قدس آنلاین: هنر مظاهر فراوانی دارد از جمله مظاهر هنر و نمودهای خارجی آن فیلم است. در این مقام بنا نداریم مباحث مستوفایی در موضوع هنر مطرح کنیم. در حد ضرورت و به تناسب موضوع اشاره‌ای به ویژگی‌های هنر  خواهیم داشت.اولین نکته در باب هنر و اهداف آن واقع‌نمایی هنر از واقعیت است. تاریخ یک وجود سیلانی و گذرانی دارد؛ همه آدمیان در همه  زمان‌ها ومکان‌ها حضور عینی ندارند و از واقعیت‌های گذشته جز با مطالعه ارتباطی ندارند. نکته دوم، هنر از جمله فیلم و بازیگری گذشته تاریخ را زنده می‌کند و تصویری از گذشته در ذهن آیندگان خلق می‌کند که گویی آیندگان در گذشته دور حضور دارند.نکته سوم، بدیهی است که ارتباط با گذشته به واسطه هنر باید هر چه بیشتر و بهتر  واقع‌گرا باشد و تا جایی که ممکن است واقعیت‌های تاریخ را  درست و بی‌کم و کاست به ذهن آیندگان منتقل کند . نکته چهارم، در غیر این صورت  بجای تأمین غرض، نقض غرض می‌شود؛ به همین دلیل نباید متولیان فیلم به تحریف تاریخ دست زنند، درست است که قدرت خیال پردازی متولیان فیلم در خلق فیلم اثر دارد و گاهی مبالغه در امری و یا کاستن از واقعیتی ممکن است جذابیت برای بینندگان فیلم داشته باشد اما و هزار اما که کاستن و یا افزودن نباید چهره واقعی تاریخ را مخدوش کند و قهرمانان تاریخ را  ضعیف جلوه دهد. با این مقدمه کوتاه و با این معیارها به سراغ مجموعه مختارنامه می‌رویم.

محسنات سریال

1- این فیلم در معرفی جناب مختار که برای تعریف و توصیف آن بزرگوار ساخته شد نقش بسزایی داشته است و حقاً تا حد زیادی جناب مختار را از انزوای فرهنگی و سیاسی بیرون آورده است.

۲-این فیلم روزگار مظلومیت و غربت اهل بیت خصوصاً غربت سه امام معصوم امام حسن(ع)، امام حسین(ع) وامام سجاد(ع) را تاحد زیادی تبیین کرده است.

۳-این فیلم در واقع‌نمایی از ایمان، غیرت و شجاعت علویین، خوب و عالی عمل کرده است.

۴-این فیلم تا حدی توانست تفکر و عدل علوی و تأثیر آن را در میان پیروان آن حضرت به نمایش بگذارد .

 نقص‌های سریال

1- این سریال در پردازش شخصیت مختار خصوصاً در به نمایش گذاشتن شجاعت ایشان مبالغه کرده است؛ هر چند مختار در شجاعت و سیاست و تدبیر در سطح بالایی بوده است اما با تحریف تاریخ در مواردی هم مبالغه کرده است و هم خلاف واقع را واقع جلوه داده است، مثلاً در هیچ مقتلی نیامده که حرمله را مختار کشت آن هم  به نحوی که فیلم نشان می‌دهد. پارادوکس در  معرفی حرمله؛ فیلم از یکسو حرمله را خیلی چابک و تیز رو و با هوش نشان می‌دهد که همه جا هست و هیچ جا نیست در عین حال در مصاف با مختار حرمله را چنان ضعیف نشان می‌دهد که از ۲۰ قدمی نتوانست تکانی بخورد تا آن که خنجر به گلویش نشست، خب این دروغ محض است.

