قدس آنلاین:  زائر پیاده عاشق است و این روزها، روزهای عاشقی زائران امام مهربانی‌هاست. در روزهای پایانی صفر و شهادت امام رضا(ع) مشتاقان بسیاری پیاده و سواره خود را به بارگاه هشتمین امام می‌رسانند تا پیام‌رسان شور و دلدادگی همه ارادتمندان به محضر حرم یار باشند. آن‌ها که عاشق‌تر هستند با پای پیاده در این مسیر عاشقی گام برمی‌دارند و سختی راه، گرمی و سردی هوا را به جان می‌خرند.

اما هستند افرادی که به این زیارت‌ها ایراد گرفته و می‌گویند در این روزها که وسیله ارتباطی به وفور در دسترس همه وجود دارد، چرا باید زائران خود را به زحمت انداخته و با سختی و مشقت به زیارت بروند؟ اصلاً مگر به زیارت پیاده امام رضا(ع) هم سفارش شده است؟

سید محسن موسوی گرمارودی، نویسنده کتاب «سفر عشق، زیارت پیاده» که خود از خدمتگزاران زائران پیاده امام رضا(ع) است در این خصوص توضیحاتی شنیدنی دارد.

در این زمانه زیارت پیاده ضرورتی دارد؟

سید محسن موسوی گرمارودی با تأکید بر اینکه باید واژه‌هایی مانند پیاده‌روی اربعین یا پیاده‌روی مشهد اصلاح شود، می‌گوید: باید این نکته را در نظر داشته باشیم که به پیاده‌روی نمی‌رویم، بلکه به صورت پیاده به زیارت می‌رویم، بنابراین بهتر است به جای پیاده‌روی بگوییم زیارت پیاده.

امروزه وسایل نقلیه زیادی مانند هواپیما، قطار و... در دسترس همگان است. حتی برخی بر این باورند که می‌شود با هواپیما سریع‌تر به مکان زیارتی رسید و از آنجا بیشترین بهره را برد. پرسش این است که آیا در این زمانه ضرورتی برای انجام زیارت پیاده وجود دارد؟ او در پاسخ توضیح می‌دهد: اصل زیارت کاری پسندیده است. نص قرآن و در آیه ۹۶ سوره یوسف آمده است که حضرت یعقوب پیراهن یوسف(ع) را بر چشمانش انداخت و شفا گرفت. در تاریخ آمده است اصحاب پیامبر(ص) حتی آب وضوی ایشان را به عنوان تبرک با خود برده و شفا می‌گرفتند، بنابراین ما هم ائمه(ع) را شفیع قرار می‌دهیم و دعا می‌کنیم تا دعای ما با آمین آن‌ها همراه شود.

نویسنده کتاب زیارت پیاده، سفر عشق در مورد علت تأکید بر زیارت پیاده بیان می‌کند: در آیه ۲۷ سوره حج آمده است: وَأَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَعَلَی کُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ؛ یعنی: و در میان مردم به ادای مناسک حج اعلام کن تا خلق پیاده و سواره بر شتران لاغر اندام تیزرو از هر راه دور به سوی تو جمع آیند. بیشتر مفسران بیان کرده‌اند که خدای متعال پیاده را جلوتر از سواره آورده تا اهمیت بیشتر پیاده را یادآور شود.

زیارت با پای پیاده از آدم(ع) تا کنون

موسوی گرمارودی اضافه می‌کند: پیامبر اکرم(ص) در مورد این آیه توضیح داده‌اند کسی که سواره حج گزارد، در برابر هر گامی که مرکب او برمی‌دارد ۷۰ حسنه حرم و پاداش دارد اما کسانی که پیاده برای حج حرکت می‌کنند، به هر گام خود ۷۰۰ حسنه حرم خواهند داشت. از پیامبر(ص) پرسیدند که منظور از حسنه و پاداش حرم چیست؟ ایشان فرمودند: پاداش و حسنه‌ای است که هر کدام با ۱۰۰ هزار حسنه برابری می‌کند. این در حالی است که زائر خانه خدا باید مستطیع باشد، پس برخلاف ادعای برخی دشمنان و منکران، این زیارت پیاده به دلیل فقر نیست. علاوه بر آن باید گفت زائر پیاده یا فقیر است یا ثروتمند. اگر فقیر است و پیاده می‌آید پس یعنی آن‌قدر عاشق است که حاضر است حتی پیاده به زیارت بیاید و اگر ثروتمند است و پیاده می‌آید قطعاً عاشق است و می‌خواهد در راه عشق زحمت بیشتری تحمل کند و اجر بیشتری ببرد.

