میترا ملکی پژوهشگر حوزه اجتماعی/
«ترافیک سنگین در جاده‌های شمال»؛ این تیترِ تکراری‌ترین خبری است که در طول سال و ایام تعطیل منتشر می‌شود. هر چند این ترافیک از نظر مسافران ملال‌آور و با عینک پلیس پرزحمت است، اما از نگاه اقتصادی پرابهام و سؤال‌برانگیز است؛ چراکه مسافرت در ادبیات اقتصادی معنای افزایش مصرف و تقاضا را می‌دهد؛ یعنی مسافران باید درآمد و پول در جیب داشته باشند تا بتوانند هزینه‌های مسافرت را بپردازند. اما وقتی آمارها از کاهش 80 درصدی قدرت خرید مردم خبر می‌دهد، ترافیک سنگین جاده‌های منتهی به شمال کشور در تعطیلات موجب شگفتی می‌شود.
صف خودروها، از پراید تا سانتافه و لکسوس در جاده‌های شمال این پرسش را در ذهن برخی ایجاد می‌کند که آیا کاهش قدرت خرید مردم، در سبک و کیفیت زندگی‌شان اثری نداشته است؟
در تعطیلات نوروزی هم با توجه به اقتصاد ناآرام کشور، کاهش سفرهای داخلی پیش‌بینی می‌شد، اما آمارها از افزایش مسافرت‌های نوروزی حکایت داشت. مسئولان سازمان میراث فرهنگی از افزایش 22 تا 23 درصدی سفرهای داخلی نسبت به سال گذشته خبر دادند که در این بین از تأثیر سیل و شرایط بد آب و هوایی در کاهش آن هم نباید غافل شد.
اما این سکه روی دیگری هم دارد...
افزایش قیمت دلار، مسیرِ سفر ایرانی‌های اروپاگرد را به سمت کشورهای همسایه و شهرهای شمالی ایران عوض کرده است. یکی از اعضای جامعه تورگردانان ایران در مصاحبه‌ای از کساد شدن بازار آژانس‌های مسافرتی برای سفرهای خارجی خبر داد.
حتی دهک‌های بالای جامعه هم از اثرات کاهش ارزش پول کشور مصون نمانده‌اند و افزایش قیمت دلار سبب افت نزدیک به 50 درصدی تعداد متقاضیان ایرانیِ سفر به کشورهای اروپایی شده است. به این ترتیب سهمی از ترافیک سنگین جاده‌های شمال مربوط به دهک‌های متوسط جامعه است که سفر به کشورهای همسایه را از فهرست تفریح‌هایشان حذف کرده‌اند.
آمار دیگری که از سوی ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر سازمان میراث فرهنگی منتشر شده است، از 32 درصد کاهش مسافرت به خارج از کشور (اروپا و کشورهای همسایه) در تعطیلات نوروزی حکایت می‌کند. با وجود اینکه سفرهای داخلی هم چندان ارزان تمام نمی‌شود، اما برای مردمی که 80 درصدِ قدرت خریدشان را از دست داده‌اند شاید آخرین گزینه برای گذراندن تعطیلاتشان باشد. اما هزینه یک مسافرت ارزان‌قیمت داخلی چقدر تمام می‌شود؟
بسیاری دیگر از افراد تلاش کرده‌اند هزینه‌های مسافرتشان را کاهش دهند و سطح توقعشان را پایین بیاوردند. طبق آمارها 60 درصد هزینه‌های یک سفر تفریحی داخلی مربوط به اجاره سوئیت است که شواهد از حذف این هزینه و استفاده از انواع چادرهای ارزان‌قیمت مسافرتی است.
چند خانواده ایرانی با هم قرار می‌گذارند، یک چادر مسافرتی ارزان‌قیمت می‌خرند، عمده مواد خام غذایی را هم از خانه به همراه آورده و با یک پیک‌نیک کار را راه می‌اندازند. اگر بخواهند ولخرجی کنند چند سیخ جوجه کباب به این مسافرت تفریحی اضافه می‌شود که خرجش چند کیلو مرغ و یک بسته زغال است!
حالا با خواندن این گزارش دیگر از شنیدن و دیدن ترافیک سنگین جاده‌های شمالی کشور تعجب نخواهید کرد، چون مشخص شد ارزان‌ترین راه سپری کردن تعطیلات، زدن به دل جاده‌های شمال با حداقل هزینه خورد و خوراک و یک چادر مسافرتی است؛ اما اگر قرار بر افزایش نرخ بنزین باشد باز هم سفرهای جاده‌ای در فهرست بسیار کوتاه تفریحات ایرانیان باقی می‌ماند؟
نظر شما