2- از میان نواقص این فیلم آن نقصی که خیلی تابلوست ارائه شخصیت جامع و فوق‌العاده حضرت مسلم سلام الله علیه است. نگارنده در ایام عرفه پیرامون شخصیت فوق العاده جناب سفیر تا حدی به توصیفات آن  بزرگوار پرداختم، اما در این جا عرض می‌کنم. در فیلم، حضرت مسلم را جوان ۳۰ ساله‌ای معرفی کردند. هرچند در مورد سن حضرت اختلاف است اما بعید است با بودن مردانی از بنی هاشم  در سن بالاتر حضرت، جوان ۳۰ ساله را برای بزرگترین مأموریت به کوفه اعزام کرده باشد . دلیل دوم این امر این است که پسر جناب مسلم از مردان  شجاع در کربلا بود که نوشته‌اند در سه حمله. ۱۴۰ نفر  از سپاه کفر را به هلاکت رساند و سن جناب عبدالله بن مسلم کمتر از ۲۰ سال نبود. سوم اینکه بعضی منابع تاریخ از حضور حضرت مسلم و برادرانش در فتح مصر در زمان خلیفه دوم گزارش می‌دهند و این گزارش در فرض صحتش با ۳۰ ساله بودن سفیر نمی‌سازد. چهارم اینکه ابن شهر آشوب در مناقب آورده در جنگ جمل یا صفین، حضرات امام حسن و امام حسین و عبدالله بن جعفر تحت فرماندهی حضرت مسلم می‌جنگیدند. فرض کنید این شواهد تاریخی همه‌اش غیرواقعی باشد و به فرض بپذیریم سن حضرت ۳۰ سال بود، آیا یک جوان ۳۰ ساله در حدی که فیلم معرفی کرده است، ضعیف بوده است؟  قطعاً خیر!

3- نقد بر ارائه  نبرد حضرت مسلم  با کوفیان: همه مقاتل نوشته‌اند حضرت مشغول به خواندن تعقیبات نماز صبح بودند که سپاه کفر خانه طوعه را محاصره کرده و جنگ شروع شد .از طرفی جناب مسلم در رجزش چنین سروده: رد شعاع الشمس فاستقرا /اخاف ان اکذب او اغرا؛ یعنی شعاع خورشید برگشته وخورشید در حال غروب کردن است، عمر من هم غروب می‌کند و می‌ترسم به من دروغ بگویند و فریبم بدهند یعنی وعده امان دروغ است و نمی‌پذیرم. در این جا با این بیت از رجز دو نقص فیلم ثابت می‌شود؛ نقص اول: جنگ از  صبح حین خواندن تعقیبات نماز صبح شروع شد و تا ساعاتی از بعد از ظهر ادامه یافت چون خورشید بعد از ظهر به سمت غروب گاه در حرکت است پس نبرد حداقل ۷ الی ۸ ساعت به طول انجامید در حالی که در فیلم فقط 5 دقیقه صحنه نبرد را بازی کرده‌اند. از طرفی نبرد جناب زهیر و وهب  را هر کدام 15 دقیقه بازی کرده‌اند در حالی که کل جنگ در روز عاشورا  کمتر از ده ساعت بطول انجامید. نقص دوم:حضرت از رجزش بر می آید که امان نامه را نپذیرفت درست بر خلاف آن چه که فیلم نشان می‌دهد.

نقص سوم:همه مقاتل نوشتند بعد از اسارت درآمدن حضرت دستان ایشان را از پشت بسته و سوار استرش کردند و به دار العماره بردندش. در حالی که در فیلم خیلی ضعیف حضرت را با دست باز و آزاد به سوی دارالعماره بردند. اصولاً چه لزومی دارد تاریخ آن هم مسلمات تاریخ را در فیلم تحریف کنند؟ درست است که محور در این فیلم  جناب مختار بوده است اما لزومی ندارد عناصر و شخصیت‌های مهم تاریخ را غلط و ضعیف معرفی کنند. اگر شخصیت حماسی و نظامی و ولایی و ایمانی بزرگان تاریخ تشیع را درست معرفی کنند، برای بینندگان درس‌های مهمی خواهد بود. خلاصه هر چه در ارائه شخصیت مختار مبالغه شده در ارائه شخصیت حضرت مسلم کوتاهی شده است، در حالی که می‌دانیم حضرت مسلم به مراتب از مختار شجاع تر بوده است. نقص‌های این فیلم علی‌رغم  محسنات فراوانش بیش از این مقدار است. جا دارد متولیان سریال مختار نامه در ارائه  شخصیت ممتاز  و فوق العاده حضرت مسلم  تجدید نظری در فیلم  بعمل آورند.

انتهای پیام/