اخباری که طی دیروز و امروز مخابره شده همگی حکایت از این دارد که حسن روحانی برای گفت وگو با ترامپ آماده میشود. از این جهت به این دیدار عنوان مذاکره ندادم که مذاکره شرایطی دارد و قطعا دریک دیدار نیم یا یک ساعته هیچ اتفاقی که بتوان نام مذاکره بر آن نهاد رخ نخواهد داد.

از طرف دیگر روحانی تلاش دارد تا بیشترین برداشت را از این دیدار داشته باشد؛ درسوی دیگر هم ترامپ قصد دارد تا بیشترین منفعت را از دیدار با روحانی کسب کند.

هم اکنون یکی از نقطه ضعفهای ترامپ در رقابت با سایر نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا مساله ایران است ؛ رقبای ترامپ خروج وی از برجام ، رفتار خصومت آمیزوی با ایرانیان و افزایش تحریمها را یکی از عوامل ناامنی درمنطقه خاورمیانه ارزیابی میکنند و تمام اینها را مقابل منافع ملی کشورشان ارزیابی میکنند.

این درحالی است که ترامپ نمیتواند پاسخی در مقابل رقبا داشته باشد جز اینکه با تشدید تحریمها و اصطلاحا فشار حداکثری به ایران ؛ سرانجام حاکمان این کشور را پای میز مذاکره کشانده و آنچه مدعی است منافع ملی آمریکاست در عهدی جدید به ایرانیان تحمیل خواهد کرد.

حال اگر بتواند روحانی را راضی کند که با وی گفت وگو کند ؛ به افکار عمومی ایالات متحده اینگونه القا میکند که فشار حداکثری به ایران جواب داد. این منفعت بزرگ برای ترامپ خرج زیادی هم ندارد و آنگونه که درخبرها آمده است با یک معافیت کوتاه مدت به چند کشور برای خرید نفت ایران کار تمام میشود.

ترامپ اگر چه هم اکنون هم شانس اول پیروزی در انتخابات بعدی است ؛ اما با دیدار روحانی میتواند این پیروزی را تضمین کند.

درمقابل اما چه چیزی نصیب ایران میشود، تقریبا هیچ جز اینکه میتوانیم طی مدتی محدود مقدار بیشتری نفت بفروشیم واحتمالا هم باید پولش را دراینستکس هزینه کرده و از اروپا کالاهایی بخریم که مشمول تحریمها نباشد. دراین مدت هم باید برسر برجامی  که قبلا عنوان کرده بودیم قابل مذاکره نیست مذاکره کنیم . اگر به آنچه که آمریکا میخواهد تن دهیم ، یعنی کل پروسه غنی سازی را متوقف کنیم ، تازه به منزل اول میرسیم و تازه بایدبرسر آنچه را که در برجام داشتیم ، یعنی رفع تحریمها با آنها به مذاکره بپردازیم .

اما اگر در مذاکرات از حق و حقوق قانونی ایران برای غنی سازی کوتاه نیاییم ؛ با ترامپی روبرو خواهیم شد که دیگر هیچ نیازی به روحانی وعکس انداختن با وی ندارد. انتخابات را برده و دیگر هم نمیتواند درانتخابات شرکت کند ، بنابراین فشارهای بیشتری به ایران وارد کرده و تحریمها را تا حد ممکن توسعه میدهد تا واقعا ایران وایرانیان را به زانو دراورد.

درمقابل کاهش محدود تحریمها برای ایران  حکم  مسکنی را دارد  که درد بیماری مزمن اقتصاد کشور را اندکی وبرای مدت کوتاهی آرام میکند وپس ازآن  با بیماری روبرو هستیم که حالش روز به روز وخیم ترمیشود.این درحالی است که اکنون اقتصاد کشور به ثباتی نسبی دست یافته ؛ بازار ارز دیگر تلاطمهای آنچنانی ندارد. مردم ایران با شرایط کنار آمده و بنگاهههای اقتصادی تلاش دارند خودرا با شرایط جدید وفق دهندو آنگونه که شواهد نشان میدهد مردم برای مقاومت وحتی روزهای سخت تر هم آماده میشوند. دراین شرایط است که به نظر میرسد مذاکره با آمریکا آنهم قبل از بازگشت به برجام و رفع کامل تحریمها  نمیتواند منافع ملت و حتی دولت را تامین کند.

