ایکوم (شورای جهانی موزه‌ها) همه ساله به مناسبت فرارسیدن سال جدید میلادی، شعاری برای موزه‌ها اعلام می‌کند.
شعار امسال «موزه‌ها به مثابه کانون‌های فرهنگی و آینده سنت‌ها» نام‌گذاری شده است.
این شعار خط مشی فعالیت یکساله موزه‌های دنیا محسوب می‌شود.
ایکوم آخرین تعریف از موزه را این‌گونه بیان می‌کند: موزه مکانی از گوناگونی‌های زندگی، نژاد، فضاهای زیستی، دانستنی‌ها، فرهنگ محیط زیست، میراث صنایع دستی، هنرها، شیوه‌های عشق‌ورزی، زندگی انسان از تولد تا مرگ و کانون فرهنگی با هدف ایجاد ارتباط، تعامل، آموزش، مشارکت جمعی، یادگیری، حفاظت و مرمت و مستندنگاری آثار موزه‌ای است.
برای پرداختن به این شعار ابتدا باید تعریفی از سنت داشته باشیم و سپس به نقش موزه‌ها در احیای سنت‌ها، آیین، آداب و رسوم بپردازیم.
میراث فرهنگی به‌طور کلی به دو بخش تقسیم می‌شود؛ میراث فرهنگی ملموس (مادی) و میراث فرهنگی ناملموس (معنوی).
میراث فرهنگی ملموس به بخشی اطلاق می‌شود که وجود خارجی دارند و قابل لمس هستند، مانند آثار و بناهای تاریخی و اشیای تاریخی که در موزه‌ها به نمایش درمی‌آیند.
میراث فرهنگی ناملموس و یا معنوی همان آداب و رسوم، سنت‌ها، آیین‌ها، زبان، گویش، اعتقادات و هنرهای نمایشی هستند که همانند میراث ملموس، پل ارتباطی بین گذشته و حال محسوب می‌شوند.
حفظ و احیای سنت‌ها یک موضوع ملی است و انتظار می‌رود دستگاه‌های مرتبط با موضوع تاریخ، فرهنگ و هنر، دانشگاه‌ها، محققان و عموم مردم به آن توجه داشته باشند.
موزه‌ها علاوه بر کاربرد نمایش، گردآوری، حفظ، احیا، مرمت و بازسازی آثار منقول و معرفی آن به بازدیدکنندگان، نباید از معرفی و احیای سنت‌ها غافل شوند.
ایران به لحاظ تنوع در آیین، آداب و رسوم و سنت‌ها یکی از مهم‌ترین کشورهای دنیاست. سنت‌ها در ایران به‌طور کلی به دو بخش سنت‌های پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم می‌شوند.
سنت‌های پیش از اسلام شامل آیین برگزاری نوروز و نوروزگاه، چهارشنبه سوری، سفره هفت سین و... هستند.
سنت در دوره اسلامی در نظر فقها، اصولیون، جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی تعاریف مختلف و نزدیک به یکدیگر دارد.
اصولیون سنت را یکی از منابع تشریع و آنچه از سوی پیامبر(ص) صادر شده می‌دانند.
جامعه‌شناسی سنت را سیره و طریقه (خوب یا بد) تعریف می‌کند.
فقهای اهل بیت(ع) سنت را قول و فعل معصومین و امامان می‌دانند.
در عربی، سنت به معنای جریان ملایم تعریف شده است.
انسان‌شناسان، سنت را آداب و رسومی می‌دانند که به صورت شفاهی از گذشتگان به ارث رسیده است.
به‌طور کلی سنت همان رفتاری است که از نسل یک جامعه به دیگر جوامع انتقال پیدا می‌کند.
با این تعاریف، وظایف موزه به‌مثابه کانون‌های فرهنگی دوچندان می‌شود و احیا و حفظ این سنت‌ها در بسیاری از آثار موزه‌ای به اشکال مختلف هنری طرح و نقش، حک شده است و آن بخش‌هایی که امکان آن به‌صورت دیداری وجود دارد، باید با برگزاری مراسم نشست‌های تخصصی و با بهره‌گیری از هنرمندان هنرهای نمایشی، تجسمی و با زبان هنر، خود را برای نسل جدید و بازدیدکنندگان به نمایش بگذارند و سهم خود را در حفظ و احیای سنت‌ها ادا کنند.
منبع: روزنامه قدس
انتهای پیام/
نظر شما