تحولات لبنان و فلسطین

۱ تیر ۱۳۹۸ - ۰۸:۰۹
کد خبر: 660662

یادداشت

خلأ قانونی در حمایت از حقوق حیوانات

حجت الاسلام کمیل نظافت آملی

 رویکرد و رفتار انسان با حیوانات در اسلام بخوبی تبیین شده است. در دین ما گرچه بر مقام انسان به عنوان اشرف مخلوقات تأکید شده، اما بر ارزش سایر جانداران از جمله حیوانات نیز توجه داشــته و به همین دلیل آدمی ملزم به رفتار مسئولانه نسبت به حیات وحش است و به همین منظور نیز قوانین و احکام ویژه‌ای برای رعایت حقوق جانوران وجود دارد تا ضمن حفظ نسل، آنها نیز براحتی به حیات خویش ادامه دهند.

 این قوانین شــامل رفتار اخلاقی با حیوانات، نفی خشونت در ذبح، چگونگی کشتن جانوران و... میشود. برای مثال افراد حق ندارند به یک پهلو اسب سواری کنند. این کار حتماً باید به دو پهلو باشد تا توازن برقرار شود و حیوان اذیت نشود.

 یا کسی حتی حق زدن ســیلی به حیوانی را ندارد. همین طور روایت است که اگرفردی ظرف آبی برای وضو دارد، اما حیوانی تشنه است باید آب را برای رفع تشنگی به حیوان بدهد و خود به جای وضو تیمم کند و نماز بخواند. اما اوج حمایت اسلام آنجاست که پیامبر گرامی ما در حدیثی مکه مکرمه را «حرم امنی» می‌خواند که در آن نباید شاخه درختی را شکست و جانوری را رمانید.

 دقت و ظرافت دین اسلام نسبت به رفتار انسان با حیوانات، ما را مقید می‌کند که هر ظلمی را به حیوانات روا نکنیم، اما متأسفانه در مجامع اسلامی از جمله در کشور ما عده‌ای، برخی موارد فقهی را با برخی دیگر به اشتباه تحلیل می‌کنند؛ مثلاً نجاست یک حیوان را مجوزی برای اذیت و آزار و حتی کشتار آن، تلقی می‌کنند در صورتی که نجاست یک حیوان حکم فقهی است و باید رعایت شود، درست مثل باطل بودن نماز با لباس آغشته به خون که باید رعایت شود.

این موضوع به این معناست که باید با لباس پاک نماز خواند. اما به دلیل نجس بودن گونه‌ای از حیوانات نمی‌توان حقوق آنها را نادیده گرفت و آنها را از بین برد.

 در واقع در اســلام مادامی که حیوان از نظر جانی و مالی خســارتی وارد نکند، حق کشتن و حتی اسارت آنها در قفس و به نمایش عمومی گذاشتن آنها را نیز نداریم.

 با وجود این متأسفانه هر از گاهی گزارش‌هایی از شکار غیرمجاز و کشتن وحشیانه جانوران وحشی ارائه می‌شود که نگرانی‌های شدید کنش‌گران محیط زیست و مسائل اجتماعی را به دنبال دارد.

 دو انسان نما توله خرس دوساله‌ای را که از تپه ای به درون چاله ای از آب ســقوط کرده با چوب و سنگ مورد حمله قرار می‌دهند، به گونه‌ای که این اقدام سرانجام به مرگ حیوان منجر شده است.

اقدامی که از جهل، نادانی و شناخت نداشتن اهمیت حفظ گونه‌های جانوری حکایت دارد. وقوع این گونه حوادث تلخ درحالی است که فرهنگ غنی اسلامی و ملی ما بارها و بارها از حیات و رفاه حیوانات به معنای واقعی دفاع کرده است.

 دلیل آن هم کاملاً روشن است؛ چون موجودات زنده مجموعه بهم پیوسته‌ای هستند که همه برای بقا به یکدیگر وابسته‌اند. برای مثال حیوانات بخشی از اکوسیستمی هستند که در افزایش بهره‌وری و پایداری بوم سازه‌ها نقش اساسی دارند و انسان برای تأمین آب، غذا ، ارزشه‌ای زیبایی شناختی و فعالیت‌های تفریحی و .... به آن وابسته است.

در واقع در یک سیر تکاملی تمامی موجودات زنده به یکدیگر وابســته هستند؛ بنابراین با از میان رفتن حیوانات اکوسیستم سرزمین ما نیز تحت تأثیر قرار میگیرد، پس حفاظت از موجودات زنده یک ضرورت است که برای این منظور عالوه بر آموزش مسائل زیست محیطی به آحاد جامعه بویژه کودکان به تدوین قوانین تازه نیاز داریم.

 به عبارت دیگر برای دفاع یا حمایت از حقوق حیوانات در حال حاضر خلا قانونی داریم. یعنی قانون خاصی در حمایت از حیوانات نداریم و به همین دلیل گاهی نمی‌دانیم برای مثال در مواجهه با فردی که روباهی را اســیر کرده و آن را به آتش می‌کشد و زجرکــش می‌کند، چه مجازاتی را باید اعمال کرد، آن هم وقتی می‌دانیم زجر کش کردن حیوانات با هر منطقی غیراخلاقی اســت.

بــا این حال هنوز قانون حمایت از حیوانات در مجلس به تصویب نرســیده است، البته بعضی از قضات محترم کشور برخورد قاطع و خوبی با متخلفانی که اقدام به آزار و اذیت حیوانات میکنند، اعمال کرده و احکامی را صادر می‌کنند که هم حقوق حیوانات حفظ شــود و هم کرامت انسانی زیر سؤال نرود.

 خلاصه آنکه با وجود همه این مسائل به نظر می‌رسد جامعه ما نیز همچون جوامع دیگر هر روز بیش از گذشته در راستای رفاه حیوانات گام بر می‌دارد و به سویی می‌رود که هر چیز در جایگاه خودش حفظ شود و زندگی کند.

/انتهای پیام

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.