جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل بین الملل
گذرگاه مــرزی «البوکمال-القائــم» یا گذرگاه عمار، هشتم شهریورماه در مرز میان سوریه و عراق پس از ۶ ســال بازگشایی شد. گذرگاهی که نقش راهبردی ارزشــمندی در روابط میان کشورهای منطقه و محور مقاومت دارد و از این جهت بسیار ارزشمند است.
اگر بخواهیم به بررســی نقش راهبردی و مهم این گذرگاه در روابط دو کشور و حتی در منطقه بپردازیــم، میتــوان آن را از چند جهت مورد ارزیابی قرارداد. شاید یکی از موارد ارزشمندی گــذرگاه عمار این اســت که داعــش و دیگر گروه‌های تروریستی و تکفیری موقعیت خود را در این منطقه از دست دادند و متحمل شکست فلج‌کنندهای شدند.
تا پیش از این مردم سوریه و عراق نمی‌توانســتند از این گذرگاه استفاده کنند و علاوه بر این آمریکایی‌ها هم نیروهایی را آموزش داده و در این منطقه مستقر کرده بودند و اجازه نمی‌دادند که زمینه برای رفت‌وآمد دو کشور اتفاق بیفتد که خوشبختانه طرح آنها به شکست انجامید و با بازگشایی این گذرگاه اتفاقات بسیار خوب و ارزشمندی در این رابطه روی خواهد داد.
نکته بعــدی در ماجرای این بازگشــایی آن است که هم سوریه و هم عراق ارادهای خوب برای همگرایی و گسترش روابط دارند و این امر بر عکس رویه گذشته است؛ چرا که استعمار کاری کرده بود که دو کشور عربی و مسلمان نسبت به هم به شدت بدبین باشند و حتــی این امر در زمان صدام به شــکل نگاه خصومت باری میان دو کشور حکمرانی می‌کرد.
با اینحال توجه به این نکته بســیار ارزشمند است که دشمنی‌های آمریکا در منطقه و گسیل گروه‌های تروریســتی ازجملــه داعش نه تنها خصومت‌ها را بیشتر نکرد، بلکه سبب وحدت و انسجام بیشتر دو کشور با توجه به وجود دشمن مشترک آنها و در نهایت تشکیل اتحادیه عرب شد.
نکته مهم دیگر در ارزیابی اهمیت بازگشایی این گذرگاه به ویژه برای کشــورهای مسلمان منطقه را میتــوان به آینده آن نســبت داد؛ چنانچه این گذرگاه نشــان از یک آینده بسیار مهم دارد، به عبارتی ما در کشورهای اسلامی همواره شعار وحدت را سر میدادیم و قدرت هر کشور اسلامی را در وحدت می‌دانیم و حالا در عمل هم این مهم را ثابت کردیم و این گذرگاه خواهد توانست نقش بسیار مهمی در آن داشته و زمینه اتحاد را فراهم کند.
زمینه فراهم کردن هم این است که کشورهای اسلامی بتوانند از راه‌های مواصلاتی یکدیگر اعم از زمینی و هوایی استفاده کنند و گذرگاه عمار نمونه‌ای است که علاوه بر چشــم‌انداز بسیار خوبی که در آینده دارد، موجب شــده است زمینه وحدت هر چه بیشتر دو کشور فراهم شود.
اما نکته ارزشــمندی این گذرگاه، شــکوفایی اقتصادی اســت. هرکدام از کشورهای اسلامی نقطه قــوت و نقطه ضعفی دارنــد که اگر این گذرگاه‌هــا باز شــود، طبیعی اســت که در زمان مناســب و بــدون پرداخت حق بیمه‌ای رفت وآمدهــای بین‌المللی انجام می‌شــود و کشورهای اسلامی میتوانند با کمترین هزینه و کمترین ســوخت کمبودهای خودشــان را جبران کنند.
نکته آخر توانمندی دفاعی است، به خصوص که امروزه توانمندی دفاعی بسیار مهم است و جز با همکاری کشورها با یکدیگر حاصل نمی‌شــود؛ بنابراین کشورهای اسلامی باید با همکاری هم یک امنیت منطقه‌ای قوی را ایجاد کنند؛ چراکه امروزه امنیت در چارچوب مرزها تعریف نمی‌شــود، بلکــه در چارچوب منطقه‌ای تعریف میشود؛ بنابراین گذرگاه عمار نیازهای دفاعی دو کشور سوریه و عراق را فراهم می‌کند، به عبارتی دیگر چنانچه به سوریه یا عراق حمله شود به راحتی میتوانند به یکدیگر کمک برسانند.
لازم است گذرگاه دیگری هم ساخته شــود و گام مهم دفاعی مشترک بین عراق و سوریه محسوب شود. اما نکته اساســی در این مهم این است که گذرگاه عمار میتواند جبهه مقاومت از ایران تا مدیترانه را مســتحکم کند و این گذرگاه بخشــی از تحقــق اهداف جبهــه مقاومت اســت تا زمینــه همکاری‌های سیاســی و اقتصادی و دفاعی بیشتری برای کشورهای منطقه فراهم شــود.
ناگفته نماند که اتحاد راهبردی ایران و سوریه با بازگشایی گذرگاه» البوکمال-القائم» قطعاً متأثر خواهد شــد، به خصوص که گذرگاه خسروی و شلمچه و گــذرگاه مهران را هم داریم و در حوزه‌های فرهنگی و سیاسی و گردشگری و سفرهای مردمــی هم مؤثر اســت.
مــردم به راحتی میتوانند با وســیله شــخصی خودشان به ســواحل دریای مدیترانه بروند و برگردند و این میتواند چشــم‌اندازی از برنامه‌های آینده بازگشایی گذرگاه‌های میان منطقه‌ای باشد.
سال‌های سال است که دشمن با توطئه‌های مکرر خــود اجازه نــداده که مــا بتوانیم از مواهب گردشــگری دو کشور استفاده کنیم که خوشــبختانه امروز با قدرت و اقتداری که داریم و با وجود ایــن گذرگاه‌ها که در حال گســترش اســت میتوانیم از ایــن مواهب اســتفاده کنیم؛ بنابراین این گذرگاه‌ها و به خصوص گذرگاه عمار بسیار اهمیت دارد؛ هم ازلحاظ راهبــردی و دفاعی و جبهه مقاومت و هم به لحاظ گســترش روابــط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی.
نظر شما