گره امام رضایی وصال بر دل عشاق جوان مشهد

اصطلاحا زیرزمین حرم، بست شیخ طوسی و رواقی مخصوص پیوندهای آسمانی در جوار ولی نعمت مشهدی‌ها، دقیقا همان جاست که نام شمس‌الشموس این بار برخلاف همه گره گشایی‌ها، مهر و مودت نوعروسان و تازه دامادان عاشق را به‌یکدیگر گره و وصال این جوانان را رقم می‌زند.  

وارد رواق که می‌شوی همه چیز برای یک جشن ساده و عاشقانه مهیا شده است، دور تا دورت خانواده‌ها، دختران و پسران عاشق پیشه‌ای را می‌بینی که برخی از اضطراب این روز به‌یادماندنی دست و پای خود را گم کرده‌اند و لب را به‌دندان گرفته، ریز می‌خندند.

برخی، اما لباس فاخر پوشیده‌اند و زیر چشمی نوعروسشان را نگاه می‌کنند.

این مراسم برای همه یکسان برگزار می‌شود فقیر و غنی ندارد، جشنی ساده، زیبا و البته در صحن و سرایی که هر لحظه تنفس در آن بوی بهشت می‌دهد.

جایگاه عروس و داماد دیگر مبلمانی متنوع، گران قیمت یا سفره‌ای با طراحی خاص نیست، بلکه چیزی فراتر از همه آنها و سجاده‌هایی سفید رنگ، با تربت کربلا و یک جلد قرآن است.

آینه کاری‌های این رواق و عطر و بویی که از شور و حرارت جوانان به‌مشام می‌رسد، زیبایی خاصی به‌محفل بخشیده است.

دو یار عاشق بر سجاده‌ای از بال فرشتگان نشسته‌اند و منتظر آمدن عاقد و جاری شدن خطبه‌ای هستند که بعد از آن، شیرینی پایان ناپذیر وصال را به‌آنان هدیه می‌دهد.

دو روحانی که عبایی قهوه‌ای رنگ بر تن دارند در گوشه‌ای از رواق مشغول صحبت هستند، به‌آنها نزدیک می‌شوی و از رسمی می‌پرسی که در دیگر نقاط ایران سابقه ندارد و تنها این مشهد الرضا است که علاوه بر شادی دل و شفای بیماران، دل‌های عاشق پیشه را هم شاد می‌کند.

شروع شیرین زندگی  در حریمی متبرک

نامش بر کارتی که بر سینه دارد نمایان است، سید غلامعلی نژادی، درحالی که تسبیحی در دست دارد از ذکر گفتن دست می‌کشد و این‌گونه پاسخ می‌دهد که مردم مشهد برای تیمن و تبرک، سعی می‌کنند خطبه عقد خود را در حرم و در کنار جوار امام رضا(ع ) جاری کنند تا زندگی‌شان به‌یمن وجود این امام همام، شیرین و آسان ادامه یابد.

بدون پرسیدن سوال توضیحات بیشتری می‌دهد: برای خواندن خطبه در این مکان مدارک خاصی نیاز نیست و فقط شناسنامه عروس، داماد و پدر عروس کفایت می‌کند.

این روحانی می‌گوید: هر روز از ساعت 6 تا 23 مردم برای عقد به‌این رواق مراجعه می‌کنند، حتی در روزهای تعطیل نیز ما کار خود را انجام می‌دهیم و در روزهای عید یا ولادت ائمه سرمان شلوغ‌تر از همیشه است.

از او می‌خواهم چند خاطره متفاوت و جذاب از پیوندهایی جالب را برایم بازگو کند که این‌گونه شروع می‌کند: حدود پنج سالی است که به‌این کار مشغول هستم، در این سال‌ها خاطرات جالبی هم برایم رخ داده است، یادم می‌آید خانواده‌ای با دختر 13 ساله خود و خانواده داماد برای عقد ازدواج مراجعه کرده بودند، اما ما طبق قانون نمی‌توانیم افراد کوچک‌تر از 14 سال را به‌عقد هم در بیاوریم، برای همین این کار را نکردم و خانواده‌ها ناراحت شده و رفتند.

