زهره حسنی سعدی دبیر کارگروه زنان و خانواده انجمن اسالمی مستقل دانشگاه تهران/

مهمترین موانع ازدواج در جامعه ایرانی تشــکیل خانواده و ازدواج در فرهنگ و جامعه ایرانی بسیار مهم است. از دلایل اهمیت خانواده، میتوان به نقشــی که در تربیت افراد دارد، اشــاره کرد.

هیچ نهــادی نمی‌تواند جایگزین خانواده در فرایند تربیت و تأمین نیازهای روحی و روانی افراد شــود. نیروی انسانی و افراد یک جامعه، رکن مهم و اصلی پیشرفت یک جامعه اســت.

 بنابراین میتوان به خوبی به نقش مهم نهاد خانواده پی برد . ازدواج نیز به دلیل آنکه شروع تشکیل خانواده است و همچنین تأمین نیازهای اصلی و مهم نیروی جــوان جامعه در چارچوب آن صورت میگیرد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

 در فرهنگ ما ایرانیان برطرف شــدن نیاز عاطفی و جنسی که پس از سن بلوغ ظاهر میشــود در چارچوب ازدواج تأمین می‌شود. در سال‌های اخیر میانگین سن بلوغ در دختران به ۱۱ و در پسران به ۱۳ سال رسیده است.

 از سوی دیگر با وجود کاهش ســن بلوغ با افزایش ســن ازدواج روبه‌رو هستیم. به طوری که میانگین ســن ازدواج در دختران به ۲۴ ســال و در پسران به ۲۹ سال رسیده اســت.

این افزایش در حالی که افراد زودتر به بلوغ میرســند، مشکل‌آفرین اســت و هم به فرد و هم به جامعه آسیب میرساند. با تأخیر ازدواج، جوانان با بحران‌های روحی و عاطفی بیشتری مواجه می‌شوند و برای برطرف ساختن نیاز خود به سمت روابط نامشروع و خارج از چارچوب عرف و شرع حرکت می‌کنند.

 این افزایش ســن ازدواج دلایل متفاوتی دارد. از مهم‌ترین موانع ازدواج میتوان به مسائل فرهنگی و اقتصادی اشاره کرد.

 اغلب رســوم غلط و نادرستی که در خانواده‌ها وجود دارد، سبب مانع در مسیر ازدواج می‌شــود. هزینه‌های سنگین و غیرضروری که خانواده‌ها به بهانه رسم و فرهنگ بر زوجین تحمیل می‌کنند، تنها موجب می‌شود فشار زیادی روی مرد و زن و خانواده‌هــای آنان بیاید و حتی منجر به کدورت و اختلاف‌های بی‌مورد در این فرایند می‌شود.

 رقابتهای نابجایی که در این میان به وجود می‌آید بسیار مخرب و آسیب‌زاســت. یکی از راه حل‌های این مشکل، ازدواج‌های ساده است.

 فرهنگ ازدواج ســاده مبنی بر کنار گذاشتن تجملات و هزینه‌های سنگین راه ازدواج را هم برای زوجین و هم برای خانواده‌های آنان هموار می‌کند. همچنین این فرهنگ میتواند بر این باور عمومی که ازدواج را ســخت و دشوار میداند، تأثیر بگذارد و موجب تغییر آن، در جهتی مثبت شود.

 مسئله بسیار مهم دیگری که چند سالی بر مشکلات ازدواج جوانان افزوده است، مسائل اقتصادی است. هزینه‌های تشکیل زندگی مشترک مانند خانه و جهیزیه موجب شــده است، جوانان در سن بهنگام نتوانند اقدام به ازدواج کنند.

 در این زمینه، حمایت‌های دولت از زوجهای جوان بسیار مؤثر و لازم است. سیاست‌های حمایتی دولت در این راستا باید به صورتی باشد که تمامی زوج‌ها بتوانند از آن استفاده کنند.

 یکی از سیاست‌های حمایتی دولت، وام ازدواج است. با آنکه وام ازدواج برای هر کدام از زوجها به ۳۰ میلیون تومان رسید اما بعضی از زوجین به دلیل نداشتن شرایط آن از جمله داشتن دو ضامن و سفته از گرفتن وام ازدواج محروم می‌شوند. از ســویی دیگر اشتغال و مسکن که از مهمترین دغدغه‌های جوانان برای ازدواج است، باید مورد توجه قرار گیرد. با افزایش چشمگیر قیمت مسکن، دولت باید از زوجهای جوان در این زمینه حمایت مناسب را بجا آورد.

 در صورت نبود سیاســت‌های حمایتی شــاهد برخی اظهارات غلط نیز در این باره هستیم. برخی از مسئولان به جای آنکه در جهت تدوین و اجرا کردن این قبیل سیاست‌ها برآیند، به حاشیه‌پردازی در مورد مسئله ازدواج اقدام می‌کنند.

 محمدمهدی تندگویان، معاون ســاماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان اظهار داشــته است که افزایش وام ازدواج دیگر تأثیری در افزایش ازدواج ندارد!

 این در حالی است که وام ازدواج در شرایط فعلی برای زوج‌های جوان ضروری و لازم است. همان طور که ذکر شد، برخی از زوجین توانایی فراهم کردن شرایط آن را ندارند.

 به جای زیر سؤال بردن کامل این وام باید شرایط آن را به صورتی تسهیل کرد که همه بتوانند از آن استفاده کنند . بنابراین باید توجه داشت که دســتگاه سیاست‌گذاری کشور درباره ازدواج، اولویت‌های مهم را شناســایی کند.

 با وجود افزایش آمار تجرد قطعی و بالا رفتن سن ازدواج در کشور موضوع تسهیل ازدواج جوانان از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار اســت.

باید ضعف سیاســت‌گذاری در این زمینه جبران و سیاســت‌های حمایتی جامعی در این راســتا اجرایی شــود.

قانون تسهیل ازدواج که در ســال ۱۳۸۴ تصویب شده اســت، موارد بسیاری دارد که به جوانــان در ازدواج کمک می‌کند. اما به عرصه عملیاتی و اجرایی نرســیده است. بنا بر ضرورت ازدواج و شرایط فعلی، مسئوالن باید در راستای کمک به این مهم و جلوگیری از عواقب آن به اجرای سیاســت‌های تسهیل ازدواج اهتمام ورزند و آن را در اولویت قرار دهند.