قدس آنلاین: وبگاه مؤسسه قرآن کریم وابسته به آستان مقدس حضرت عباس علیه السلام در مقاله ای به قلم "عماد العنکوشی" آورده است: یکی از مهمترین صفات انسانی، اخلاق پسندیده و حسنه است و تمام انسان ها باید به این صفات متصف باشند. قرآن کریم در بسیاری از آیات ما را به داشتن خلق نیکو و حسن سفارش کرده است، پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت علیهم السلام  نیز در احادیث و خطبه های متعددی بر این موضوع تاکید کرده اند.

میان خُلق و تخلق تفاوت بسیاری وجود دارد؛ خلق از ذات و رفتار غیرارادی انسان منشأ دارد، اما تخلق رفتار و اخلاق ارادی انسان است که به مرور زمان از خود بروز می دهد. بنابراین ما باید اخلاق ذاتی خود را داشته باشیم اما اگر اخلاق ناخوشایند داریم آن را اصلاح کنیم و اینگونه به صورت ساختگی القا نکنیم که اخلاق نیکو داریم در حالیکه ماهیت واقعی ما خلاف آن است.

از جمله این صفات و رفتار پسندیده و نیکو که اسلام ما را به آن سفارش کرده است، وفای به عهد، امانتداری، فروتنی، خودداری از اسراف، حسن تعامل با دیگران، نیکی به پدر و مادر، صله رحم و دیگر صفاتی که شایسته انسان مومن است. بیشتر آیات سوره مبارکه اسراء انسان ها را به داشتن خلق نیکو تشویق می کند؛ از آیه سی و چهارم این سوره تا آیه سی و هفتم از جمله این موارد است. خداوند در این آیات می فرماید: {وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّیٰ یَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۚ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ کَانَ مَسْئُولًا * وَأَوْفُوا الْکَیْلَ إِذَا کِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ ۚ ذَٰلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلًا * وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولَـٰئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا * وَلَا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّکَ لَن تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَن تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا}وهرگز به مال یتیم نزدیک نشوید مگر آنکه راه خیر و طریق بهتری (به نفع یتیم) منظور دارید، تا آنکه به حد بلوغ و رشد خود برسد، و همه به عهد خود باید وفا کنید که البته (در قیامت) از عهد و پیمان سؤال خواهد شد. و هر چه را به پیمانه (یا وزن) می‌سنجید تمام بپیمایید (و کم و گران نفروشید) و (همه چیز را) با ترازوی درست و عادلانه بسنجید، که این کاری بهتر و عاقبتش نیکوتر است. و(ای انسان) هرگز آنچه را که بدان علم و اطمینان نداری دنبال مکن که چشم و گوش و دل همه مسئولند. و هرگز در زمین به کبر و ناز مرو و غرور و نخوت مفروش، که به نیرو زمین را نتوانی شکافت و به کوه در سربلندی نخواهی رسید. (سوره إسراء، آیات: ۳۴-۳۷)

اگر در تمام این آیات مبارکه تدبر می کردیم، شرایط امت اسلامی آنگونه که اکنون مشاهده می شود نبود؛ حقیقتا اسلام یک نعمت و دین تربیت نیکو و آموزه های جامعی است که بیشتر کشورهای دنیا بدان نپرداخته اند؛ چرا به قرآن بی توجهی می شود در حالی که سخنی از جانب خدا برای رشد و تعالی خلق و رفتار و کردار بشر است و می خواهد تا انسان ها به بهترین اخلاق متخلق باشند، اما متاسفانه برخی در جوامع ما اگر کسی اخلاق نیکو داشته باشد توجهی به او نمی کنند اما به محض آنکه اشتباهی مرتکب شوی همه به سویت حمله ور می شوند. ما باید همانطور که قرآن کریم و دین اسلام فرموده بایکدیگر تسامح داشته و نسبت به یکدیگر کینه توزی نداشته باشیم و با صدق و حسن نیت رفتار کنیم. اینگونه است که می توانیم زیبایی زندگی را درک کنیم. خلق و رفتار زیبا داشته باشیم تا دیگران دوستمان بدراند. دنیا تمام می شود و ما از آن رخت برخواهیم بست؛ بنابراین نباید از خودمان در قلب دیگران خاطره بد برجای بگذاریم، بلکه باید همگان از ما به نیکی یاد کنند.

امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید: «أن رسول الله (صلی الله علیه واله) بعث سریة ــ قوة عسکریة ــ فلما رجعوا قال : مرحباً بقوم قضوا الجهاد الأصغر وبقی علیهم الجهاد الأکبر قیل یا رسول اله وما الجهاد الأکبر ؟ قال :جهاد النفس ثم قال : أفضل الجهاد من جاهد نفسه التی بین جنبیه» رسول خدا(ص) یک گروه نظامی را فرستادند، هنگامی که بازگشتند به آنها فرمود: آفرین به مردمی که جهاد اصغر را انجام دادند و جهاد اکبر برایشان باقی است. پرسیدند یا رسول الله جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس. بهترین جهاد آن است که انسان با نفسی که با اوست جهاد کند. (علامه مجلسی: بحار الأنوار / ج ۷۰ ص ۶۴.)

این سخن پیامبر(ص) بر اهمیت مبارزه با نفس که دشمنی در وجود خود انسان است و جز با پیکار با عادات و اخلاق ناپسند خود، از آن رهایی نمی یابد تاکید دارد. ذات آدمی طالب برخورد و تعامل نیکو و اخلاق پسندیده است؛ بنابراین باید به گونه ای زندگی کنیم که گویی آخرین لحظات زندگیمان است و با حالتی از ایمان و پیروی از اخلاق نبوی و اهل بیت علیهم السلام زندگی کنیم.

رفتار و برخورد نیکو مقدمه و زمینه سازی برای خیر و زندگی با آرامش و در نهایت بهره مندی از بهترین نتایج است؛ تمام ابناء بشر خلیفه خداوند روی زمین هستند که باید رسالت خود را انجام دهند که برخی این رسالت را انجام می دهند و برخی دچار خطا و اشتباه می شوند؛ از خدای متعال می خواهیم تا به همه مؤمنان برای ادای این وظیفه توفیق دهد.

انتهای پیام/