وی ادامه می‌دهد: خاطره بدی هم از این ازدواج ها دارم، دختری جوان را روز شنبه به‌عقد پسری در آوردم، اما بعد از چند روز آن دختر به‌من مراجعه کرد و گفت نتیجه آزمایش اعتیاد همسرش روز چهارشنبه به‌دستش رسیده و متوجه شده که تست اعتیاد او مثبت بوده و مجبور به‌طلاق شده‌اند.

اما جالب‌ترین خاطره مربوط به‌ازدواج یک زوج مسن است، آنها که 66 و 70 سال عمر داشتند به‌تنهایی برای ازدواج مراجعه کرده بودند و من هم خطبه عقد را برای آنها خواندم و توانستند به‌وصال برسند.

نژادی می‌گوید: عقدی که ما اینجا می‌خوانیم عقد مشروط است و 12 شرط دارد، چنانچه دختری را عقد کنیم و همسرش بعد از عقد، معتاد شود یا 6 ماه نفقه پرداخت نکند، زندانی شود، 6 ماه گم شود، به‌مرض صعب العلاج مبتلا شود که ادامه زندگی برای همسرش مختل شود، اخلاق او بد شود، دیوانه شود، مجددا ازدواج کند، شغلی منافی جایگاه همسرش اختیار کند، یا دو همسر داشته باشد، به‌همسرش وکالت می‌دهد که چنانچه به‌یکی از این شروط مبتلا شد با آن وکالت، همسرش بتواند خود را مطلقه کند.

وی بیان می‌کند: ما عقدنامه برای زوج‌ها صادر نمی‌کنیم، اما عقدها را در دفتر خودمان ثبت می‌کنیم تا چنانچه اشکالی پیش آمد ما اطلاعاتی داشته باشیم.

آزمون کتبی برای انتخاب عاقد

نژادی در خصوص نحوه ورود به‌بخش ازدواج یادآور می‌شود: قبلا این‌گونه نبود، اما اکنون چند سالی است که از متقاضیان، آزمون کتبی و شفاهی گرفته می‌شود و حتی حراست نیز باید تایید کند، اما نکته مهم این است که چنانچه کسی اینجا صیغه موقت انجام دهد، اخراج می‌شود.  
 
وی می‌گوید: ما در روزهای معمولی روزی پنج، 6 یا در کم‌ترین حالت سه عقد انجام می‌دهیم، اما از آستان قدس دریافتی نداریم و فقط خانواده عروس و داماد به‌ما شیرینی انجام  عقد را پرداخت می‌کنند.

نژادی با اشاره به‌روایتی از مرحوم شیخ کلینی می‌گوید: زیارت امام رضا(ع ) ثوابی بیشتر از  70 هزار حج دارد و به‌همین دلیل است که خانواده‌ها تلاش می‌کنند فرزندانشان با ازدواج در کنار امام رضا(ع ) و زیارت که امری مستحب است، در ابتدای زندگی مشترک مورد توجه ائمه باشند.

با اجازه پدر و مادرم؛ بله

به‌اینجای گفت‌وگو که می‌رسد جوانی شناسنامه به‌دست به‌سمت این عاقد می‌آید و از او می‌خواهد خطبه عقد را برایشان جاری کند.

سجاده‌ای سفید با دو گل رز سرخ که سمبل عشقی دیرینه است در میانه رواق گسترده می‌شود، عروس و داماد روی سجاده می‌نشینند و عاقد از عروس وکالت قرائت خطبه را می‌خواهد که او با گفتن با اجازه پدر و مادرم بله، به‌عاقد رخصت می‌دهد و خطبه جاری می‌شود، چند ثانیه بعد این دختر و پسر عاشق هم به‌جرگه متاهلان می‌پیوندند و سپس نماز شکر برای وصال به‌عشق را در کنار یکدیگر به‌جای می‌آورند.

فیلم و عکس‌هایی که مخفیانه و به‌دور از نگاه خدام گرفته می‌شود، هم یکی از حاشیه‌های این جشن‌های کوچک است.

