محمدحسین مروج کاشانی/

رئیس اداره ارتباطات و همکاری‌های بین‌الملل مرکز امور بین‌الملل آستان قدس رضوی از مقوله ارتباط مزارات جهان اسلام با یکدیگر به عنوان مقدمه‌ای برای تشکیل جبهه جهانی زیارت یاد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین جمال‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار قدس با بیان این مطلب افزود: هدف از ارتباط‌ گیری با مزارات جهان اسلام که از مأموریت‌های این اداره و این مرکز به شمار می‌رود، ترویج فرهنگ زیارت با سایر مسلمانان و مذاهب اسلامی در سراسر دنیای اسلام است.

وی ادامه داد: منظور از مزارات جهان اسلام، زیارتگاه‌های شخصیت‌های برجسته اسلامی همچون اصحاب پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و بزرگان مذاهب اسلامی است که شامل مزارات شیعه و مزارات برادران اهل سنت می‌شود.

رئیس این اداره اضافه کرد: مرکز امور بین‌الملل آستان قدس رضوی در لایه اول ارتباطی خود تمرکز بر ارتباط با اعتاب مقدسه جهان اسلام شامل عتبات عالیات عراق و سوریه داشته و در این راستا دبیرخانه اجلاسیه اعتاب مقدس در این مرکز در سال ۱۳۹۶ تأسیس شد؛ ضمن اینکه ارتباط با مزارات جهان اسلام لایه دوم ارتباطی آستان قدس رضوی با مراکز مهم زیارتی جهان اسلام است.

*مزارات، پایگاه‌های معنویت و آموزه‌های دینی

این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنانش بیان کرد: مزارات مهم جهان اسلام در کشورهای مختلف به ویژه در کشورهای آسیای میانه قرار دارد که می‌شود زیارتگاه مزار شریف و مزار یحیی بن زید(ع) در افغانستان، مزارات شیث نبی(ع) و معین‌الدین چشتی در هند، مزارات سلطان باهو و شاه عقیق‌بابا در پاکستان، مزارات سلمان فارسی و شیخ عبدالقادر جیلانی در عراق، مزارات محمد حنفیه و عمار یاسر در سوریه و نیز زیارتگاه رأس‌الحسین(ع) در مصر اشاره کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین جمال‌زاده عنوان کرد: امر زیارت در بین بیش از ۷۰ درصد مسلمانان (شیعه و سنی) مورد توجه است و مزارات به عنوان پایگاه‌های معنویت و تعلیم آموزه‌های اسلامی، جایگاه ویژه‌ای در بین مسلمانان دارند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه آستان قدس رضوی بزرگ‌ترین نهاد موقوفاتی جهان اسلام است و با عنایت به موارد مندرج در احکام صادره از سوی رهبر معظم انقلاب در انتصاب تولیت‌های سابق و فعلی این نهاد مقدس که در آن به تأثیرگذاری بر فضای عمومی جهان اسلامی اشاره شده است، طرح ارتباط با مزارات جهان اسلام از آنجا اهمیت دارد که پیروان سایر فرقه‌ها و مذاهب اسلامی با موضوع ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به ویژه ساحت مقدس حضرت امام رضا(ع) سالیانه به بارگاه امام هشتم(ع) مشرف شده و این ارتباط می‌تواند به تقویت مزارات جهان اسلام به عنوان پایگاه‌هایی برای دفاع از حقایق و آموزه‌های اسلامی در برابر هجمه‌های دشمنان به ویژه در حوزه سبک زندگی اسلامی منجر شود.

