به گزارش قدس آنلاین، محمدرضا پهلوان که در گفت‌وگویی با موضوع «نقش موزه در اقتصاد گردشگری» سخن می‌گفت، عنوان کرد: شرایطی که شیوع ویروس کرونا به وجود آورده است، با تمام سختی‌ها و مشکلاتی که دارد، یک فرصت خوب برای موزه‌داران به وجود آورده است و آن مطالعه و پژوهش در آثار موجود در مخازن موزه‌ها است. زمانی که موزه‌ها دایر و باز هستند، قطعا موزه‌داران درگیر بازدید علاقه‌مندان از اشیا موجود در موزه بوده اما زمانی که موزه‌ها تعطیل هستند، فرصت خوبی برای مطالعه بیشتر بر روی آثار داخل مخازن است.
وی افزود: تاریخچه شکل‌گیری موزه‌ها به قرن‌های ۱۲ و ۱۳ میلادی باز می‌گردد، در آن زمان موزه هنوز جایگاه خود را در بین جوامع پیدا نکرده بود و به همین علت آثار نفیس و گران‌بها را در کلیساها و معابد نگهداری می‌کردند. در عصر رنسانس و همزمان با انقلاب فرهنگی در اروپا، موزه‌ها جایگاه خود را پیدا کردند و در قرن ۱۶ میلادی اولین موزه رسمی دنیا به نام موزه آشمولین در انگلستان شکل گرفت، ایجاد موزه لوور نقطه عطفی در حوزه موزه و موزه‌داری دنیا بوده است و با شکل‌گیری این موزه هنر موزه‌داری نمایان شد.
رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی بیان کرد: موزه در ادبیات فارسی به معنای کفش معرفی شده اما ریشه این لغت یونانی است. اولین تعریفی که از موزه شده است، می‌گوید موزه موسسه‌ای است فرهنگی و علمی که اهداف مادی ندارد و بدون در نظر گرفتن این اهداف مادی در راه خدمت به جامعه و کمک به آن به ارائه خدمات، آموزش و معرفی اشیا می‌پردازند.
پهلوان خاطرنشان کرد: در جدیدترین تعریفی که ایکوم از موزه ارائه می‌دهد گفته می‌شود موزه‌ها فضاهایی مردم سالارانه هستند، فراگیر و چند صدایی برای گفت‌وگویی منتقدانه پیرامون گذشته و آینده. موزه‌ها در حقیقت پل‌های ارتباطی بین زمان گذشته، حال و آینده هستند، موزه‌ها ضمن به رسمیت شناختن و حل کردن تضادها و چالش‌های زمان حال، نگهدارنده اشیا و نمونه‌های تاریخی ارزشمند به نفع جامعه و حفظ کننده خاطرات گذشته برای نسل‌های آینده هستند.
وی ادامه داد: موضوع اقتصاد موزه‌داری، اقتصاد گردشگری و تمام موضوعاتی که به حوزه توریسم مربوط می‌شود، به نوعی مانند زنجیری متصل به هم هستند که همدیگر را پوشش می‌دهند و هر یک از این زنجیرها کم‌رنگ باشند یا نقش خود را به خوبی ایفا نکنند، چرخه اقتصاد موزه‌داری نمی‌چرخد.
رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار کرد: در ایران ۷۱۱ موزه وجود دارد که ۹۴ مورد از این موزه‌های فعال در استان خراسان رضوی هستند، بخشی از آن‌ها دولتی بوده و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بخشی خصوصی و مشارکتی بوده، بخشی زیر نظر دانشگاه فردوسی و اداره کل محیط زیست و همچنین بخشی از آن‌ها یعنی حدود ۱۶ موزه فعال زیر نظر آستان قدس رضوی هستند.
سهم ۱۶ درصدی خراسان رضوی از موزه‌های ایران
پهلوان بیان کرد: حدود ۱۴ تا ۱۶ درصد از موزه‌های ایران در خراسان‌رضوی قرار دارند که از این تعداد ۳۶ مورد موزه فعال در شهر مشهد هستند، تعداد کمی از موزه‌ها محدودیت بازدید دارند مانند موزه کنسول‌گری پاکستان که باید هماهنگی‌هایی با وزارت امور خارجه برای بازدید انجام شود اما دیگر موزه‌ها همگی باز بوده و بازدید آن‌ها برای عموم آزاد است.
وی ادامه داد: موزه بزرگ خراسان رضوی که در مشهد واقع است، از جمله موزه‌های بسیار مهم محسوب می‌شود زیرا نزدیک به استانداردهای روز در جهان، در حوزه موزه‌داری ساخته شده و اداره می‌شود. در اقتصاد موزه‌داری یک نوع درآمدزایی به‌صورت مستقیم وجود دارد که همان فروش بلیت برای بازدید از موزه‌ها است که در خراسان رضوی و مشهد بهای بلیت موزه‌ها بسیار پایین است و تمام علاقه‌مندان می‌توانند از موزه‌ها با بهایی بسیار پایین بازدید کنند.
رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: نوع دیگر درآمدزایی در اقتصاد موزه‌داری به‌صورت غیرمستقیم است، یعنی زمانی که گردشگری برای بازدید از موزه‌ای به مقصدی سفر می‌کند، آن توریست نیاز به اقامت، حمل و نقل و غذا دارد که تمام این موارد به نوعی برای این واحدها درآمد کسب می‌کنند.
پهلوان عنوان کرد: از دیگر موارد حائز اهمیت در اقتصاد موزه‌داری ایجاد اشتغال است، به این گونه که در یک موزه می‌توان غرفه‌ای برای فروش صنایع‌دستی اختصاص داد، رستوران و کافی‌شاپ برای پذیرایی از بازدیدکنندگان، چاپ و نشر و خیلی از موارد دیگر که در زمینه ایجاد شغل موثر هستند، در اقتصاد موزه‌داری مطرح است.
وی خاطرنشان کرد: اخیرا نمایشگاهی در موزه بزرگ خراسان از یکی از مجموعه‌داران خوب مشهد، سینا صابری به مناسبت روز خبرنگار برپا شد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. این نمایشگاه‌های موقت هم آثار مجموعه‌داران و هم هنرمندانی که آثار آن‌ها مرتبط با موزه است، را نمایش می‌دهد.
رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی افزود: تا سال‌های اخیر دستورالعملی در خصوص مجموعه‌داران وجود نداشت و اکثر این افراد جرات نداشتند بگویند مجموعه‌دار هستند؛ اما اکنون وزارت میراث فرهنگی دستورالعملی را درخصوص مجموعه‌داران تدوین کرده است و به هر یک از آن‌ها که درخواست دهند، پروانه بهره‌برداری به این افراد تعلق می‌گیرد، این روند طولانی نبوده و اگر فرم‌ها به درستی تکمیل و به اداره میراث فرهنگی ارائه شود، در مدت حدود دو هفته پروانه بهره‌برداری در اختیار مجموعه‌داران قرار خواهد گرفت.
پهلوان عنوان کرد: پروانه بهره‌برداری که به مجموعه‌داران تعلق می‌گیرد، مقدمه‌ای است برای ایجاد موزه خصوصی، یعنی مجموعه‌داران می‌توانند پس از دریافت پروانه بهره‌برداری از مجموعه خود درخواست مجوز برای موزه خصوصی دهند. در اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی نیز موزه‌های خصوصی و مجموعه‌های کوچک به چشم می‌خورد که شاید در ابتدا انتظاری که از موزه وجود دارد را برآورده نکند اما مقدمه‌ای برای ایجاد یک موزه خصوصی خواهد بود.
ظرفیت موزه بزرگ خراسان در جهت آموزش به کودکان
وی تشریح کرد: یونسکو، ایکوم و تمام سازمان‌هایی که به موزه‌ها مرتبط هستند، آموزش به کودکان و نوجوانان را بسیار مهم اعلام کرده‌اند، اما استفاده از امکانات به‌روز برای آموزش به کودکان بستگی به ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های موزه‌ها دارد که موزه بزرگ خراسان رضوی دارای این ظرفیت‌ها است.
پهلوان ادامه داد: بیش از ۲ ماه گذشته ما نامه‌ای از طرف اداره کل موزه‌های وزارت‌خانه دریافت کردیم و مبنی بر آن نامه تمامی اطلاعات موزه‌های استان را از جمله فیلم‌ها، عکس‌ها و مطالب مربوط به آثار موزه‌ها را برای آن‌ها ارسال کردیم تا سایتی برای بازدید مجازی از موزه‌های کل کشور ایجاد و راه‌اندازی شود.
خلاء مقطع دکتری موزه‌داری در دانشگاه‌های کشور
وی خاطرنشان کرد: در موزه‌ها موضوع ارتباطات بسیار مهم است و باید تمام دست‌اندرکاران که در موزه‌ها هستند به مساله ارتباطات بسیار توجه کنند. همچنین روابط عمومی خود موزه‌ها بسیار اهمیت دارد؛ زیرا این روابط عمومی باید بتواند حلقه‌های گردشگری و موزه‌داری را با جامعه برقرار کند. در نظام آموزشی ما رشته موزه و موزه‌داری تا مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد اما مقطع دکترا برای این رشته‌ها با وجود این که ما موزه‌های بسیار خوبی داریم، وجود ندارد.
رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی عنوان کرد: در نتیجه باید تجدید نظری در این زمینه صورت گیرد و حداقل در دانشگاه‌های شهرهای بزرگ مقطع دکترا برای رشته‌هایی مانند موزه‌داری شکل گیرد. اکنون بازدید از موزه‌ها بسیار کاهش یافته و زمان مناسبی برای ایجاد ارتباطات موثر و ایجاد تغییرات مفید در حوزه موزه و موزه‌داری است.
منبع: ایسنا
انتهای خبر/
نظر شما