حجت الاسلام والمسلمین محمد رضایی تهرانی در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین بیان کرد: نامگذاری دهه کرامت که به مناسبت میلاد باسعادت حضرت معصومه (س) آغاز و با میلاد حضرت ثامن الحجج علی ابن موسی الرضا(ع) به پایان می رسد، بسیار اقدام نیکو و ارزنده ای است. اما معمولا در این ایام، کمتر به لزوم کسب اخلاق کریمانه و معیارهای کرامت پرداخته می شود.

وی افزود: شاخصه های کرامت بسیار مفصل است و اهل بیت عصمت و طهارت در معیارهای وسیعی ای به آن پرداخته اند. به گونه ای که علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار جلد ۷۵ فصلی را مطرح کرده اند به عنوان مرزهای کرامت.

وی تصریح کرد: اگر بخواهیم به خصلت اخلاق کریمانه آراسته باشیم دهه کرامت بهترین فرصت برای تمرین آن است و برای تمرین باید بدانیم که در قرآن و سخنان گهربار اهل بیت عصمت و طهارت چگونه از  کرامت یاد شده است.

وی خاطرنشان کرد: ابتدا باید گفت که از نظر قرآن مهمترین معیار کرامت تقوا است. در سوره حجرات آمده است که " إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ اللَّهِ أَتقاکُم". در واقع تقوا را می توان خداباوری در اندیشه و خدامداری در عمل تعریف کرد. بر اساس این آیه از قرآن هرکه تقوایش بیشتر است کرامتش هم بیشتر است. چون در مسیر تعالیم الهی قرار گرفته و در حال حرکت و پویایی است.

وی اظهار داشت: در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که سه چیز بر کرامت انسان دلالت می کند: خوش اخلاقی، کنترل خشم و چشم پاکی. اگر هر کدام از اینها در انسان تبلور نداشته باشد، کرامتش با کاستی روبرو خواهد شد. ممکن است برخی خوش اخلاق بوده و بر خشم خود مسلط باشند اما چشم پاک نداشته باشند. این مشکلات انسان را از اخلاق کریمانه دور می کند.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در روایتی از امیرالمومنین علی (ع) آمده است که نشانه کرامت، تحمل کردن دیگران است. برخی ظرفیت تحمل دیگران را ندارند. این هنر بزرگی است که انسان بتواند افراد دیگری را که با او هم رای و هم تفکر نیستند را تحمل کند.  

وی عنوان کرد: امام حسن(ع) نیز در حدیثی دو معیار برای کرامت ذکر می نمایند. ایشان می فرمایند: کرامت تقدم در خیر و کمک به نیازمندان در هنگامه تنگدستی است.

وی اضافه کرد: برخی اوقات انسان به همنوعش کمک می کند اما این کار را بسیار دیر انجام می دهد. شاید وقتی که نیازمند نیازش را به زبان آورده و آبرویش در معرض خطر قرار گرفته است. انسان اگر زمانی متوجه شد که شخصی گرفتار و نیازمند است، قبل از آنکه عنوان کند نیازش را برآوده نماید آنوقت است که در انجام کار خیر پیشدستی و تقدم داشته است.

حجت الاسلام والمسلمین محمد رضایی تهرانی گفت: معمولا در سختی ها و قحطی ها انسان مراقبت بیشتری بر اموال خود دارد. اگر در این مواقع افراد بتوانند از اموال خود هر چند ناچیز به نیازمندان کمک کنند هنر کرده اند و این کار خیرشان به معیارهای کرامت بسیار نزدیک خواهد بود.

وی در ادامه به ذکر حدیثی از حضرت علی (ع) پرداخت و عنوان کرد: خوشرویی و گشاده دستی مصداقی ازکرامت است. خوشرویی با خوش اخلاقی متفاوت است. افرادی هستند که خوش اخلاقند اما قیافه ای گرفته و درهم دارند. برخی دیگر نیکوکار هستند اما چندان دست گشاده ای ندارند و نمی توانند به معنی تمام کلمه بذل و بخشش داشته باشند. این موارد انسان را از اخلاق کریمانه دور می کند.