رئیس این اداره اظهار کرد: دشمن با شناخت این موضوع که نشر و ترویج اسلام ناب محمدی از طریق تعالیم و آموزه‌های اصیل اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در میان فرقه‌های مختلف مسلمانان موجب اتحاد، وحدت و همبستگی جوامع اسلامی می‌شود، با نیت ترویج افراط ‌گرایی، تکفیر و اختلاف در بین فرقه‌های مسلمانان به دنبال این است که موضوع زیارت و مزارات جهان اسلام را تضعیف کرده و حتی در میان برادران اهل سنت، گروه‌هایی همچون وهابیت را تقویت و پشتیبانی می‌کند تا زیارت را جلوه‌ای از شرک و مخالف ایمان به خدا جلوه دهد.

حجت الاسلام والمسلمین جمال‌زاده افزود: این در حالی است که باید دقت داشت که بسیاری از مسلمانان اهل سنت نه تنها به امر زیارت توجه دارند بلکه آموزه‌هایی همچون توسل و شفاعت هم مورد قبول آن‌هاست، یعنی باید به صراحت گفت که امر زیارت قبور بزرگان دین و توسل و شفاعت به آنان تنها مختص مذهب شیعه نبوده و بسیاری از فرقه‌های اسلامی به این امر مبادرت می‌ورزند.

پنج گام برای ارتباط ‌گیری با مزارات جهان اسلام

این مقام مسئول در بیان طرح ارتباط ‌گیری با مزارات جهان اسلام تصریح کرد: «شناسایی و ارتباط‌ گیری با مزارات جهان اسلام»، «دعوت و میزبانی از متولیان مزارات جهان اسلام در شهر مقدس مشهد»، «برگزاری نشست‌های همفکری منطقه‌ای مزارات جهان اسلام با تفکیک مناطق شبه‌قاره هند، کشورهای عربی، آسیای میانه و...»، «ایجاد زمینه همکاری مشترک و تبادل تجارب» و «تشکیل اتحادیه مزارات جهان اسلام» پنج گام مهم در این زمینه به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: تاکنون در زمینه گام اول یعنی شناسایی و ارتباط ‌گیری با مزارات جهان اسلام بیش از ۴۰۰ مزار در سطح جهان اسلام شناسایی شده است و در زمینه گام دوم از متولیان مزارات کشورهای افغانستان، پاکستان، هند، عراق، لبنان و سوریه هم در سال گذشته و هم سال جاری دعوت به عمل آمد و میزبانی از آنان هم صورت گرفت و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۳۹۹ امکان برگزاری نشست منطقه شبه‌قاره هند در کشور هندوستان نیز امکان‌پذیر باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین جمال‌زاده تأکید کرد: با توجه به حساسیت موضوع ارتباط‌ گیری با مزارات جهان اسلام، پژوهش‌های متعددی برای شناخت بیشتر جریان‌های فکری جهان اسلام و اقدامات مخرب دشمنان و جریان‌های رقیب هم در دست بررسی بوده و در سال آینده نتیجه این تحقیقات و پژوهش‌ها منتشر خواهد شد.

رئیس این اداره بیان کرد: علاوه بر این به جهت ضرورت بازنمایی رسانه‌ای ظرفیت مزارات جهان اسلام؛ تولید مستند، کلیپ، سرود، قوالی (آیین آوازخوانی مسلمانان پاکستان و اردوزبانان) و... در دست اقدام است که تاکنون دو مستند از مزار سلطان باهو در پاکستان و ابوایوب انصاری در ترکیه تهیه و تولید شده که مورد استقبال مسلمانان آن کشورها قرار گرفته است.

وی در مورد راهبرد مرکز امور بین‌الملل آستان قدس رضوی در ارتباط گیری با مزارات جهان اسلام اظهار کرد: راهبرد این مرکز در این مورد تعریف اقدامات و فعالیت‌های مشترک دوطرفه است و به شدت از فعالیت‌های شعاری، تشریفاتی و اختلاف‌انگیز پرهیز می‌شود.

