خسته نشود و با فضاهای متنوعی که در کتاب ایجاد می‌شود، آن را راحت‌تر ادامه بدهد. نمی‌خواستم تمام کتاب شعرهای آیینی باشند و کتاب حالت یکنواختی پیدا کند. بعضی شعرهای عاشقانه برای متنوع شدن کتاب گنجانده شدند. در نخستین کتابم خیلی به اینکه اندیشه نظام‌مند و منظمی داشته باشم توجه نداشتم.
فکر می‌کنید در کتاب‌های بعدی، شعرهای عاشقانه را به همین روال ادامه بدهید؟
من مدتی است که دیگر شعر عاشقانه ننوشته‌ام و طرفش نمی‌روم. نوشتن شعرهای عاشقانه بیشتر برای این بود که قلق شعر دستم بیاید. دوست دارم همان فضای آیینی و حدیث نفس را ادامه بدهم و آن شکل از شعرم را به نقطه خوب و روشنی برسانم.
یک اتفاق ویژه درباره کتاب شما حضور رهبری در غرفه شهرستان ادب و تحسین کتاب هیاهو توسط ایشان است. توضیح می‌دهید؟
وقتی مقام معظم رهبری به غرفه شهرستان ادب رفتند، خود من در نمایشگاه نبودم. اتفاقی که افتاد این بود که رهبری به غرفه شهرستان ادب می‌روند و چند کتاب را ورق می‌زنند. در این بین یکی از کتاب‌هایی که تورق کرده اند کتاب من بوده است. چند تا از شعرها را می‌خوانند و می‌پرسند که شاعر این کتاب از بچه‌های شهرستان ادب هستند؟ بچه‌های غرفه جواب می‌دهند، بله و رهبری فرموده‌اند، شعرهای کتاب خیلی خوب است و تشویق کرده‌اند. وقتی خبر این اتفاق را شنیدم، در جلسه‌ای بودم و خیلی ذوق کردم، طوری که دیگر نمی‌فهمیدم دیگران چه می‌گویند! واقعاً خیلی خوشحال شدم. احساس می‌کنم شعرهای من ارزش این اتفاق را ندارند و این فقط لطف خدا به من بود. امیدوارم ظرفیت این لطف و توجه را داشته باشم.
فکر می‌کنم تا اینجا به عنوان نخستین کتاب تجربه خوبی به دست آورده‌اید.
بله. در این مدت و در حوزه شعر، خدا عنایت زیادی به من داشته است و از این بابت واقعاً خوشحالم. مثلاً کتاب هیاهو پیش از چاپ، در جشنواره سوره حوزه هنری برگزیده شد، با شرایط خوبی چاپ شد، به نمایشگاه رسید، تا حالا فروش خوبی داشته است و در نهایت هم رهبری کتاب را خواندند و تشویق کردند؛ این‌ها واقعاً لذتبخش و خوب بود.
تاکنون فروش کتاب در نمایشگاه کتاب چطور بوده است؟
الحمدلله کتاب هیاهو پرفروش ترین کتاب شهرستان ادب بوده است. البته این حرف من برای یکی دو روز پیش است که کتابِ پرفروش غرفه شهرستان ادب بود. یک نکته جالب این است که وقتی مخاطبان کتاب من را در غرفه می‌دیدند، برایشان خیلی جالب بود که یک آخوند شاعر باشد و این شعرها را گفته باشد.
تا حالا مخاطبانی که کتاب را خوانده بودند آن را دوست داشتند. البته هنوز از سمت دوستان شاعر واکنش و نظری نگرفته‌ام، چون کتاب تازه چاپ شده و خیلی از عزیزان وقت نکرده‌اند کتاب را با دقت بخوانند و نظرشان را به من منتقل کنند. امیدوارم در کتاب های بعدی بتوانم قدم های بهتر و محکم‌تری در حوزه ادبیات بردارم.
انتهای پیام/
نظر شما