به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، ابوالفضل زرویی نصرآباد، شامگاه ۱۰ آذر ۱۳۹۷ در حالی که حدود دو روز از مرگش گذشته بود، در منزل شخصی‌اش پیدا شد. او که خالق آثار خواندنی ادبیات طنز ایران و از نویسندگان مجله پرمخاطب «گل آقا» در دهه‌های پیش بود، پس از یک دوره در سن ۴۹ سالگی به رحمت ایزدی پیوست.

این شاعر، طنزپرداز و پژوهشگر با اسم‌های مستعارِ «ملانصرالدین»، «چغندر میرزا»، «ننه قمر»، «کلثوم ننه»، «آمیز مَمتقی»، «میرزا یحیی»، و «عَبدُل» در نشریاتی مانند نشریات مؤسسه گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جستجو، عروس و تماشاگران طنز نوشته‌است.

از آثار او می‌توان به «افسانه های امروزی»،«حدیث قند»، «رفوزه‌ها»، «غلاقه به خونه‌اش نرسید»، «ماه به روایت آه» و کتاب پراستقبال «تذکرةالمقامات» اشاره کرد.

همرمان با اولین سالگرد درگذشت این شاعر و طنزپرداز بلندآوازه با اسماعیل امینی، دوست و یار قدیمی او به گفتگو نشستیم. اسماعیل امینی شاعر و طنزپرداز کشورمان از زرویی نصر آباد و تاثیرش بر شعر طنز امروز ایران گفت.

اولین بار در چه دوره ای با آقای زرویی آشنا شدید و چطور رفاقت و دوستی شما شکل گرفت؟

زرویی در هفته نامه «گل آقا» فعالیت می کرد و من هم در آن نشریه مطلب می نوشتم. آن زمان آدم های بزرگی مثل مرتضی فرجیان، ابوالقاسم حالت، استاد منوچهر احترامی و خود آقای صابری در گل آقا رفت و آمد می کردند و مطالب شان منتشر می شد.  آقای زرویی بین این بزرگان جوانی علاقه مند به حوزه طنز بود . 22 ساله و دانشجو بود. بعد ها که در حوزه هنری دفتر طنز را راه انداخت، رفت و آمد من به دفتر طنز بیشتر شد ارتباط بین من و او نزدیک تر شد  و دوستی 25 ساله ما، شکل گرفت.   

در دوران معاصر افراد زیادی در حوزه طنز فعالیت می کردند. چطور ، زرویی به عنوان «عبید زاکانی معاصر» لقب گرفت و به نوعی حیات طنز معاصر را حاصل تلاش این شاعر و نویسنده می دانند؟

قبل از هر چیز بگویم آثار زرویی اعم از شعر و نثر فقط منحصر به طنز نیست. او در غیر طنز هم اثر خلق کرده که ماندگار هم شده اند.  

کتاب درخشان «ماه به روایت آه» که روایتی از زندگانی و شخصیت حضرت عباس(ع) است، برگزیده جایزه ادبی کتاب سال عاشورا در سال۱۳۹۴ شد که در زمان حیات ایشان هم بود. و قصیده ای که در مدح این حضرت سروده جزء شاهکارهای شعر مذهبی است. اما تمرکز اصلی او در حوزه طنز بود و در شعر و نثر پژو هش های زیادی داشت. جزء اولین دانشجویانی بود که پایان نامه دانشگاهی اش را با موضوع طنز ارایه داد و طنز در مطبوعات بعد از انقلاب را بررسی کرده بود.

ورود پژوهش های علمی درباره طنز در دانشگاه به اصرار و اتکای او بود. اما مهم ترین و ماندگارترین کار او در حوزه طنز ، راه اندازی جلسات شعر خوانی طنز بود که باعث شد  مردم معمولی که مخاطب شعر طنز هستند به شاعران طنزپرداز نزدیک شوند . برگزاری این جلسات الگویی شد تا در سراسر کشور جلسات شعر طنز برگزار می شود. اقدام مهم دیگر زرویی در حوزه طنز، مجموعه مقالات علمی او بود که درباره طنز نوشت و در آن ها نقش طنز را در تحولات اجتماعی بررسی کرد. 

مساله ای که در خصوص زرویی گفته می شود ، جدیت او در حوزه ادبیات و طنز بود. آبشخور این علاقه و جدیت از کجا به وجود آمده بود؟

آقای زرویی با اشتیاق مطالعه می کرد. مطالعات او در یک حوزه خاص نبود او نه تنها آثار ادبی را مطالعه می کرد که در خصوص تاریخ، فلسفه، مسایل اجتماعی، روان شناسی و همه موضوعات مطالعه می کرد و کتاب می خواند. هر زمان با او مواجه می شدیم راجع به کتاب هایی که می خواند صحبت می کرد. گاهی همزمان چند کتاب را با هم می خواند. دقیق مطالعه می کرد و از هر کتابی یادداشت برمی داشت. علاقه و اشتیاق  او به مطالعه مخصوصا متون کهن،  زمینه ساز علاقه اش به طنز شد و آن را جدی گرفت. آنچه باعث تمایز زرویی از طنزنویسان معاصر شد همین جدیت او در طنز بود. سایر شاعران در کنار موضوعات دیگر به طنز می پرداختند، اما از دوره ای مرسوم شد کسانی که طنز کار می کنند ، جدی به این موضوع بپردازند، که یکی از آن ها زرویی بود و از همان زمان هم در راه گسترش آن تلاش های زیادی کرد. برای فراگیر شدن طنز جلسات شعرخوانی مخصوص طنز، کلاس های متعدد آموزشی و کارگاه هایی با حضور خودش و یا کسانی که در دفتر طنز همکاری می کردند، راه انداخت. تلاش های او بی ثمر نماند و امروز در همه شهرهای بزرگ دفتر شعر طنز هست ،  جلسات شعر خوانی طنز و  کارگاه های طنز برگزار می شود. آغازگر همه این ها، متعلق به زرویی بود.

