مریم احمدی شیروان/

از حضرت زهرا(س) روایت شده است که فرمود: «به خدا سوگند، اگر حقّ ـ یعنی خلافت و امامت ـ را به اهلش سپرده بودند؛ و از عترت و اهل بیت پیامبر(ص) پیروی و متابعت کرده بودند، حتّی دو نفر هم با یکدیگر درباره خدا ـ و دین ـ اختلاف نمی‌کردند؛ و مقام خلافت و امامت توسط افراد شایسته یکی پس از دیگری منتقل می‌گردید و در نهایت تحویل قائم آل محمّد(ع) می‌گردید که او نهمین فرزند از حسین(ع) است»؛ و اگر امید به ظهور منتقم و قائم آل محمد(ص) نبود، چه بسا تحمل آن همه سختی که پس از رحلت رسول‌الله(ص) بر اهل بیت ایشان گذشت، برای دختر پیامبر چندان آسان نبود. همزمان با ایام شهادت ام‌الائمه(س) فرصتی دست داد تا با حجت‌الاسلام مجتبی گودرزی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به گفت‌وگو پرداخته و راز گره خوردن نام حضرت مهدی(عج) با حضرت فاطمه(س) را جویا شویم.

امام زمان(عج) توجه ویژه‌ای به حضرت زهرا(س) دارند

حجت‌الاسلام گودرزی در ابتدا با بیان اینکه روایاتی از ناحیه ائمه(ع) به طور متواتر بیان شده که وقتی صحبت از حضرت مهدی(ع) می‌شود، تأکید دارند آن فردی که سبب تحقق وعده الهی در آینده خواهد شد، از فرزندان علی(ع) و حضرت زهرا(س) است. او توضیح می‌دهد: حضرت مهدی(عج) در توقیعی که به خط مبارک خودشان صادر شده، بعد از اینکه برای سلامتی شیعیان و حفظ آن‌ها از فتنه‌ها و رذالت‌ها دعا می‌کنند، توجه ویژه‌ای به مادرشان حضرت زهرا(س) دارند و می‌فرمایند: «اِنَّ لی فی إبنه رسولِ الله اُسوه حَسَنَه»؛ الگو و اسوه‌ نیکوی من دختر فرستاده خدا، فاطمه زهرا(س) است.

این کارشناس مهدویت در ادامه توضیح می‌دهد: در سیره سیاسی حضرت زهرا(س) داریم که ایشان تا پایان عمر با هیچ ظالمی بیعت نکرد. در مورد حضرت مهدی(ع) نیز در روایات آمده است که بیعت هیچ سلطان ستمگری را بر گردن ندارد. اگر چه حضرت زهرا(س) در 18 سالگی به شهادت رسیدند، اما اگر سبک زندگی ایشان را کنار تأکیدات رسول‌الله(ص) درباره شأن حضرت زهرا(س) قرار دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که آن حضرت(س) الگوی به حق و شایسته‌ای است و تمام اخلاق، رفتار، سیره و سبک زندگی ایشان در جهات مختلف مورد تأیید خداوند است. او اضافه می‌کند: حضرت زهرا(س) یار و یاور ولی زمان خود حضرت علی(ع) بود و در نهایت نیز در رکاب امام زمان خود شهید می‌شود.

نور آسمان و زمین

عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی عنوان می‌کند: در روایات از علاقه و اهمیت پیامبر(ص) به شأن حضرت زهرا(س) موارد بسیاری آورده شده است. حضرت(ص) فرمودند: «فِدَاکِ أَبُوکِ» ؛ پدرت به فدای تو؛ نه به این جهت که او دختر و مورد احترام است، بلکه صفات معنوی، مقام عالی و معنوی حضرت(س) سبب شده که به این جایگاه برسند. او به ارتباط بین حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) نیز اشاره کرده و بیان می‌کند: با تأمل در روایات می‌توان ارتباطات و اشتراکات زیادی بین این مادر و فرزند پیدا کرد؛ از جمله در روایات داریم که حضرت زهرا(س) نور اهل آسمان است. پیامبر اکرم(ص) در بخشی از حدیثی طولانی و زیبا عنوان کردند: «فزهرت‌ المشارق‌ و المغارب‌ فهی فاطمه الزهراء و لذلک‌ سمیت‌ الزهراء لان نورها زهرت‌ به‌ السماوات»؛ حتی علت نام‌گذاری حضرت فاطمه به زهرا(س) نیز همین است؛ چون‌ به‌ واسطهِ‌ نور او، آسمان‌ها روشن‌ شد.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه می‌دهد: به تعابیر ظاهری این روایات نمی‌پردازیم، اما در عالم تکوین و واقعیت که خیلی برای ما ملموس نیست، روشنایی و نور عالم از وجود حضرت زهرا(س) است. از طرفی دیگر در روایتی از امام صادق(ع) داریم که «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا» (زمر: 69)؛ که اشاره به نور حضرت مهدی(عج) در زمان ظهور دارد؛ نه از جهت نور ظاهری، بلکه از جهت خیر، برکت، تکمیل معرفت، عقل و دین همه روشنایی و نور است. او تشریح می‌کند: برپایه روایات حضرت زهرا(س) «خیره الأحرار» و «سیده النساء» و نرجس خاتون، مادر حضرت‌ مهدی(عج) «خیره الاِماء» و «سیده الاِماء» هستند.

شفیع مؤمنان در روز قیامت

حجت‌الاسلام گودرزی در پایان با بیان اینکه موارد معنوی بسیاری در ارتباط با حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) وجود دارد، یادآور می‌شود: حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) هر دو شفیع مؤمنان در قیامت هستند. پیامبر اکرم(ص) فرمود: ای فاطمه! بشارت باد بر تو، نزد خداوند مقام محمودی داری؛ در آن مقام، برای دوستداران و شیعیان خودت، شفاعت می‌کنی و شفاعت تو پذیرفته می‌شود. حضرت مهدی (عج) هم شفیع روز قیامت است. در حدیثی، امیرمؤمنان علی(ع) و جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا(ص) نقل می‌کنند که پیامبر(ص) مقامات ائمه(ع) را در روز قیامت بیان فرمود؛ مقام حضرت مهدی (عج) را این گونه بیان کرد: امام مهدی(عج)، شفیع مؤمنان در روز قیامت است؛ زیرا اذن شفاعت، از طرف خداوند داده نمی‌شود، مگر به کسی که خداوند بخواهد و به آن راضی باشد.