*ایران، جزو ۱۰ کشور پرجمعیت مسلمان جهان

این مقام مسئول در زمینه سفر متولیان مزارات جهان اسلام به مشهد گفت: متولیان مزارات جهان اسلام که در دو سال اخیر تاکنون به مشهد مقدس برای زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف شده‌اند از عظمت بارگاه امام هشتم(ع) و خدماتی که آستان قدس رضوی در زمینه‌های مختلف علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... به مسلمانان ارائه می‌دهد، شگفت‌زده شده و تمایل خود را برای تقویت ارتباطات و توسعه مزارات خود و استفاده از تجربیات آستان قدس رضوی اعلام کرده‌اند.

وی عنوان کرد: در مدت حضور متولیان مزارات جهان اسلام در مشهد برنامه‌های مختلفی برای آن‌ها از جمله گفت‌وگو و نشست با مدیران بخش‌های مختلف آستان قدس رضوی، بازدید از مراکز علمی، فرهنگی، اقتصادی و... این نهاد مقدس تدارک دیده می‌شود که در جریان این بازدیدها آشنایی آن‌ها نسبت به ظرفیت‌های آستان قدس رضوی در زمینه‌های مختلف افزایش یافته و در ضمن دیدارها زمینه‌های مشترک همکاری متقابل نیز شناسایی و مورد توجه قرار می‌گیرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین جمال‌زاده در زمینه توجه به جمعیت مسلمانان برای زیارت مزارات گوناگون جهان اسلام تأکید کرد: بر پایه آمار سایت مرکز پژوهشی پیو(Pew) جمعیت مسلمانان در سال ۲۰۱۰ میلادی بیش از یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان بوده که حداقل ۶۰ درصد از مسلمانان اهل سنت با بیش از یک مزار از مزارات بزرگان جهان اسلام ارتباط داشته که جمعیتی افزون بر ۹۵۰ میلیون نفر را در سراسر دنیا تشکیل می‌دهند.

رئیس این اداره ادامه داد: بر اساس پیش‌بینی این سایت پژوهشی، ۱۰ کشور پرجمعیت مسلمان در سال ۲۰۳۰ میلادی عبارتند از: پاکستان، اندونزی، هند، بنگلادش، مصر، ایران، نیجریه، ترکیه، افغانستان و عراق که بیشترین مرتبطان با مزارات جهان اسلام را تشکیل می‌دهند.

این مقام مسئول اضافه کرد: بسیاری از مسلمانان صوفی که مرتبط با یک مزار در جهان اسلام هستند از طریق اقطاب خود (یعنی بزرگان طریقت در آن مذهب) به «معروف کرخی» می‌رسند که او هم یکی از شاگردان امام رضا(ع) بوده است. از همین منظر بسیاری از مسلمانان صوفی، ارادت ویژه‌ای به ساحت قدسی امام هشتم(ع) دارند و این بهترین فرصت برای ارتباط ‌گیری با سایر مسلمانان است.

وی به موضوع سادات رضوی هم اشاره و خاطرنشان کرد: شاید جالب باشد که به این مطلب هم اشاره شود که بسیاری از مسلمانان اهل سنت در جهان به عنوان «سادات رضوی» با اهل بیت عصمت و طهارت(ع) ارتباط داشته و محبت و مودت خاندان رسالت و نبوت را در دل دارند و این مرکز سعی کرده است در زمینه ارتباط‌ گیری با مزارات جهان اسلام با این افراد که از نظر شجره‌نامه به عنوان سادات رضوی در کشورهایی مانند هندوستان، پاکستان، افغانستان و... زندگی می‌کنند ارتباط ‌گیری مؤثر داشته باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین جمال‌زاده تصریح کرد: با توجه به توضیحات بیان شده، رویکرد مرکز امور بین‌الملل آستان قدس رضوی در ارتباط ‌گیری با مزارات جهان اسلام، ارتباطی مستمر و سازنده با پیروان سایر مذاهب اسلامی با محوریت زیارت بوده تا این مسلمانان در هنگام بازگشت به کشورهای خود بیش از پیش موجب ترویج فرهنگ زیارت و ترویج محبت و ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در بین سایر مسلمانان شوند.