دهه کرامت است و ولادت مولا، این مسئله جوانان زیادی را برای ثبت ازدواج در یک مناسبت با شکوه به‌حریم بهشتی امام رضا(ع) کشانده است، دور تا دور رواق خانواده‌ها و عروس و دامادها به‌نوبت نشسته‌اند تا نوبت ثبت عاشقی آنها هم فرا برسد.

اضطراب شیرین

عروسی تنها به‌روی سجاده نشسته و داماد که هنوز به‌او محرم نشده از نشستن در کنار عروسش خجالت‌زده است و خود را با میهمانان سرگرم می‌کند.  

به‌این عروس جوان نزدیک می‌شوم چشمانش از شوق برق می‌زند، اما قرآن را باز کرده و زیر لب نجوا می‌کند تا کمی از اضطراب خود را کم کند، با او هم صحبت می‌شوم تا از قصه عشقش بگوید: من 21 سال سن دارم و همسرم از آشنایان خانوادگی ما است چند باری به‌خواستگاری آمدند و با دیدن اخلاق و رفتار مناسبی که داشت راضی به‌ازدواج با او شدم.

مینا نویدپور می‌گوید: جشن آغاز زندگی باید کاملا به‌یادماندنی و خوب برگزار شود، به‌همین دلیل تصمیم گرفتیم، ابتدا با رخصت از حضرت رضا(ع ) محرم شویم و سپس جشن بزرگ‌تری را با حضور اقوام برگزار کنیم.

حرم مکانی برای پیوندهای جاودانه

پدر این عروس که کمی عقب‌تر از جمعیت ایستاده، می‌گوید: من و مادر عروس خانم هم در حرم پیوند ازدواج مان را جاودانه کردیم، علت این کار هم متبرک شدن زندگی مشترک با نام علی ابن موسی الرضا(ع ) است.

عقدی با تاریخچه چند هزار ساله

کم‌کم از این عاشق پیشه‌ها فاصله می‌گیرم که تاریخچه این رسم مرا به‌فکر وا می‌دارد، به‌همین دلیل به‌کفشداران همان رواق مراجعه می‌کنم و از تاریخچه آن می‌پرسم؟

سید حسن صدر که مردی میانسال است، می‌گوید: این رسم از زمان‌های قدیم در مشهد اجرا می‌شده و مشهدی‌ها برای تبرک و خوش یمنی در حرم، عقد می‌کردند حتی در زمان رضاخان که ضریح،  بخش زنانه و مردانه نداشت و همگی به‌دور ضریح می‌چرخیدند، در قسمت بالاسر حضرت، خطبه عقد جاری می‌شد، به‌همین دلیل می‌گویند عقد بالاسر حضرت.

این کفشدار که لباس سبز خدمت به‌تن دارد، ادامه می‌دهد: بعد که قسمت زنانه و مردانه جدا شد، کم‌کم دارالولایه را ساختند و مراسم عقد آنجا و در انظار عمومی برگزار می‌شد، اما آنجا به‌گونه‌ای بود که جوانان بسیاری برای نظاره کردن تجمع می‌کردند، به همین دلیل بست شیخ طوسی که ساخته شد مراسم عقد را به‌آنجا منتقل کردند.

وی در حالی که کفش‌های یک زائر را تحویل می‌گیرد، می‌گوید: این کار همیشه در حرم صورت می‌گیرد و حتی روزهای جشن و اعیاد مردم بیشتری به‌اینجا مراجعه می‌کنند.

میلاد امام رضا(ع ) بهانه عاشقی دیگر

میلاد امام رضا (ع ) برای همه مردم ایران اهمیت فراوانی دارد، اما مشهدی‌ها که مجاور و همسایه امام هستند ارادتی دو چندان به‌ولی نعمت خود دارند، به‌همین دلیل در شادی و غم همیشه به‌دامان مهر امام رئوف پناه می‌برند.

حال که دهه کرامت فرا رسیده و روزهای پایانی خود را می‌گذارند جوانان سعی می‌کنند در این فرصت باقی مانده، رسم دیرینه خود را اجرا کنند و برای پیوندی ابدی، از پیشوای دینی خود مدد بگیرند.

منبع:فارس