علی محمدزاده/

 این روزها باز نوبت ســالانه یکی دیگر از مناسبت های تقویمی کشــور شده که مصداق همان شــعر دوران کودکی بسیاری از ایرانیان است شعر یار مهربان.

 آری از گذشــته می‌خواندیم که کتاب یار مهربان بی‌زبانی است که سخنهای بسیار می‌گوید، اما راستش را بخواهید باید اعتراف کنیم که هیچگاه قدر این یار بی‌زبان خود را ندانسته‌ایم و همچنان در حال بی‌اعتنایی به آن هستیم.

 شاید بهترین استدلال این ادعا آمارهای اعلامی از سوی متولیان فرهنگی کشور باشد، چراکه براساس گفته‌های وزیر فرهنگ در آخرین پیمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اطلاعات آماری از ۱۵ هزار و ۶۰۰ نفر ایرانیان در نقاط مختلف کشور جمع‌آوری و مشخص شد به طور میانگین هر ایرانی در طول هفته یک ساعت و ۳۰ دقیقه به مطالعه میپردازد.

 وی با تأکید بر اینکه این پیمایش دقیقترین پیمایشی است که در ارتباط با میزان مصرف محصولات فرهنگی در کشــور انجام می‌شــود، گفت: این آمار به معنای آن است که میانگین سرانه مطالعه ایرانیان در طول روز ۱۳ دقیقه اســت که نسبت به سال ۹۴ تغییری نکرده و همان ۱۳ دقیقه‌ای که در آن سال بوده است.

 شاید اگر نگاهی به آمار سرانه مطالعه دیگر کشورها داشته باشیم بهتر بتوانیم وضعیت اسفبار خود را ترسیم نماییم، چراکه براساس آمار اعلامی در سال گذشته میالدی مردم هند هر هفته به طور متوسط ۱۰ ســاعت و ۴۲ دقیقه وقت خود را با خواندن سپری می‌کنند.

 میزان خواندن پس از استقالل این کشور در سال ۱۹۴۷ بیش از ۶ برابر افزایش یافته که شاخصی برای افزایش علاقه به خواندن است.

 در این تحقیق مشخص شد مطالعه هفته‌ای تایلندی‌ها به طور متوسط ۹ ساعت و ۲۴ دقیقه است. نظرسنجی‌های بیشتر نشان داده‌اند کــه تقریباً ۸۸ درصد از مردم این کشــور کتاب چاپی می‌خوانند و حدود ۲۸ دقیقه در روز وقت خود را صرف خواندن می‌کنند.

البته این آمار نشان میدهد خواندن به صورت آنلاین در بین تایلندی‌ها بیشتر است. سومین کشور در این تحقیق چین با هشت ساعت زمان خواندن در هفته است.

نرخ سواد در این کشور ۴.۹۶ درصد است که بالاتر از میانگین جهانی ۳.۸۶ درصدی است.  

بر همین اساس ۱۰ کشور دارای رتبه برتر در امر مطالعه به ترتیب زیر است:

 ۱ -هند ۲-تایلند ۳-چین ۴-فیلیپین ۵-مصر ۶ -جمهوری چک ۷-سوئد ۸-فرانسه ۹-مجارستان ۱۰-عربستان سعودی حال با درکنار هم قرار دادن آمارهای ذکر شده مشخص می‌شود کشوری که مهد سخن و ادبیات بوده به مرحله‌ای رسیده که دیگر بیشتر مردمش با کتاب غریبه شده‌اند و کتاب در سبد نیازهای خانواده ایرانی جایی ندارد.

 با این وصف اگر بخواهیم منصفانه به ماجرا نگاه کنیم باید بگوییم هیچ برنامه مدونی برای ترغیب و تشویق مردم به خرید کتاب و امر مطالعه نداریم. آموزش و پرورش ما واژه تعلیم و تربیت را یدک می‌کشد، هیچگاه نتوانسته نسل کتابخوانی تربیت کند و این روزها ترویج و تبلیغ کتاب‌های کمک درسی سودآور مهمترین مأموریت دست‌اندرکاران آموزش کشور شده است.

 لــذا با این وصف حتی اگر بپذیریم که آمار اعلامی وزیر فرهنگ به طور کامل منطبق بر واقعیت بوده و از سال ۹۴ تا کنون سرانه مطالعه ایرانیان همان ۱۳ دقیقه در روز بوده، باز هم نشان می‌دهد سیاست و برنامه‌ای برای بهبود شرایط نداشته‌ایم و همچنان باید ترس از فراموشی کتاب تهدیدمان کند.