قدس آنلاین: جزئیات و حواشی توافق عادی‌سازی روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی که به پیمان «آبراهام» معروف شده است را این روزها بارها از رسانه‌های مختلف شنیده‌اید. جزئیاتی مانند نخستین پرواز تل‌آویو-ابوظبی، بازدید رئیس موساد از امارات و... که رسانه‌های مختلف به حد کافی به آن‌ها پرداخته‌اند. در این میان اما یکی از پشت‌پرده‌های پیمان آبراهام حسابی از چشم رسانه‌ها در سرتاسر دنیا پنهان مانده و فقط بخش کوچکی از آن‌ها به یهودی مرموزی که نقش کلیدی‌ در عادی‌سازی روابط اسرائیل و امارات ایفا کرده، پرداخته‌اند. یهودی مرموزی که بارها در انتخابات آمریکا نقش‌های کلیدی و سرنوشت‌ساز ایفا کرده و حالا هم با دست داشتن در توافق «آبراهام» یک‌بار دیگر نامش را سر زبان‌ها انداخته است.

اشک در چشمانم حلقه می‌زند!

نامش «حیم سابان» است. یکی از آن یهودی‌های پولدارِ ساکن آمریکا که نامش در لیست 150 فرد ثروتمند جهان قرار دارد. اگرچه تابعیت اسرائیل و آمریکا را همزمان دارد اما در اصل در خاک مصر و در شهر «اسکندریه» به دنیا آمده است. از همان کودکی همراه با خانواده‌اش به اسرائیل مهاجرت و تابعیت مصری‌اش را باطل کرده است.

از جوانی به آن‌طرف هم راهی آمریکا شده و اقامتِ این کشور را گرفته است. خودش اما می‌گوید دلش پیش سرزمین‌های اشغالی است! حیم در توجیه مهاجرتش به آمریکا اعلام کرده فقط با هدف حفاظت از مصالح و منافع رژیم صهیونیستی به آمریکا رفته است. البته این میلیاردر یهودی کمی هم پیازداغ ماجرا را زیاد کرده و به خبرنگاران گفته است: «من از لحاظ روانی با اسرائیل در ارتباط هستم و هر وقت پرواز می‌کنم و از هواپیما سواحل اسرائیل را می‌بینم اشک در چشمانم حلقه می‌زند!»

به خاک سیاه نشست

برخلاف تصورتان، این میلیاردر یهودی در ابتدا هیچ ارتباطی با دنیای سیاست نداشت. تا حدود 24 سالگی فعالیت‌های فرهنگی و هنری می‌کرد. البته منظور از فعالیت هنری آن است که دلالی هنرمندان را می‌کرد. به این صورت که از طریق ارتباطات گسترده‌اش با خواننده‌ها و هنرمندان معروف، آن‌ها را به اسرائیل می‌آورد و از کنار برگزاری کنسرت‌ها، مبالغ هنگفتی به جیب می‌زد.

حیم تا سال 1967، از این طریق روزگار می‌گذراند اما جنگ ۱۹۶۷ یا یوم کیپور تمام کاسه و کوزه‌اش را به‌هم ریخت. حیم سابان بیش از 600 هزار دلار به عنوان پیش پرداخت به خواننده‌ها و گروه‌های موسیقی مختلف برای سفر به اسرائیل پرداخت کرده بود اما جنگ موجب لغو سفر همه آن‌ها شد! سابان هرطور بود توانست بدهی‌هایش را صاف کند اما پس از آن تقریباً به خاک سیاه نشست!

آغاز زندگی جدید

سابان در دهه 80 میلادی تصمیم گرفت یک‌بار دیگر بی‌گدار به آب بزند. به همین خاطر به لس‌آنجلس رفت و با خرید حق سریال انیمیشن ژاپنی «Power Rangers» وارد دنیای بازاریابی شد. سابان در سال ۱۹۸۸ بنیاد سرگرمی به نام خود در آمریکا ایجاد کرد و به نوازندگی و تهیه‌کنندگی برنامه‌های تلویزیونی کودکان پرداخت. دامنه فعالیت‌های رسانه‌ای سابان به فراتر از آمریکا و اروپا نیز کشیده شد. در جولای ۲۰۰۱ شرکت رسانه‌ای خود با عنوان «خانواده فاکس» (Fox Family Worldwide Inc) را به فروش رساند و مبلغ ۱.۶ میلیارد دلار از این فروش بدست آورد. فاکس سپس به ای‌بی‌سی تغییر نام داد.