وی متذکر شد: در روایتی دیگر امام علی(ع) می فرمایند: کرامت صبوری پسندیده داشتن است. بدین معنی که باید به آخرین درجه صبوری رسید. برخی صبر و حوصله را پیشه می کنند اما نق زدن و شکایت کردن را هم به آن اضافه می کنند.

وی اعلام کرد: حدیث بسیار زیبای دیگری از امام اول شیعیان علی(ع) هست که می فرماید: کرامت مقدم داشتن آبرو بر سرمایه است. مال را باید در مسیر آبرو خرج کرد نه اینکه آبرو را برای کسب اموال هزینه کنیم. اگر این حدیث شریف، مد نظر یک جامعه یا امت قرار گیرد آنوقت هیچ گاه عزت ها و افتخاراتش را برای کسب اموال دنیا، زیر پا نخواهد گذاشت.   

وی ادامه داد: وفای به عهد دیگر مصداق کرامت است. امیرالمومنین(ع)، می فرماید: کرامت انجام تعهدات است. گاهی اوقات دیده می شود انسانهایی هستند که افراد خوب و صالحی هستند اما خوش قول نیستند. هرگاه به آنها مراجعه شود برای برآورده شدن قول و عهدشان روز دیگری را حواله می دهند. این از کرامت به دور است.

وی اظهار کرد: در حدیث دیگری، کنترل زبان دیگر مصداق کرامت بیان شده است. کریم آن است که بر زبان خود کنترل داشته باشد. در یک تعبیر از یکی از بزرگان، برای زبان بیش از صد آفت شمرده شده است. اگر کسی بتواند بر این عضو از بدن خود کنترل داشته باشد باطبع از بسیاری از آفت ها دور شده است. کنترل بر زبان به معنای مالک بودن بر آن است نه خاموش بودن. یعنی باید به موقع صحبت کرد، به موقع فریاد کشید و به موقع خاموش بود.

سعدی می گوید: دو چیز طیره عقل است دم فرو بستن / به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی

این استاد حوزه ودانشگاه افزود: یک بیان نورانی نیز از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است که از ایشان پرسیدند اهل کرم چه کسانی هستند؟ ایشان فرمودند: افرادی که در مساجد محافل ذکر برپا می کنند. این حدیث بیانگر این است که مسجد محوری در جامعه باعث کرامت پروری خواهد شد. به عبارت دیگر افرادی که در مسجد به عبادت و تعالیم الهی مشغول می شوند اهل ذکر و کریم خواهند شد. اگر شخصی در اینگونه جلسات شرکت نموده اما خصوصیات کریمانه را در خود مشاهده نکرد، باید بداند که از روح و معنویات مسجد جدا بوده است و تنها در مسجد حضور فیزیکی داشته است.

وی خاطرنشان کرد: حضرت علی (ع) در حدیث دیگری می فرمایند: شهوت گریزی باعث تقویت کرامت در انسان خواهد شد. باید توجه داشت که وجود شهوت در انسان یک حقیقت است، اما اینکه شهوت انسان را کنترل کند یک امر مذموم و ناپسند است. خیلی مهم است که انسان چشمش را مدیریت کند یا چشم انسان را. وقتی بتوانیم بر تمام اعضای بدن مسلط باشیم به یک وحدت و انسجام خواهیم رسید اما وقتی که اعضای بدن بر ما مسلط باشند و هر کدام ما را به یک طرف بکشند دارای اخلاق و روحیه پراکنده خواهیم بود.

وی گفت: در حدیثی دیگری امیرالمومنین(ع) می فرمایند: کسی که به کرامت برسد دنیا برایش کوچک خواهد بود. تمام اختلاس ها و حق خوری ها و ظلم ها برای این است که دنیا در چشم عده ای بزرگ می شود و آنها را از کرامت دور می کند. در حالیکه در تعالیم اسلامی آمده است که انسان از دنیا بزرگتر است و بهشت بهای انسان است و نباید به کمتر از آن خودمان را بفروشیم. افرادی که چنین نگاهی به دنیا دارند هیچوقت راضی نخواهند شد که خودشان را به آلودگی های کم ارزش دنیایی گرفتار کنند. هر گناهی قسمتی از کرامت انسان را خدشه دار می کند.

انتهای پیام /