قدس آنلاین:  مستندسازی وقایع و اتفاقات برای ثبت آن‌ها و بهره‌برداری درمطالعات و پژوهش‌های نسل‌های آینده از جمله اموری است که مراکز اسنادی و تحقیقاتی در جوامع مختلف همواره به آن توجه دارند و دراین میان، بیماری منحوس کرونا در عصر حاضر نیز از این امر مستثنا نبوده است.

سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به‌عنوان یک مرکز اسنادی با ظرفیت‌های موجود نیز از این امر غفلت نکرده و از همان روزهای نخست شیوع این بیماری در مشهد به این مهم اهتمام ورزیده است.

دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، متخصص حوزه تاریخ محلی و تاریخ شفاهی در این سازمان در این‌باره به خبرنگار قدس می‌گوید: اپیدمی‌های ویروسی در تاریخ بشریت همواره اثرات عمیق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... داشته است و از آن جمله می‌توان به بیماری آنفلوانزای سال ۱۹۱۸ در اسپانیا اشاره کرد و یا بیماری وبا و طاعون که در اواخردوره قاجار در ایران و همچنین مشهد همه‌گیر شد.

*کرونا؛ بیماری قرن

حسن‌آبادی ادامه می‌دهد: از کرونا باید به عنوان «بیماری قرن» نام برد که اثرات آن به طور عمیق، جنبه‌های مختلف زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. به نحوی که برخی از آداب و رسوم را در چندین ماه به‌اندازه چند دهه جابه‌جا کرده است.

وی اظهار کرد: مستندسازی اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت این بیماری می‌تواند یکی از منابع مهم پژوهشی برای استفاده فوری و همچنین بهره‌مندی در آینده را درپی داشته باشد. از آنجا که گستردگی تأثیرات کرونا بر جامعه بشری بسیار زیاد است، همت زیادی برای مشخص کردن ابعاد تأثیرگذاری آن لازم است و نهادهای مختلف باید در این زمینه وارد میدان کار عملی شوند.

*آستان قدس رضوی و مواجهه با کرونا

رئیس مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی معتقد است: آستان قدس رضوی به‌عنوان یک نهاد مذهبی مانند سایر نهادها و سازمان‌های کشور تحت تأثیر این بیماری قرار گرفت و به خصوص که بحث زیارت و اعتقادهای مذهبی در بین مردم برای زیارت بارگاه امام هشتم (ع) بسیار قوی و مستحکم است و ممانعت‌های مربوط به تشرف آنان به حرم به خاطر پیشگیری از شیوع این بیماری تأثیر متقابلی در این زمینه داشته است، به گونه‌ای که فعالیت حرم به صورت مستقیم، تحت تأثیر این بیماری قرار گرفت.

وی اضافه می‌کند: حسب دستور حجت الاسلام والمسلمین مروی، تولیت معزز آستان قدس رضوی، مبنی بر ضرورت مستندسازی ابعاد مختلف این تأثیرگذاری، در آستان قدس رضوی کمیته‌ای در اسفند سال ۹۸ با حضور اعضای مربوط تشکیل و ساز و کار این مستندسازی تدوین شد.

حسن آبادی تصریح می‌کند: در همین راستا، به صورت همزمان در چند حوزه مختلف، فعالیت شروع شد که یکی از این حوزه‌ها، «مستندسازی تاریخ اجتماعی کرونا در شهر مشهد» توسط مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که با تعریف یک پروژه مدون و با در نظر گرفتن اقشار گوناگون اجتماعی و مشاغل مختلف مطابق برنامه زمانی تدوین شده، انجام شد.

این متخصص حوزه تاریخ محلی و تاریخ شفاهی ادامه می‌دهد: «حوزه دیگر مربوط به حوزه آستان قدس است که قرار شد دو فعالیت متفاوت دراین زمینه انجام شود، یکی مربوط به مستندسازی فعالیت‌های مختلفی که همزمان در دوران بیماری کرونا انجام شد، مانند: «ممنوعیت‌های تشرف به حرم مطهرامام رضا(ع)»، «تعمیرات و مرمت‌های حوزه اماکن متبرکه»، «تغییرات داخلی حرم مطهر در زمینه کشیک‌های خدمتی» و همچنین «کمک‌های آستان قدس رضوی و فعالیت‌های مؤسسات مختلف» و... که مستندسازی این مرحله نیز تاکنون انجام شده است.

حسن آبادی می‌افزاید: فعالیت بعدی در بحث تاریخ شفاهی و تجربه‌نگاری مدیران آستان قدس رضوی در رده‌ها و سمت‌های مختلف است که به عهده مرکز اسناد آستان قدس رضوی است ودر این مورد، پروژه اولیه تدوین شده و ان‌شاءالله به تدریج انجام خواهد شد.

این مقام مسئول بیان می‌کند: با توجه به فعالیت‌های صورت گرفته، یکی از مستندترین و کامل‌ترین پروژه‌های مستندسازی تاریخ کرونا در ایران با توجه و نگاه ویژه تولیت معززآستان قدس رضوی و استفاده از ظرفیت‌های این نهاد مقدس در تشکیلات آستان قدس رضوی به انجام رسیده و ان‌شاءالله در آینده از طریق سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و مطابق ضوابط و دستور العمل‌های مربوط، در اختیار پژوهشگران و محققان قرار خواهد گرفت.

وی در پایان یادآور می‌شود: به‌طور کلی، معمولاً تغییرات فرهنگی و اجتماعی حداقل سه دهه باید طول بکشد تا در آداب و رسوم و فرهنگ یک ملت به‌تدریج صورت گیرد. به‌همین دلیل در آینده و در زمان بررسی تاریخ معاصر ایران قطعاً تأثیرات این بیمای که در طول یک سال تأثیرات بیش از چند دهه را انجام داده است، قابل بررسی و مداقه بوده و نیازمند مستندات مختلف خواهد بود.

انتهای پیام/