اما طی این دور روز تحلیلگران یک نکته را مورد فراموشی یا اغماض قرار دادندو آنهم این است که چرا روحانی برغم اطلاع از وضعیت موجود حاضر شده تا شرایط را برای دیدار یا مذاکره احتمالی با ترامپ هموار کند و دلالی فرانسه دراین مسیر را بپذیرید. چند گزینه دراین راستا ارزیابی میشود.

1- روحانی میداند که از مذاکره با ترامپ چیزی عاید کشور نمیشود، اما برای کسب محبوبیت از دست رفته درمیان مردم و به امید اینکه بتواند درمذاکره حداقلهایی را به دست آورد و با آن حداقلها ضعفهای اقتصادی را حتی برای مدتی کوتاه بپوشاند ، حاضر به این ریسک شده است .

2- روحانی میداند که  مهره های اقتصادی کابینه توانایی مدیریت درشرایط دشوار را ندارند. آنها طی یکی دوسال  اخیر نشان دادند که تنها هنرشان مدیریت هزینه است و فقط میتوانند بودجه های حاصل از فروش نفت را خرج کنند. بنابراین میداند که عبور از گردنه های سخت اقتصادی و تحریمها با این مدیران ممکن نیست و ناچارشده حتی به قیمت کاهش کوتاه مدت تحریمها ؛ دست به سوی ترامپ دراز کند.

3- دولت روحانی طی دوسال گذشته درمقابل تحریمهای کاری انجام نداده است . بنابراین دست روحانی برای ارایه عملکرد و دفاع از اقتصاد مقاومتی ؛ رونق تولید و سایر مسایل مرتبط با اقتصاد کشور خالی است . او اکنون به هرریسمانی، هرچند سست دست میاویزد شاید که بتواند از این نمد برای خودو دولتش کلاهی دوخته و به مردم ارایه کند.

4- روحانی از سوی برخی جناحهای سیاسی که قصد کاندیداتوری در انتخابات پیش رو را دارند تحت فشار است ؛ انها که چیزی برای تحویل به مردم ندارند از روحانی میخواهند که با کلید زدن پروژه مذاکره و دست دادن وعکس گرفتن با ترامپ وکاهش موقتی تحریمها ؛ خوراک لازم برای تبلیغ در روزهای انتخابات را فراهم کند. آنها هم میدانند که از ترامپ چیزی نصیب ایران نخواهد شد اما از آنجا که کاهش محدود تحریمها و دیدار با ترامپ هدف انها که ورود به مجلس است را تامین میکند ، روحانی را تحت فشار قرار داده اند.

5- روحانی به درستی دریافته که نمیتوان به اروپا هم اعتماد کرد چرا که از آنها هم آبی برای برجام گرم نخواهد شد اما از انجا که تمام تخم مرغهایش را درسبد برجام چیده است ، هرپیشنهادی را از جانب اروپا میپذیرد . این درحالی است که رفتار اخیر اروپا ناشی از برداشتن گامهای ایران درکاهش تعهدات برجامی بوده و نتیجه داده است . حال مشخص نیست  چرا روحانی  بجای تداوم روشی که آزموده وجواب داده یعنی توازن میان تعهدات برجامی با استفاده ایران از برجام  به روندی روی آورده که قبلا هم آزموده وجواب نداده ؛ یعنی مذاکره برای اجرای برجام و بی توجهی سایر اعضای برجام به تعهداتشان .