فعالیت‌های اقتصادی سابان آن زمان به بیشترین میزان خود رسیده بود. حیم حتی برای نخستین بار در تاریخ توانست حدود نیمی از حق امتیاز تبلیغات تلویزیون آلمان را هم به دست بگیرد و از طریق آن بیش از 23 میلیون یورو سود به جیب بزند!

نفوذ به جامعه سیاسی آمریکا

جاه طلبی‌های اقتصادی سابان سبب شد او پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری طی کند. حوالی قرن بیست و یکم، سابان به قدری در اقتصاد آمریکا قدرت گرفته بود که بخشی از اقتصاد این کشور مدیون گردش‌های مالی او بود. در چنین شرایطی پای سابان، خواه یا ناخواه به عرصه سیاست کشیده شد و شروع به حشر و نشر با چهره‌های سیاسی کرد.

این میلیاردر یهودی به صورت نمایشی کنترل بزرگ‌ترین رسانه‌های بین‌المللی آمریکا را در اختیار گرفت و همزمان با آن، در سال 2002، با بودجه ابتدایی 13 میلیون دلار، «مرکز سابان برای سیاست خاورمیانه» را در پایتخت آمریکا راه‌اندازی کرد. این اندیشکده شاخه‌ای از اندیشکده بزرگ‌تر «مؤسسه بروکینگز» محسوب می‌شود. هدف این مرکز، ارائه اطلاعات و تحلیل رویکرد سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه به سیاست‌گذاران است.

سابان همان زمان در پاسخ به خبرنگارانی که از او درباره ورودش به عرصه سیاست سؤال کرده بودند، پاسخ داد هدفش حفاظت از رژیم صهیونیستی است. پس از این هم توضیح داده بود:«باید از سه روش برای نفوذ به جامعه سیاسی آمریکا استفاده کرد: ارائه کمک‌های مالی به احزاب سیاسی، ایجاد اندیشکده و کنترل رسانه‌ها».

رفیق شفیق «کلینتون»

سابان پس از این به صورت رسمی وارد عرصه سیاست شد. دموکرات‌ها توانستند با وعده‌های مختلف، او را به سمت خودشان بکشانند. فقط در سال 2000 و 2001 حیم سابان بیش از 10 میلیون دلار به دموکرات‌ها کمک مالی کرد! پس از این کمک‌ها او تبدیل به مشاور هیلاری کلینتون شد و همه‌ تلاشش را برای روی کار آمدن او انجام داد. کلینتون درباره سابان گفته است :«من به‌خاطر تعهد سابان به اسرائیل، تلاش برای ایجاد صلح پایدار در خاورمیانه، سرمایه‌گذاری در امور من و به‌خصوص اقداماتش در مسیر آشتی (پیمان صلح اسرائیل با اعراب) از او سپاسگزارم».

سابان روز به روز قدرت بیشتری در عرصه سیاست خارجه آمریکا می‌گرفت. علاوه بر این، نفوذش در محافل آکادمیک هم ادامه داشت، به طوری که توانست مجموعه سمینارهایی را در واشنگتن برگزار کند که هدفش آموزش سیاست‌های حمایت از رژیم صهیونیستی بود. این سمینار در هر دوره به ۳۰۰ دانشجو از صدها دانشگاه آمریکا آموزش داده تا آن‌ها را برای چالش‌ها و فرصت‌های آتی خود در دانشکده‌هایشان آماده کند.

سابان در نهایت تبدیل به کلیدی‌ترین مهره‌ سیاست خارجی اسرائیل شد. اگر می‌خواهید به عمق نفوذ او در این ماجرا پی ببرید کافی است این قسمت از گزارش روزنامه اسرائیلی هاآرتص درباره او را بخوانید:«سابان نخست وزیر واقعی اسرائیل و دولت جهانی یهود است».

