قدس آنلاین: این اقدام ترامپ در ادامه برنامه‌های انتخاباتی او و وعده‌اش برای خروج نیروهای آمریکا از غرب آسیاست. اما به نظر می‌رسد خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در صورت تحقق یکی از حساس‌ترین بخش‌های تغییر راهبرد نظامی آمریکا در منطقه باشد.
ترامپ در یک سال گذشته برای بسترسازی این موضوع تلاش‌های گسترده‌ای را برای رسیدن به یک توافق با طالبان و خروج آبرومندانه و همراه با یک موفقیت سیاسی انجام داد، اما مذاکرات چند ماهه آمریکا با طالبان که بدون هماهنگی دولت مرکزی و با انتقاد شدید دولت کابل همراه بود، شکست خورد. از این رو کارشناسان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را در شرایط موجود فرار از تعهداتش به دولت افغانستان و پذیرش شکست ارزیابی می‌کنند، اقدامی که بالطبع می‌تواند برای طالبان یک موفقیت به شمار رفته و موقعیت این گروه را تقویت کند.
این موضوع با واکنش ارگ ریاست جمهوری افغانستان هم مواجه شده و سخنگوی دولت کابل گفته است حضور نیروهای آمریکای با این تعهد بوده که کانون هراس افکنی در افغانستان خشکانده شود، اقدامی که محقق نشده است. برخی احزاب و جریان‌های سیاسی افغانستان هم این نوع فرار نیروهای آمریکایی را فرار از تعهدات و اعمال فشار بردولت مرکزی از طریق دامن زدن به بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی توصیف کرده‌اند.
گروه بین‌الملل قدس برای بررسی ابعاد و آثار این موضوع با بشیر بیژن، کارشناس و فعال سیاسی، معاون سابق حزب کنگره ملی افغانستان و عضو اتحادیه ملی روزنامه‌نگاران افغانستان به گفت‌وگو نشسته است.
* دونالد ترامپ در نخستین گام از برنامه خود برای خروج نیروهای آمریکا از منطقه، گفته است که سربازان این کشور را از افغانستان خارج می‌کند. البته زمانی برای این امر از سوی وی اعلام نشده است. این خبر برای محافل سیاسی و رسانه‌ای جهان غیر مترقبه بود. شما آن را چگونه تحلیل می‌کنید؟
این اظهارات ترامپ را باید از آن دسته تصمیمات و کارهای خلق الساعه و غیر منتظره ترامپ تلقی کرد که یک تصمیم از سر هوشیاری و منطق به نظر نمی‌رسد. آمریکا به عنوان یک کشور مسئول و با مأموریت مشخص و بر مبنای تعهدی که به سازمان ملل و بعدها دولت مرکزی افغانستان سپرده است، وارد کشور ما شد. ملت افغانستان هیچ زمانی از نیروهای آمریکای نخواسته بودند که به افغانستان بیایند و کشور ما را اشغال کنند. آمریکا به عنوان عضو شورای امنیتی و یک قدرت جهانی مدعی بود به واسطه مسئولیتی که در حفظ امنیت جهان دارد و برای مقابله با تروریسم بین‌المللی و عوامل تهدید امنیت جهان و البته خودشان پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و برای مقابله با القاعده و طالبان وارد افغانستان شدند. این‌ها تعهدات آمریکا و متحدانش در قالب ناتو بود که هیچ کدام به موفقیت کامل نرسید.
در این شرایط که هجوم آمریکا به افغانستان خود جای بحث و نقد جدی دارد، ترک افغانستان نیز در شرایط موجود و بدون اجرای تعهدات و وعده‌هایی که در سال‌های اخیر به دولت افغانستان داشته‌اند هم نوعی شانه خالی کردن از مسئولیت و عقب نشینی و پذیرش شکست در جنگ ۱۹ ساله است که نشان می‌دهد ادعای آن‌ها در مورد تهدید امنیت و صلح جهان از سوی افغانستان دروغ و نادرست بوده است. البته درباره صحت این ادعا هم تردیدهای جدی وجود دارد و نمی‌توان مطمئن بود که واقعاً آمریکا بخواهد نیروهایش را خارج کند. در شرایط موجود و با توجه به آثار سوء سیاست‌های آمریکا در افغانستان و در برابر طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی، خروجش نیز برای ملت افغانستان و منطقه و جهان تبعات منفی سنگینی خواهد داشت.