او با اشاره به آیه ۲۹ سوره طه می‌گوید: در این سوره آمده: إِنِّی أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًی، یعنی: منم پروردگار تو، نعلین از خود دور کن که اکنون در وادی مقدس و مقام قرب ما قدم نهاده‌ای. تفاسیر بسیار زیادی وجود دارد که درآوردن کفش را در طول تاریخ نوعی ادب می‌دانند. این حرکت در سیره تمامی معصومان(ع) نیز دیده می‌شود و بیشتر انبیای الهی زیارت پیاده داشته‌اند. حضرت رسول(ص) طبق آنچه در الغدیر آمده است، در حجه الوداع پیاده به سمت مکه حرکت کردند، در حالی‌که وسیله نقلیه در اختیار داشتند. حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) نیز در پنج وقت پای برهنه راه می‌رفتند و نعلین را به دست چپ می‌گرفتند. در عید فطر و قربان که به مصلی می‌رفتند و در روز جمعه برای نماز و در موقعی که به عیادت بیمار یا تشییع جنازه می‌رفتند و می‌فرمودند: چون برای خدا می‌روم، می‌خواهم پا برهنه باشم.

مدیر حفظ آثار جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده امام رضا(ع) در ادامه توضیح می‌دهد: حضرت فاطمه زهرا(س) نیز هر هفته پیاده به زیارت قبر حضرت حمزه(ع) در اُحد می‌رفتند. همین‌طور طبق روایات، امام حسن مجتبی(ع) و امام حسین(ع) ۲۵ مرتبه از مدینه منوره پیاده به زیارت خانه خدا رفتند، در حالی که شترهای قربانی را در برابر آن‌ها یدک می‌کشیدند و اسبان راهوار هم همراه داشتند و گاهی هم پابرهنه این مسیر را می‌پیمودند.

زیارت پیاده فقط مخصوص امام حسین(ع) نیست

موسوی گرمارودی در توضیح به افرادی که مدعی هستند زیارت پیاده سابقه‌ای نداشته و به تازگی شکل گرفته است، نیز تصریح می‌کند: اصلاً این‌طور نیست، زیرا همان‌طور که گفته شد زیارت پیاده در زمان همه انبیای الهی بوده و روایت‌های بسیاری از حضرت ابراهیم(ع)، پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) در این زمینه وجود دارد.

او در پاسخ به این ادعا که در مورد زیارت پیاده امام حسین(ع) روایاتی وجود دارد اما برای زیارت‌های پیاده دیگر مانند زیارت پیاده امام رضا(ع) روایتی نداریم، نیز می‌گوید: در مورد همه ائمه(ع) توصیه به زیارت پیاده شده است. برای نمونه می‌توان به روایاتی اشاره کرد؛ امام صادق(ع) فرمودند کسی که پیاده مرقد امیرالمؤمنین(ع) را زیارت کند، خدا به ازای هر گامش حجی و عمره‌ای می‌نویسد، پس اگر پیاده مراجعت کند خداوند برای هر قدمش دو حج و دو عمره می‌نویسد. یا در روایتی دیگر شخصی می‌گوید: خدمت حضرت باقر(ع) بودم که یک نفر تازه وارد از خراسان داخل شد. او پیاده‌ آمده بود. پاهای خود را نشان داد که پینه بسته بود و گفت: به خدا قسم مرا از این راه دور خدمت شما نیاورده مگر محبت شما اهل بیت(ع). حضرت باقر(ع) فرمود: به خدا قسم اگر سنگی ما را دوست داشته باشد خداوند او را با ما محشور می کند. هل الدین الا الحب‌: مگر دین غیر از حب و دوستی است. روایاتی از این دست بسیارند که همگی بیان می‌کند زیارت پیاده فقط به امام حسین(ع) اختصاص ندارد.

این فعال فرهنگی در پایان یادآور می‌شود: براساس آنچه رهبر معظم انقلاب فرمودند زیارت اربعین در قله قرار دارد. به همین دلیل عموم زائران پیاده امام رضا(ع) و حتی خدمتگزاران ایستگاه‌های صلواتی، پس از بازگشت از زیارت پیاده اربعین، در زیارت امام رضا(ع) شرکت می‌کنند تا این‌گونه به دو ماه عزاداری محرم و صفر پایان بخشند. زیارت پیاده با همه سختی‌هایش، سفر عشق است. زائران پیاده عاشقانه گرما، سرما، تاول پا و مشکلات فراوان را تحمل می‌کنند تا خود را به اقیانوس رحمت امام معصوم برسانند. باید مانند آن‌ها عاشقانه گام در راه گذاشت تا زیارت پیاده را درک کرد. محمل‌نشین چه داند حال برهنه پا را ...