قدس آنلاین-گروه استان ها: در استان آذربایجان شرقی افزون بر یک هزار و ۵۰۰ کارگاه فرش‌بافی وجود دارد که از این تعداد یک هزار کارگاه تنها در شهر تبریز فعال است.

مشکل گرانی مواد اولیه، مشکلات بیمه‌بافندگان و حالا تعطیلی برخی از کارگاه‌ها به دلیل شیوع بیماری کرونا و فروشگاه هایی که اسفند سال گذشته تعطیل شدند بیش از گذشته در تاروپود این هنر ایرانی رخنه کرده است.

برخی از عوامل ازجمله نبود بیمه قالی‌بافی، عدم تثبیت قیمت ارزی  و کاهش صادرات نیز موجب شده تا انگیزه کمتری برای تولید در این کارگاه های تولید به چشم بخورد و لذا بسیاری از کارشناسان معتقدند در سالی که مزین به جهش تولید است این مشکلات برازنده بازار نیست.

سایه سنگین کرونا بر بازار

در همین راستا رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز اظهار می‌کند: با شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن بر تمامی شغل‌های موجود به‌خصوص فرش دستباف، به دلیل رعایت فاصله‌گذاری، برخی از کارگاه‌ها به تعطیلی کشیده شد  و با بسته شدن مغازه‌ها، فروش فرش دستباف در داخل کشور به حداقل رسید.

اسماعیل چمنی می‌افزاید: این در حالی است که طبق مصوبه ستاد مقابله با کرونا، تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف، شامل بیمه بیکاری نشدند!

افزایش قیمت مواد اولیه

وی با تأکید بر نبود صادرات در حوزه فرش دستباف می‌گوید: عواملی هم چون وجود تحریم، سوق یافتن صادرکنندگان به شغل‌های دیگر، بازگرداندن ارز نیما باعث شده است تا صادرات فرش کاهش یابد و تا زمانی که تثبیت ارز وجود نداشته باشد با این مشکلات مواجه خواهیم بود.

 هنر صنعت فرش دستباف ایران به‌ویژه در حوزه صادرات و ارزآوری نه‌تنها در شرایط بهینه نیست، بلکه در شرایط هشدار قرار داردرئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز با تأکید بر عدم نبود ارز دولتی در حوزه فرش بیان می‌کند: افزایش قیمت در مواد اولیه، قیمت فرش را نیز افزایش داده و درنتیجه صادرکننده نیز رغبت چندانی به صادرات در حوزه فرش ندارد و ازاین‌رو باید بازگشت ارز و پیمان‌سپاری ارزی در حوزه فرش دستباف حذف گردد.

چمنی یادآور می‌شود: فرش دستباف، تنها کالایی است که در ایران ثبت جهانی شده و هم‌چنین رهبریت و محوریت فرش دستباف در دنیا با ایران است ازاین‌رو باید مسئولان و به‌ویژه نمایندگان مجلس در این رابطه اقدامات تأثیرگذاری انجام دهند.

کاهش صادرات به یک‌دهم گذشته

بنا بر گفته رئیس هیئت‌مدیره انجمن علمی فرش ایران، صادرات فرش در هشت‌ماهه اول سال ۱۳۹۸ کمتر از ۵۰ میلیون دلار بوده که نسبت به متوسط ۵۰۰ میلیون دلاری صادرات فرش در دو دهه گذشته، حدود یک‌دهم شده است.

حمید کارگر در این رابطه به رسانه‌ها گفت: در شرایط فعلی هنر صنعت فرش دستباف ایران حال‌وروز خوشی ندارد و به‌ویژه در حوزه صادرات و ارزآوری نه‌تنها در شرایط بهینه نیست، بلکه در شرایط هشدار قرار دارد.

وی یکی از مهم‌ترین و اولین صفات فرش دستباف از منظر تولید و تجارت را ارزآوری و صادرات آن دانست و گفت: بنابراین وقتی صادرات فرش دستبافت دچار افت شود به‌تبع آن تولید و اشتغال در این صنعت هم متأثر می‌شود.

روند نزولی صادرات

رئیس هیئت‌مدیره انجمن علمی فرش ایران گفت: از سال ۱۳۹۷ به بعد، با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌ها روند افزایشی صادرات فرش دستباف متوقف و سیر نزولی آن آغاز شد.

به گفته وی صادرات فرش دستباف در سال ۱۳۹۴ حدود ۲۹۰ میلیون دلار، در سال ۱۳۹۵ حدود ۳۵۹ میلیون دلار و در سال ۱۳۹۶ معادل ۴۲۶ میلیون دلار بوده است اما در سال ۱۳۹۷ صادرات فرش دستباف به ۲۳۸ میلیون دلار رسید.

تاثیر عوامل خود تحریمی  

کارگر بابیان اینکه بخشی از کاهش شدید صادرات فرش دستباف متأثر از تحریم‌ها بوده که قابل‌پذیرش است، تصریح کرد: با توجه به اینکه آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده فرش دستباف درهای کشور خود را به روی ایران بست، افت صادرات فرش طبیعی بوده، اما بخشی از کاهش صادرات هم به دلیل خود تحریمی‌ها و بی‌تدبیری‌ها اتفاق افتاده است؛ به‌طوری‌که به‌جای حمایت از فعالان این حوزه، آن‌ها دچار تنگنا و سختی شدند و حداقل‌ترین ابزار حمایتی از آن‌ها دریغ شد.

به گفته وی تامین بودجه قالی‌بافان همچنان دچار مشکل بوده و هنوز و تأمین نشده است.

وی اذعان کرد: همچنین بالا بردن تعرفه واردات ابریشم در سال گذشته باعث افزایش قیمت مواد اولیه و به‌تبع آن قیمت تمام‌شده فرش دستباف شد که درنتیجه آن بخشی از توان رقابتی فرش دستباف ایرانی هم در بازار داخل و هم در بازار بین‌المللی گرفته شد.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن علمی فرش ایران همچنین بابیان اینکه انواع قوانین و مقررات سختگیرانه و متغیر هم باعث مشکلاتی برای تجار و بازرگانان حوزه فرش دستباف شد، تصریح کرد: قوانین مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات، مشکلات گمرکی، بالا رفتن هزینه و ریسک صادرات ازجمله این آسیب‌ها است.