نقشِ مهم «سابان»

چیزی که نام «سابان» را پس از مدت‌ها سر زبان‌ها انداخته، گزارش شبکه تلویزیونی «کان» اسرائیل است. این شبکه تلویزیونی اعلام کرده سابان نقش مهمی در عادی‌سازی روابط امارات و اسرائیل ایفا کرده است.

بر اساس این گزارش، ماجرا از حدود سال پیش و با سفر سابان به امارات آغاز شده است. حیم در این سفر با محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی دیدار کرد. او همان زمان اعلام کرده بود روابط غیررسمی امارات و اسرائیل در سطح خوبی است، اما پنهانی بوده و باید علنی شود. این میلیاردر یهودی بارها اشاره کرده که برای سال‌ها با محمد بن زاید و یوسف العتیبه، سفیر امارات در آمریکا دیدار کرده و در مورد ضرورت عادی‌سازی روابط با اسرائیل به آن‌ها تأکید کرده است.

آن‌طور که باشگاه خبرنگاران گزارش داده، عادی‌سازی روابط امارات و اسرائیل یک اقدام ناگهانی نبود؛ بلکه در ژوئن گذشته پس از انتشار مقاله یوسف العتیبه در روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت در مورد الحاق کرانه باختری، زمینه‌ها فراهم شد. العتیبه در این مقاله به مصالح و منافع مشترک بین اسرائیل و امارات و امکان همکاری بین تل‌آویو و ابوظبی تأکید کرد. العتیبه همچنین این مسئله را مورد تأکید قرار داد که امارات پل ارتباطی اسرائیل با جهان عرب است که ممکن است این پل با اجرای طرح الحاق از بین برود.

پس از انتشار این سخنان، منابع اسرائیلی فاش کردند حیم سابان در پشت پرده این مسئله حضور دارد. کانال ١٣ اسرائیل اعلام کرد العتیبه ۱۱ روز پیش از انتشار مقاله نزد سابان که او را دوست خود می‌داند رفته بود تا در مورد چگونگی ارسال پیام خود علیه تصمیم الحاق به جامعه اسرائیل و افکار عمومی مشورت کند. سابان به العتیبه پیشنهاد کرد این پیام به زبان عبری باشد و در یک رسانه بزرگ اسرائیلی منتشر شود.

پیش از اینکه سابان مسئولیت انتشار مقاله العتیبه را بر عهده بگیرد، قرار بود این مقاله در نیویورک تایمز یا واشنگتن پست منتشر شود. انتشار این مقاله در روزنامه یدیعوت آحارونوت و زمان انتشار آن نیز ایده موشه دبی، مشاور رسانه‌ای حیم سابان بود و این مسئله موجب شد مقاله العتیبه در ژوئن گذشته منتشر شود و مقدمه‌ای برای آخرین گام عادی‌سازی روابط بین امارات و اسرائیل باشد.

ترسیم خاورمیانه جدید

اگرچه رسانه‌ها ابعاد عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و امارات را پیچیده‌تر از این حرف‌ها می‌دانند و از افرادی مانند یوسف العتیبه، سفیر امارات در واشنگتن به عنوان فردی که نقش اصلی را در این ماجرا ایفا کرده، یاد می‌کنند اما «حیم سابان» مرموزترین مهره این بازی است که تا پیش از عادی‌سازی روابط، وظیفه اصلی برقراری ارتباط غیررسمی میان این دو دولت را بر عهده داشت و در برقراری توافق «آبراهام» نیز نقش کلیدی ایفا کرد.

با این‌حال، توافق‌نامه میان اسرائیل و امارات، پایان وظیفه مهم سابان یعنی ترسیم «خاورمیانه جدید» نیست. رسانه‌ها حالا می‌گویند او درحال دستیابی به توافقی با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی برای عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی است! ما هم باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا سابان در مأموریت جدیدش موفق خواهد بود یا خیر.