* در ماه‌های گذشته ما شاهد مذاکرات فشرده زلمای خلیل زاد، نماینده آمریکا با طالبان برای رسیدن به یک توافق و صلح بودیم، اما این مذاکرات در دقیقه ۹۰ شکست خورد. در این شرایط خروج نیروهای آمریکایی به معنای پیروزی طالبان و تقویت موقعیت آن‌ها در افغانستان خواهد شد؟
بی‌شک مردم افغانستان تاوان خطاهای و لجاجت های دولت آمریکا را پرداخت می‌کنند. اما مردم افغانستان نسلی جنگ دیده و سختی کشیده هستند. افغانستان ممکن است به طریقی درد خودش را دوا کند، آن‌ها تجربه مواجهه با توطئه‌ها و جنگ‌های ناشی از دسیسه بیگانگان را دارند و باز هم ممکن بود قربانی توافق آمریکا با طالبان شوند.
معتقدم خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان اگر هم محقق شود، تنها لجبازی ترامپ به دلیل شکست در مذاکره با طالبان است و جدای از اینکه طالبان از این موضوع نفع می‌برند و بهره سیاسی می‌برند، شدت حملات و تحرکات آن‌ها با حمایت دیگر همپیمانان منطقه‌ای آن‌ها شدت خواهد یافت. این اتفاق به معنای از بین رفتن و فروریختن هیمنه و هژمونی آمریکا و پذیرش شکست و ناکامی است و نشان می‌دهد آن‌ها از این موضوع می‌هراسند که به سرنوشت شوروی دچار شوند.
* یکی از شروط طالبان برای پایان دادن به جنگ و پذیرش صلح و گفت‌وگو با دولت مرکزی، پایان اشغال و خروج نیروهای خارجی بود. آیا حالا و در صورت خروج نیروهای آمریکایی گمان می‌کنید این پروسه محقق شود و طالبان وارد گفت‌وگوهای ملی صلح با دولت مرکزی بشوند؟
باور دارم که به هیچ وجه آن‌ها این کار را نخواهند کرد. به ویژه که آن‌ها خود را در موقعیتی قدرتمند و برنده جنگ و عرصه نظامی و مذاکرات سیاسی با آمریکا می‌دانند. آنچه طالبان اعلام می‌کنند اگرچه از زبان نمایندگان و رهبران آن‌ها بیان می‌شود، اما در واقع از سوی «آی‌اس‌آی» سازمان اطلاعات ارتش پاکستان و سرویس‌های اطلاعاتی و استخباراتی برخی دیگر از کشورهای منطقه که حامی مالی و معنوی این گروه هستند، دیکته می‌شود و نباید آن را باور کرد. بدیهی است خروج نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان در بدترین شرایط سیاسی و امنیتی که خود عامل بوده‌اند و در حالی که امروز تهدیدهای دیگری همچون گروه داعش نیز افغانستان و منطقه را تهدید می‌کند، پیامدهای بدتری را متوجه مردم افغانستان، کشورهای منطقه و همسایگان می‌کند.
* شما معتقدید که قابل باور نیست ترامپ واقعاً بخواهد نیروهای آمریکا را از افغانستان خارج کند، یا در کوتاه مدت این اتفاق رخ دهد. آیا این ادعا را یک مانور انتخاباتی می‌دانید؟ یا اهداف دیگری پشت این موضوع قرار دارد؟
بله! معتقدم به هیچ عنوان نمی‌توان به حرف ترامپ و نیت او اعتماد کرد. این موضوع یک حرکت سیاسی و انتخاباتی به نظر می‌رسد و بیشتر مصرف داخلی دارد. این موضوع در عالم واقع با اهداف و راهبرد بلند مدت آمریکا در منطقه همخوانی ندارد. آمریکا میلیاردها دلار در جنگ‌های منطقه خرج کرده و اهداف استراتژیکی برای امنیت و منافع سیاسی و اقتصادی خود دارد. آمریکا بی‌هدف به منطقه وارد نشده و خارج هم نخواهد شد و نمی‌توان این ادعای ترامپ را باور کرد. آن‌ها به اهداف راهبردی خود نرسیده‌اند و در این شرایط ترک منطقه خاورمیانه و افغانستان در رفتار سیاسی آمریکا جای نمی‌گیرد؛ بنابراین باید نسبت به این وعده با تردید جدی نگریست.
نظر شما