با توجه به تلاش هایی که او در حوزه طنز انجام داد، نبود زرویی چه خللی بر شعر طنز وارد می کند؟

زرویی با آثار و افکارش همیشه میان ما حضور دارد. اما همان زمان هم که در قید حیات بود، مجموعه نظام اجتماعی ، اداری و فرهنگی تاب تحمل  او را نداشت. با آن که بسیار ملایم و مهربان بود و اهل ستیزه، مجادله و هیاهو نبود اما به دلیل جدیت در کارش مغضوب بسیاری از افراد قرار گرفت. زرویی، نمی توانست به کار معمولی دلخوش باشد و اهل دادوستدهای نظام اداری نبود ، برای همین همه مسوولیت ها را از او گرفتند و شرایطی فراهم کردند که سرخورده شود و در انزوا زندگی کند؛ این جفایی است که در حق بسیاری از بزرگان کشور کردند. من به یاد  دارم که این شرایط را برای حسین آهی، سیدحسن حسینی و  قیصر امین پور هم بوجود آوردند. یادم هست قیصر یک روز به من گفت: «با زبان بی زبانی به من می گویند بروم در خانه بنشینم و کار نکنم انگار  به ما احتیاج ندارند.» دو ماه بعد از گفتن این حرف ، از دنیا رفت. همه این ها با بغض از دنیا رفتند. دستگاه اداری و فرهنگی ما گمان می کند به آدم های بزرگ نیاز ندارد و فقط کارمند گوش به فرمان می خواهد.  

چطور از درگذشت ایشان مطلع شدید؟

من در منزل بودم و دیدم در فضای مجازی و گروه ها نوشته اند،  زرویی مدتی جواب تلفن ها را نمی دهد و بعد یکی از دوستان گفته بود از محمد (برادرش) پرسیده  و او سکته قلبی برادرش را  تایید کرده است. این خبر مثل بقیه خبرهای بد، حال من را بد کرد. مثل شنیدن خبر فوت عمران صلاحی، استاد احترامی، سید حسن حسینی، قیصر، وقتی سن آدم زیاد می شود، می بیند بیشتر دوستانش نیستند و از دنیا رفته اند. وقتی بهشت زهرا (س) می روم تعداد کسانی که آن جا به آن ها سر می زنم بیشتر از تعداد کسانی است که الان در حیات هستند. خیلی از کسانی که برایم عزیز بودند و دوستشان داشته ام، رفته اند و قدر بسیاری از آن ها دانسته نشده است. متاسفانه صدا و سیما و رسانه ها  به  دنبال آدم های سطحی  و افراد مشتاق شهرت هستند و قدر بزرگان و سرمایه های ما را نمی داند. بعضی از این سرمایه ها جایگزین ندارند و سرمایه های ملی ما هستند .   

با توجه به کم کاری رسانه ها مخصوصا صداو سیما، چطور می توان این شخصیت ها را به نسل امروز معرفی کرد؟

فقط گرفتن بزرگداشت کافی نیست. باید آثار بزرگان را به دست مخاطب برسانیم و معرفی کنیم. این آثار باید وارد کتاب های درسی و یا دانشگاهی شود و یا در بعضی دانشگاه ها، کرسی پژوهش درباره آثار بزرگان بگذاریم. این معرفی فقط نباید شامل شاعران و نویسندگان معاصری مثل ابوالفضل زرویی شود، در مورد بزرگان کلاسیک و قلل ادبی هم فقط حرف زده ایم. کم تر کسی است که گلستان سعدی، شاهنامه و یا حافظ را کامل خوانده باشد. اگر آثار بزرگان را با تامل بخوانیم و به بچه هایمان هم یاد بدهیم وضعیت رفتار اجتماعی امروز، اینطور نمی شود که همه مردم عصبانی، بی اعتنا، پرخاشگر و سطحی نگر باشند.  

با توجه به این مساله اثری از زرویی را معرفی کنید که با طیف بیشتری از مردم رابطه برقرار کند و مردم با خواندن آن استاد مسلم طنز معاصر را بشناسند.

در حوزه نثر کتابی دارد با عنوان «غلاقه به خونه‌اش نرسید» که منظور از غلاق همان کلاغ است. این اثر شامل تعدادی حکایت است که به شیوه قدیمی و به شکل طنز نوشته شده. خواندن این حکایت ها برای همه قابل فهم است و حتی خواندن آن برای بچه ها هم دلنشین است.

در حوزه شعر هم کتابی دارد با عنوان «رفوزه ها» که بهترین اشعار این شاعر در این مجموعه است و مخاطب با خواندن آن ها علاوه بر لذت بردن، با سبک شعر زرویی آشنا می شود.

انتهای پیام/